Διάγραμμα
– Περίληψη Θέματος ΣΤ' τοῦ Προγράμματος Ὀρθόδοξης
Κατήχησης «Ὀρθοδοξία Ἑλληνισμός Ρωμηοσύνη», περιόδου Α', ἔτους
2023-2024.
Εἰσαγωγικά: Ὁ Θεός ἀποκαλύπτεται κατ’ ἀρχήν στήν Παλαιά
Διαθήκη. Ἡ δημιουργία τοῦ κόσμου εἶναι ἡ πρώτη Ἀποκάλυψη - Ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ.
Ἔπειτα ἀποκαλύπτεται στούς Προφῆτες καί Δικαίους τῆς ἐποχῆς, προετοιμάζοντας τή
Σάρκωση τοῦ Λόγου Του, τήν ἐν Χριστῷ Ἀποκάλυψη. Στήν Παλαιά Διαθήκη ὁ Θεός
ἐμφανίζεται ὡς ἕνας καί μοναδικός, ἀφήνει ὅμως νά διαφανεῖ ἀμυδρά ἡ
τριαδικότητά του, τό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδος, τό ὁποῖο γίνεται εὐρύτατα γνωστό
στήν Καινή Διαθήκη. Ἀπό τά τρία θεῖα πρόσωπα, ἐνῶ πολλοί πιστεύουν ὅτι στήν
Παλαιά Διαθήκη ἐνεργεῖ ὁ Πατήρ, ἡ Ὀρθόδοξη Παράδοση μαρτυρεῖ σαφῶς ὅτι ἐνεργεῖ
ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὡς Ἄσαρκος Λόγος, μέ τήν προϋπόθεση ὅτι ἡ Ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ
εἶναι χριστοκεντρική καί ταυτόχρονα τριαδοκεντρική καί ὅτι σέ κάθε Ἐνέργεια τοῦ
Θεοῦ ὁ Πατήρ «εὐδοκεῖ», ὁ Υἱός «αὐτουργεῖ» καί τό Ἅγιο Πνεῦμα «συνεργεῖ». Μέ αὐτά τά δεδομένα, ὅλες οἱ ἐμφανίσεις τοῦ Θεοῦ στήν Παλαιά Διαθήκη
εἶναι ἐμφανίσεις τοῦ Υἱοῦ Του, ὡς Ἀσάρκου Λόγου. Τό ἴδιο ἀκριβῶς θεῖο πρόσωπο, τό
ὁποῖο ἐμφανίζεται στήν Καινή Διαθήκη μέ Σῶμα (ὡς Λόγος Σεσαρκωμένος),
ἐμφανίζεται στήν Παλαιά χωρίς τό Σῶμα Του, δηλ. χωρίς τήν ἀνθρώπινη φύση, τήν ὁποία
προσέλαβε ἀργότερα καί ἐν χρόνῳ. Ἔτσι, ἐκτός τῶν γνωστῶν ἐκφράσεων «Θεός»,
«Θεός τῶν Πατέρων ἡμῶν», «Θεός Ἀβραάμ, Ἰσαάκ καί Ἰακώβ», «Κύριος» κ.ἄ.,
συναντᾶμε καί τίς ἐκφράσεις «Ἄγγελος», «Ἄγγελος Κυρίου», «Μεγάλης Βουλῆς Ἄγγελος»,
«Σοφία» τοῦ Θεοῦ κ.ἄ. Ὁ ὅρος «Ἄγγελος» τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶναι ταυτόσημος μέ
τόν ὅρο «Λόγος» τῆς Καινῆς. Ὁ «Ἄγγελος» ἤ ὁ «Λόγος» εἶναι ἐκεῖνος, ὁ Ὁποῖος
ἐξαγγέλλει, λέγει, ἀποκαλύπτει, φανερώνει τόν Πατέρα. Σέ ἀντίθεση μέ ὅ,τι
ἰσχύει στούς ἀνθρώπους, ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι «ἐνυπόστατος» (ἰδιαίτερη
ὑπόσταση) καί ἡ Σοφία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἐπίσης «ἐνυπόστατος». Ἔτσι ἑρμηνεύει τίς Ἀποκαλύψεις
τοῦ Θεοῦ π.χ. ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Οὐ θέλω ὑμᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοί, ὅτι οἱ πατέρες
ἡμῶν πάντες ὑπό τήν νεφέλην ἦσαν, καί πάντες διά τῆς θαλάσσης διῆλθον ... καί
πάντες τό αὐτό βρῶμα πνευματικόν ἔφαγον, καί πάντες τό αὐτό πόμα πνευματικόν ἔπιον·
ἔπινον γάρ ἐκ πνευματικῆς ἀκολουθούσης πέτρας, ἡ δέ πέτρα ἦν ὁ Χριστός» (Α΄
Κορ. 10, 1-4). «Πίστει Μωϋσῆς μέγας γενόμενος ἠρνήσατο λέγεσθαι υἱός θυγατρός
Φαραώ, μᾶλλον ἑλόμενος συγκακουχεῖσθαι τῷ λαῷ τοῦ Θεοῦ ἤ πρόσκαιρον ἔχειν
ἁμαρτίας ἀπόλαυσιν, μείζονα πλοῦτον ἡγησάμενος τῶν Αἰγύπτου θησαυρῶν τόν
ὀνειδισμόν τοῦ Χριστοῦ» (Ἑβρ. 11, 24-26).