Κοινή Δήλωσις περί άρσεως των Αναθεμάτων του 1054 (7/12/1965)

ΚΟΙΝΗ ΔΗΛΩΣΙΣ

ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

ΠΕΡΙ

ΑΜΟΙΒΑΙΑΣ ΑΡΣΕΩΣ ΤΩΝ ΑΝΑΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ 1054

7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1965

1. Ἔμπλεοι εὐγνωμοσύνης πρὸς τὸν Θεόν, διὰ τὴν ἐν τῷ ἐλέει Αὐτοῦ δοθεῖσαν αὐτοῖς χάριν τῆς ἀδελφικῆς αὐτῶν συναντήσεως ἐν τοῖς ἱεροῖς Τόποις, ἔνθα διὰ τοῦ θανάτου καὶ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἐτελειώθη τὸ μυστήριον τῆς σωτηρίας ἡμῶν, καὶ διὰ τῆς χορηγίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος συνεστήθη ἡ Ἐκκλησία, ὁ Πάπας Παῦλος ὁ ΣΤ΄ καὶ ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας ὁ Α΄ δὲν ἀπέστησαν τῆς ἔκτοτε προθέσεως αὐτῶν, ἕκαστος ἐν τῷ ἑαυτοῦ μέρει, ὅπως μὴ παραλείψωσιν ἐφ’ ἑξῆς πᾶσαν χειρονομίαν, ὑπὸ τῆς ἀγάπης ἐμπνεομένην καὶ δυναμένην ἵνα διευκολύνῃ τὴν ἀνάπτυξιν τῶν ἀδελφικῶν σχέσεων, τῶν οὐτωσὶ ἐγκαινιασθεισῶν μεταξὺ τῆς Ῥωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως. Οὕτω δ’ ἐνεργοῦντες, πεποίθασιν, ὅτι ἀνταποκρίνονται εἰς τὴν κλῆσιν τῆς θείας Χάριτος, ἥτις ὁδηγεῖ σήμερον τὴν Ῥωμαιοκαθολικὴν Ἐκκλησίαν καὶ τὴν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν, ὡς καὶ ἅπαντας τοὺς χριστιανούς, εἰς ὑπερνίκησιν τῶν διαφορῶν αὐτῶν, ἵνα καὶ αὖθις γένωνται «ἕν», ὡς ὁ Κύριος Ἰησοῦς ᾐτήσατο τοῦτο δι’ αὐτοὺς παρὰ τοῦ Πατρὸς Αὐτοῦ.

2. Μεταξὺ τῶν κωλυμάτων, ἅτινα εὕρηνται ἐπὶ τῆς ὁδοῦ τῆς προαγωγῆς τῶν ἀδελφικῶν τούτων σχέσεων ἐμπιστοσύνης καὶ τιμῆς, προβάλλει ἡ ἀνάμνησις τῶν λυπηρῶν ἀποφάσεων, ἐνεργειῶν καὶ γεγονότων, τῶν ἀποληξάντων, ἐν ἔτει 1054, εἰς τὸ ἀνάθεμα, τὸ ἐξενεχθὲν κατὰ τοῦ Πατριάρχου Μιχαὴλ τοῦ Κηρουλαρίου καὶ δύο ἑτέρων προσώπων, ὑπὸ τῶν ἀπεσταλμένων τοῦ Ῥωμαϊκοῦ θρόνου, ὑπὸ τὴν ἡγεσίαν τοῦ καρδιναλίου Οὐμβέρτου, ἀπεσταλμένων, οἵτινες καὶ ὑπεβλήθησαν ἐν συνεχείᾳ ἀναλόγῳ ἀναθέματι ἀπὸ μέρους τοῦ Πατριάρχου καὶ τῆς Συνόδου τῆς Κωνσταντινουπόλεως.

3. Καὶ τὰ μὲν γεγονότα ταῦτα ὑπῆρξαν, οἷα ὑπῆρξαν, κατὰ τὴν ἰδιαζόντως τεταραγμένην περίοδον ἐκείνην τῆς ἱστορίας. Σήμερον ὅμως, κρινόμενα ταῦτα ἐν πνεύματι μείζονος ἠρεμίας καὶ δικαιοσύνης, ἄγουσιν εἰς ἀναγνώρισιν τῶν ὑπερ­βολῶν, δι’ ὧν ταῦτα ἐπεβαρύνθησαν, καὶ αἵτινες ὡδήγησαν ἀκολούθως εἰς συνε­πείας ὑπερβαινούσας, καθ’ ὅσον δυνάμεθα νὰ κρίνωμεν, τὰς προθέσεις καὶ προ­βλέψεις τῶν ἐργασαμένων ταῦτα, ὧν αἱ καταδίκαι ἀνεφέροντο εἰς τὰ ὑπ’ ὄψιν πρόσωπα καὶ οὐχὶ εἰς τὰς Ἐκκλησίας, δὲν ἀπεσκόπουν δὲ εἰς τὴν διακοπὴν τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινωνίας μεταξὺ τῶν Θρόνων Ῥώμης καὶ Κωνσταντινουπόλεως.

4. Ὅθεν ὁ Πάπας Παῦλος ὁ ΣΤ΄ καὶ ὁ ΙΙατριάρχης Ἀθηναγόρας ὁ A΄ μετὰ τῆς περὶ αὐτὸν Συνόδου, ἐν τῇ πεποιθήσει ὅτι ἐκφράζουσι τὴν κοινὴν ἐπιθυ­μίαν δικαιοσύνης καὶ τὸ ὁμόθυμον αἴσθημα ἀγάπης τῶν πιστῶν αὐτῶν, μιμνησκόμενοι δὲ τῆς ἐντολῆς τοῦ Κυρίου, εἰπόντος: Ἐὰν προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον, κἀκεῖ μνησθῇς, ὅτι ὁ ἀδελφός σου ἔχει τὶ κατὰ σοῦ, ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου ἔμπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου, καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ ἀδελφῷ σου» (Ματθ. 5, 23-24), ἀπὸ συμφώνου δηλοῦσιν:

α) ἀποδοκιμάζουσι τοὺς προσβλητικοὺς λόγους, τὰς ἀβασίμους κατηγορίας καὶ τὰς ἀξιοκατακρίτους χειρονομίας, ἅτινα ἑκατέρωθεν ἐχαρακτήρισαν ἢ συνώδευσαν τὰ θλιβερὰ γεγονότα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης,

β) ἀποδοκιμάζουσιν ὡσαύτως καὶ αἴρουσιν ἀπὸ τῆς μνήμης καὶ ἐκ μέσου τῆς Ἐκκλησίας τὰ ἐπακολουθήσαντα ἀναθέματα, ὧν ἡ ἀνάμνησις ἐπενεργεῖ μέχρι τῆς σήμερον ὡς κώλυμα εἰς τὴν ἐν ἀγάπῃ προσέγγισιν, παραδίδουσι δὲ ταῦτα τῇ λήθῃ,

γ) ἐκφράζουσι, τέλος, τὴν θλῖψιν αὐτῶν διὰ τὰ λυπηρὰ προηγούμενα καὶ τὰ μεταγενέστερα γεγονότα, ἅτινα, ὑπὸ τὴν ἐπίδρασιν διαφόρων παραγόντων, ἐν οἷς καὶ ἡ ἀμοιβαία ἔλλειψις κατανοήσεως καὶ ἐμπιστοσύνης, ὡδήγησαν τελικῶς εἰς τὴν πλήρη διάσπασιν τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινωνίας.

5. Ὁ Πάπας Παῦλος ὁ ΣΤ΄ καὶ ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας ὁ Α΄ μετὰ τῆς περὶ αὐτὸν Συνόδου συνοίδασιν, ὅτι ἡ χειρονομία αὕτη δικαιοσύνης καὶ ἀμοιβαίας συγγνώμης δὲν δύναται νὰ ἐξαρκέσῃ εἰς τερματισμὸν τῶν διαφορῶν, παλαιῶν καὶ νεότερων, τῶν ὑφισταμένων μεταξὺ τῆς Ῥωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, αἵτινες, τῇ ἐνεργείᾳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, θὰ ὑπερπηδηθῶσι διὰ τῆς καθάρσεως τῶν καρδιῶν, τῆς ἀποδοκιμασίας τῶν ἱστο­ρικῶν σφαλμάτων, ὡς καὶ διὰ τῆς ἀποτελεσματικῆς θελήσεως τοῦ καταντῆσαι εἰς τὴν κοινὴν κατανόησιν καὶ διατύπωσιν τῆς ἀποστολικῆς πίστεως καὶ τῶν αἰτημάτων αὐτῆς.

Πραγματοποιοῦντες τὴν χειρονομίαν ταύτην, ἐλπίζουσιν, οὐχ ἧττον, ὅτι αὕτη ἔσται εὐάρεστος τῷ Θεῷ, ἑτοίμῳ ἵνα ἀφήσῃ ἡμῖν, ὅταν ἀφίεμεν ἀλλήλοις, καὶ ἐκτιμηθήσεται αὕτη ὑφ’ ὁλοκλήρου τοῦ χριστιανικοῦ κόσμου, ἀλλ’ ἰδίᾳ ὑπὸ τοῦ συνόλου τῆς Ῥωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὡς ἔκφρασις ἀμοιβαίας εἰλικρινοῦς θελήσεως πρὸς καταλλαγὴν καὶ ὡς πρόσκλησις πρὸς ἐπιδίωξιν, ἐν πνεύματι ἀμοιβαίας ἐμπιστοσύνης, ἐκτιμήσεως καὶ ἀγάπης, τοῦ Διαλόγου, ὅστις ὁδηγήσει αὐτάς, Θεοῦ εὐδοκοῦντος, ἵνα ἐπαναβιώσωσιν, ἐπὶ μείζονι ὠφελείᾳ τῶν ψυχῶν καὶ πρὸς ἔλευσιν τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τὴν πλήρη κοινωνίαν τῆς πίστεως, τῆς ἀδελφικῆς ὁμονοίας καὶ τῆς μυστηριακῆς ζωῆς, ἥτις ὑφίστατο μεταξὺ αὐτῶν διαρκούσης τῆς πρώτης χιλιετηρίδος τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας.

ΠΑΥΛΟΣ ΣΤ΄, Πάπας                    ΑΘΗΝΑΓΟΡΑΣ Α΄, Πατριάρχης

ΠΗΓΗ:

Ἰω. Καρμίρη, Τά Δογματικά καί Συμβολικά Μνημεῖα τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας,

τ. ΙΙ, ἔκδ. β΄, Graz Austria 1968, σ. 1026-1028.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

Στή θέση αὐτή («Οἰκουμενική Κίνησις») ἀναρτῶνται πρός ἐνημέρωσιν τῶν ἐνδιαφερομένων ἐπίσημα κείμενα, ἀναφερόμενα στόν Διάλογο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μέ διάφορες Χριστιανικές Ὁμολογίες, ἀκόμη καί ἄν δέν ἐκφράζουν ἀκριβῶς ἤ ὀρθῶς τό φρόνημα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.