Εισαγωγή στη νέα θεματική ενότητα

Διάγραμμα – Περίληψη

Θέματος Α' τοῦ Θεολογικοῦ Προγράμματος «Ὀρθοδοξία καί Ζωή»

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας,

περιόδου ΙΑ', ἔτους 2016-2017.

Εἰσαγωγικά: Τό Θεολογικό Πρόγραμμα «Ὀρθοδοξία καί Ζωή» ἀπό τή δεκαετία στήν ἐνδεκαετία τῆς λειτουργίας του. Σκοπός του: ἡ ἐμβάθυνση στήν Ὀρθόδοξη Παράδοση, ἡ ἐμβάθυνση στήν Ὀρθόδοξη πίστη. Ἀφορμές ἤ στοιχεῖα, πού ἐπιβάλλουν τήν ἐμβάθυνση: α) Ἡ ἐπιφανειακή προσέγγιση ἤ ὑπεραπλούστευση τῆς πίστεως, κατάλληλη μόνο γιά τήν νηπιακή «πνευματική ἡλικία». Ἡ ἀνάγκη κάθε ἁπλούστευση νά ὁδηγεῖ στό βάθος, στήν οὐσία. β) Τό γεγονός ὅτι τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας παραμένει, ὡς ἐπί τό πλεῖστον, ἀκατήχητο, μέ τή συνενοχή σέ μεγάλο βαθμό καί τῆς ἑλληνικῆς Πολιτείας (π.χ. ὁ ἐπιχειρούμενος ἀποπροσανατολισμός μέσω τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν).
γ) Παρά τίς δυσκολίες καί τά ἐμπόδια τῆς ἐποχῆς, ὑπάρχουν σήμερα γνήσιες πνευματικές ἀναζητήσεις, ὡστόσο οἱ ἀπαντήσεις σ’ αὐτές ἀνιχνεύονται σέ ἄλλους «πνευματικούς» χώρους, ὅταν δέν ὑπάρχει πρόσβαση στό «Εὐαγγέλιο» (στό περί ζωῆς καί σωτηρίας μήνυμα τῆς Ἐκκλησίας). Ὡστόσο, ἡ πίεση τῆς σύγχρονης κρίσης περιορίζει δραματικά τά ἀνθρώπινα ἰδανικά στήν ἐπιβίωση καί στήν ἐπαγγελματική ἀποκατάσταση. δ) Ἡ ἐπικράτηση ἐσφαλμένων (αἱρετικῶν) θεωρήσεων διαφόρων πτυχῶν τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, προερχομένων εἴτε ἐκ τῆς χριστιανικῆς Δύσεως, εἴτε ἐκ τοῦ διάχυτου φρονήματος τῆς «Νέας Ἐποχῆς» (ἰδεολογικοποίηση τοῦ περιεχομένου τῆς πίστεως, ἠθικοποίηση τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς, ἀποδοχή ἀσυμβίβαστων μέ τήν Ὀρθόδοξη πίστη ἀντιλήψεων καί πρακτικῶν τῶν ἀνατολικῶν, συνήθως, θρησκειῶν, ὅπως πίστη στή μετενσάρκωση, στό κάρμα, στήν ὕπαρξη αὔρας, ἄσκηση γιόγκας, διαλογισμοῦ κ.ἄ.). ε) Ἡ κυριαρχοῦσα στήν σύγχρονη, «μεταχριστιανική» λεγόμενη, κοινωνία ἐκκοσμίκευση καί ἡ περιρέουσα ἀντεκκλησιαστική καί ἀντιπνευματική ἀτμόσφαιρα, πού ἀναγκάζει τόν Χριστιανό νά πορεύεται περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη φορά «κόντρα στό ρεῦμα» (Χριστιανισμός δέν σημαίνει συμβιβασμός, ἀλλά σύγκρουση μέ τό φρόνημα τῆς ἐποχῆς). Ὁ ἀνοικτός χαρακτῆρας τοῦ Προγράμματος σέ νέα δεδομένα: κάθε ἐποχή θέτει νέα προβλήματα καί προβληματισμούς. Τελικός σκοπός τοῦ Προγράμματος εἶναι νά καταδείξει ὅτι ὁ Χριστός εἶναι τό ἔσχατο νόημα τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς (ὅτι «οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενί ἡ σωτηρία· οὐδέ γάρ ὄνομα ἐστιν ἕτερον ὑπό τόν οὐρανόν τό δεδομένον ἐν ἀνθρώποις ἐν ᾧ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς», Πράξ. 4,12). Ὁ Χριστός εἶναι ἡ λύση ὅλων τῶν ἀνθρωπίνων προβλημάτων.

Ἡ νέα (ΙΑ') θεματική ἑνότητα: Ἀπό τήν παρελθοῦσα στή νέα ἑνότητα: Θέμα τῆς παρελθούσης ἑνότητος, ὁ θάνατος, τό μέγιστο τῶν ἀνθρωπίνων προβλημάτων. Θέμα τῆς νέας, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐσχατολογία («Ἐσχατολογία» = λόγος - διδασκαλία γιά τά ἔσχατα, γιά τό τέλος τοῦ κόσμου). Κέντρο τῶν ἐσχάτων, ὁ Χριστός (ὁ ἐρχόμενος «Κύριος τῆς Δόξης»). Ἡ Ἐκκλησία πιστεύει τόν Χριστό «καί πάλιν ἐρχόμενον μετά δόξης» (Σύμβολο Πίστεως). Λόγοι, πού ἐπιβάλλουν τήν ἐνασχολήση μέ τήν Ἐσχατολογία: α) Ἡ φυσική σύνδεση μέ τήν προηγούμενη θεματική ἑνότητα: ἀπό τήν «προσωπική ἐσχατολογία» (τόν θάνατο) στή «γενική» ἐσχατολογία. β) Οἱ κατηγορίες ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι στραμμένη στό παρελθόν καί ταυτίζεται μέ τήν παρελθοντολογία, τόν συντηρητισμό καί τόν σκοταδισμό. γ) Ἡ ἐπανανακάλυψη ἀπό σύγχρονους ἱστορικούς τοῦ ἐσχατολογικοῦ προσανατολισμοῦ τῆς πρώτης Ἐκκλησίας καί ἡ διατήρηση αὐτοῦ τοῦ προσανατολισμοῦ ἐντός τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. δ) Ἡ οὐσία τῆς Ἐκκλησίας, ὡς βίωση τῆς πραγματικῆς εἰσβολῆς τῶν ἐσχάτων ἐντός τοῦ χρόνου καί τῆς ἱστορίας (ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ὡς κατάσταση παροῦσα «ἐδῶ καί τώρα», ἀλλά καί ἐρχομένη, «ἤδη καί οὕπω»). ε) Ἡ παρατηρούμενη σέ ἐποχές κρίσης ἔντονη ἐνασχόληση μέ τήν ἀποκαλυπτική, τή μελλοντολογία, τήν καταστροφολογία κ.λπ. καί ἡ ἀνάγκη ἀντιπαράθεσης τῆς ὀρθῆς περί ἐσχάτων διδασκαλίας. Ἐπι μέρους θέματα τῆς Ἐσχατολογίας: - Ἡ μετά θάνατον ζωή καί ἡ λεγομένη «μέση κατάσταση» τῶν ψυχῶν («προσωπική ἐσχατολογία). - Ἡ «Ἡμέρα Κυρίου ἡ μεγάλη καί ἐπιφανής» (ἡ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ). - Χρόνος καί προγνωστικά τῆς Δευτέρας Παρουσίας - Τά προηγηθησόμενα ἐσχατολογικά γεγονότα καί τό πρόσωπο τοῦ Ἀντιχρίστου - Ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν - Ἡ μερική ἤ «προσωπική» κρίσις (Ἑβρ. 9,27) καί ἡ μέλλουσα ἤ τελική Κρίσις. - Ἡ «μετά Δόξης» ἐπανεμφάνιση τοῦ Χριστοῦ (ἔννοια καί οὐσία τῆς Δόξης) - Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ (ἔννοια καί οὐσία της). - Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐσχατολογία ὡς Χριστολογία (καί ὄχι ὡς Ἀντι-χριστολογία), ὡς λόγος περί τοῦ Χριστοῦ.