Θέματος ΙΔ' τοῦ Θεολογικοῦ Προγράμματος «Ὀρθοδοξία καί Ζωή»
τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας,
περιόδου Ζ΄, ἔτους
2012-2013.
Τό πάθος τῆς
Φιλαργυρίας: Ἡ Φιλαργυρία ἀνήκει στά τρία μεγάλα
πάθη πού προέρχονται ἀπό τή Φιλαυτία (Φιληδονία, Φιλαργυρία, Φιλοδοξία). Φιλαργυρία
εἶναι ἡ ὑπερβολική ἀγάπη καί προσκόλληση
στό χρῆμα καί, γενικά, στά ὑλικά ἀγαθά.
Φιλαργυρία εἶναι ἡ ἡδονή ἀπό τήν κατοχή τῶν
ὑλικῶν ἀγαθῶν. Ἡ Φιλαργυρία συνυπάρχει συνήθως μέ τήν πλεονεξία, δηλ. μέ
τή βούληση νά ἀποκτήσουμε νέα ἀγαθά, νά κατέχουμε
περισσότερα. Βέβαια, οὔτε τό χρῆμα εἶναι
ἀπό τή φύση του κακό, οὔτε τά ὑλικά
πράγματα, ἀλλά ἡ χρήση τοῦ χρήματος καί τῶν
ὑλικῶν πραγμάτων εἶναι καλή ἤ
κακή. Φιλαργυρία εἶναι ἡ «παράχρησις» αὐτῶν
τῶν πραγμάτων. Ἡ «παράχρησις» αὐτή
ὀφείλεται στή διαστροφή τῆς ἐπιθυμητικῆς
δύναμης τοῦ ἀνθρώπου, ἡ ὁποία
στή φυσική της λειτουργία ἦταν στραμμένη στόν
Θεό. Στήν «παρά φύσιν» λειτουργία τῆς ἐπιθυμητικῆς
δύναμης τή θέση τοῦ Θεοῦ καταλαμβάνει τό χρῆμα καί τά ὑλικά
ἀγαθά, γι’ αὐτό ἡ
«πλεονεξία ἐστίν εἰδωλολατρία» (Κολ.
3,5). Ὁ Κύριος εἶπε, «οὐ
δύνασθε Θεῷ δουλεύειν καί μαμωνᾶ» (Λουκ. 16,13) καί ὁ
ἅγ. Χρυσόστομος τονίζει: «πάντα ἔρωτα
οὗτος νικήσας ὁ ἔρως
(τῆς Φιλαργυρίας) καί παρωσάμενος ἐξέβαλε
τῆς ψυχῆς». Ὅπως
κάθε πάθος, ἡ Φιλαργυρία διαταράσσει κάθε σχέση τοῦ
ἀνθρώπου: α) μέ τόν Θεό (εἰδωλολατρία), β) μέ τόν
ἑαυτό του (ὁ φιλάργυρος μισεῖ
τήν ψυχή του, γιατί δέν θησαυρίζει ἀληθινούς καί ἄφθαρτους
θησαυρούς) καί γ) μέ τούς συνανθρώπους (ὁ φιλάργυρος δέν ἀγαπᾶ
τούς ἄλλους, τούς βλέπει σάν χρῆμα καί σάν ἀντικείμενο
ἐκμετάλλευσης, οἱ δέ σχέσεις μ’ αὐτούς
εἶναι σχέσεις συμφέροντος). Ἐπιπλέον, ὁ
ἄλλος θεωρεῖται ἐμπόδιο
στήν ἱκανοποίηση τοῦ πάθους καί μισεῖται.
Γι’ αὐτό ὁ Κύριος σέ πολλές περιπτώσεις εἶχε
τονίσει ὅτι πολύ δύσκολα σώζεται ὁ πλούσιος.