Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος ΣΤ' τοῦ Θεολογικοῦ Προγράμματος «Ὀρθοδοξία καί Ζωή» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας, περιόδου ΙΕ', ἔτους 2020-2021.
Ἡ χριστιανική τελειότητα: Ὁ σκοπός τοῦ ἀοράτου πολέμου, στόν ὁποῖο ἀναφέρεται ὁ ἅγιος Νικόδημος στό ὁμώνυμο ἔργο του, εἶναι ἡ ἕνωση καί κοινωνία τοῦ στρατευμένου στόν πόλεμο μέ τόν Θεό. Ὡστόσο, πολλοί σφάλλουν ὡς πρός τόν σκοπό αὐτό. Ἄλλοι ταυτίζουν τή χριστιανική τελειότητα μέ ἀσκητικές πράξεις: νηστεῖες, ἀγρυπνίες, σωματικές κακουχίες κ.ἄ. Ἄλλοι τήν ταυτίζουν μέ τήν προσευχή (ἰδιαίτερα τή νοερά), τήν ἡσυχία, τή μόνωση, τή σιωπή κ.ἄ. Ὅμως, οἱ ἀρετές αὐτές εἶναι εἴτε μέσα γιά τήν ἐπίτευξη τῆς τελειότητας, εἴτε καρποί (ἀποτελέσματα) τῆς Χάρης τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Μάλιστα, σέ πολλές περιπτώσεις οἱ ἀρετές προκαλοῦν βλάβη μεγαλύτερη ἀπό τίς φανερές ἁμαρτίες, ὅταν οἱ κάτοχοί τους προσβλέπουν μόνο σ’ αὐτές ἤ στήν ἡδονή πού προέρχεται ἀπ’ αὐτές, ἡ δέ καρδία τους «τρέχει» σέ θελήματα δικά τους ἤ τοῦ διαβόλου. Αὐτούς ὁ διάβολος δέν τούς ἐμποδίζει ἀπό ἀσκητικούς ἀγῶνες, οὔτε ἀπό μάταιους, «περίεργους καί ὑψηλούς» λογισμούς ἤ «μελέτας», ὅπως ὅτι ἐγκατέλειψαν τόν παρόντα κόσμο, ὅτι ὑψώθηκαν ὡς τά ἀγγελικά τάγματα, ὅτι αἰσθάνονται τόν Θεό μέσα τους κ.λπ. Πρόκειται γιά πεπλανημένους, ἐκτραπέντες ἀπό τόν ἀνθρώπινο προορισμό, ὁμοιάζοντας πολύ μέ τούς Φαρισαίους τῶν Εὐαγγελίων, τῶν ὁποίων γνωρίσματα εἶναι: α) Εἶναι ἰδιόρυθμοι καί ἰσχυρογνώμονες. Ἡ ἰδιοτροπία, ὡς πρόβλημα ὀντολογικῆς ἠθικῆς καί ὡς ἀπόκλιση ἀπό τήν καθολικότητα τοῦ προσώπου. β) Θέλουν πάντα νά προτιμῶνται ἀπό τούς ἄλλους (φιλαυτία). γ) Εἶναι εὔκολοι ἐξεταστές τῶν συνανθρώπων τους, ἐνῶ ἀποφεύγουν συστηματικά νά ἐξετάζουν τόν ἑαυτό τους. δ) Συγχίζονται καί ὀργίζονται ὅταν τούς ἐμποδίζουν ἀπό ἀρετές ἤ ἔργα εὐλαβείας, στά ὁποῖα ἐπιδίδονται. ε) Δέν ὑπομένουν εὔκολα θλίψεις, δυσκολίες καί πειρασμούς, διότι «τά κρυπτά τῆς καρδίας των εἶναι διεφθαρμένα ἀπό τήν ὑπερηφάνειαν», ἔχουν «τόν ἐσωτερικόν ὀφθαλμόν ἐσκοτισμένον», εἶναι «ἀπόκρυφοι ἁμαρτωλοί, σκεπασμένοι μέ τό κάλυμμα τῶν φαινομένων ἀρετῶν», θεραπεύονται δυσκολότερα ἀπό τούς φανερούς ἁμαρτωλούς. Ἀντίθετα, ἡ χριστιανική τελειότητα ἐπιτυγχάνεται ὅταν κάθε ἀρετή, ἀλλά καί κάθε πράξη μας, γίνεται μόνο γιά τή δόξα καί τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Μόνο τότε οἱ ἀρετές μας εἶναι καθαρές. Πῶς, ὅμως, ἐπιτυγχάνεται τοῦτο;