Η «Ημέρα Κυρίου» και τα «σημεία των καιρών»

Διάγραμμα – Περίληψη

Θέματος Η' τοῦ Θεολογικοῦ Προγράμματος «Ὀρθοδοξία καί Ζωή»

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας,

περιόδου ΙΑ', ἔτους 2016-2017.

Ὁ χρόνος τῆς Παρουσίας: Ὁ ἄγνωστος χρόνος τῆς Δευτέρας Παρουσίας καί οἱ περί αὐτοῦ βιβλικές μαρτυρίες. Ὁ Κύριος ἐμφανίζεται νά ἀγνοεῖ τόν χρόνο, οἰκοιοποιούμενος τήν ἀνθρώπινη ἄγνοια: «Περί τῆς ἡμέρας ἐκείνης καί ὥρας οὐδείς οἶδεν, οὐδέ οἱ ἄγγελοι τῶν οὐρανῶν, οὐδέ ὁ Υἱός, εἰ μή ὁ Πατήρ μόνος» (Ματθ. 24,36). «Ἥξει ὁ Κύριος ... ἐν ἡμέρᾳ ᾗ οὐ προσδοκᾷ καί ἐν ὥρᾳ ᾗ οὐ γινώσκει» ὁ ἄνθρωπος (Ματθ. 24, 50). «Ἡ ἡμέρα Κυρίου ὡς κλέπτης ἐν νυκτί οὕτως ἔρχεται» (Α' Θεσ. 5, 2). «Προσέχετε δέ ἑαυτοῖς μήποτε βαρηθῶσιν ὑμῶν αἱ καρδίαι ἐν κραιπάλῃ καί μέθῃ καί μερίμναις βιωτικαῖς, καί ἐπιστῇ ἐφ’ ὑμᾶς αἰφνίδιος ἡ ἡμέρα ἐκείνη» (Λουκ. 21,34). «Γρηγορεῖτε οὖν, ὅτι οὐκ οἴδατε ποίᾳ ἡμέρᾳ ὁ Κύριος ὑμῶν ἔρχεται» (Ματθ. 24, 42). «Ἀγρυπνεῖτε καί προσεύχεσθε· οὐκ οἴδατε γάρ πότε ὁ καιρός ἐστιν ... γρηγορεῖτε οὖν· οὐκ οἴδατε γάρ πότε ὁ κύριος τῆς οἰκίας ἔρχεται, ὀψέ ἤ μεσονυκτίου ἤ ἀλεκτοροφωνίας ἤ πρωΐ· μὴ ἐλθών ἐξαίφνης εὕρῃ ὑμᾶς καθεύδοντας. Ἅ δέ ὑμῖν λέγω, πᾶσι λέγω· γρηγορεῖτε» (Μαρκ. 13, 33-37). Ἡ ἀνάγκη συνεχοῦς ἑτοιμότητος καί ἡ παραβολή τῶν δέκα παρθένων (Ματθ. 25, 1-12): ὁ πίστος ὀφείλει νά ζεῖ σάν νά εἶναι ὁ Κύριος ἤδη ἐδῶ.

Τά «σημεῖα τῶν καιρῶν»: Παρά ταῦτα, ὑπάρχουν καί τά «σημεῖα τῶν καιρῶν», δηλαδή κάποια προγνωστικά, ἀπό τά ὁποῖα θά γνωρίσουμε ὅτι ἡ «ἡμέρα Κυρίου» πλησιάζει (ὄχι πότε ἀκριβῶς ἔρχεται). Τέτοια σημεῖα εἶναι:

α) Ἡ κήρυξη τοῦ Εὐαγγελίου: Κατά τή διαβεβαίωση τοῦ Κυρίου, «κηρυχθήσεται τοῦτο τό Εὐαγγέλιον τῆς βασιλείας ἐν ὅλῃ τῇ οἰκουμένῃ εἰς μαρτύριον πᾶσιν τοῖς ἔθνεσιν, καί τότε ἥξει τό τέλος» (Ματθ. 24,14 κ.ἄ). Κήρυξη, ὅμως, δέν σημαίνει καί ἀποδοχή τοῦ Εὐαγγελίου: «Πλήν ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἐλθών ἆρα εὑρήσει τήν πίστιν ἐπί τῆς γῆς;» (Λουκ. 18,8).

β) Ἠ ἐπιστροφή τοῦ Ἰσραήλ: Κατά τόν ἀπ. Παῦλο, ὁ λαός τοῦ Ἰσραήλ (ὅσοι δέν ἔχουν ἀκόμη δεχθεῖ τόν Χριστό) θά πιστέψει, ἀφοῦ συμπληρωθεῖ ὁ ἀριθμός τῶν σεσωσμένων ἀπό τά ἄλλα ἔθνη: «Οὐ γάρ θέλω ὑμᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοί ... ὅτι πώρωσις ἀπό μέρους τῷ Ἰσραήλ γέγονεν ἄχρις οὗ τό πλήρωμα τῶν ἐθνῶν εἰσέλθῃ, καί οὕτω πᾶς Ἰσραήλ σωθήσεται, καθώς γέγραπται· ἥξει ἐκ Σιών ὁ ῥυόμενος καί ἀποστρέψει ἀσεβείας ἀπό Ἰακώβ» (Ρωμ. 11, 25-26).

γ) Ἡ «ἀποστασία»: Κατά τόν ἀπ. Παῦλο, «ἡ ἡμέρα τοῦ Κυρίου», δέν πρόκειται νά ἔλθῃ, «ἐάν μή ἔλθῃ ἡ ἀποστασία πρῶτον» (Β' Θεσ. 2,3). Ὁ διπλός χαρακτῆρας τῆς ἀποστασίας: α) ἄρνηση τοῦ Θεοῦ, καί β) ἁμαρτία. Ἡ ἐκκοσμίκευση ὡς μορφή ἀποστασίας. Ἡ τρυφή - ἀθφονία ὁδηγεῖ στήν ἐκκοσμίκευση καί ἡ ἐκκοσμίκευση στή λατρεία τοῦ Σατανᾶ καί τῶν ἔργων του: «ἔφαγεν Ἰακώβ καί ἐνεπλήσθη, καί ἀπελάκτισεν ὁ ἠγαπημένος, ἐλιπάνθη, ἐπαχύνθη, ἐπλατύνθη· καί ἐγκατέλιπε τόν Θεόν τόν ποιήσαντα αὐτόν καί ἀπέστη ἀπό Θεοῦ σωτῆρος αὐτοῦ» (Δευτ. 32,15). Ὁ πνευματικός θάνατος, ὡς ἀποτέλεσμα τῆς ἀποστασίας: «Τά ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος» (Ρωμ. 6,23). Οἱ προσωπικές συνέπειες: ἀσθένειες, δυσκολίες, ψυχολογικά προβλήματα, ἀδιέξοδα, ἀπουσία νοήματος ζωῆς, ταραχή, ἐξαγρίωση, ἐμπάθεια). «Διά τό πληθυνθῆναι τήν ἀνομίαν ψυγήσεται ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν» (Ματθ. 24,12). Τά χαρακτηριστικά τῶν ἀνθρώπων τῶν ἐσχάτων ἡμερῶν: «Ἐν ἐσχάταις ἡμέραις ἐνστήσονται καιροί χαλεποί· ἔσονται γάρ οἱ ἄνθρωποι φίλαυτοι, φιλάργυροι, ἀλαζόνες, ὑπερήφανοι, βλάσφημοι, γονεῦσιν ἀπειθεῖς, ἀχάριστοι, ἀνόσιοι, ἄστοργοι, ἄσπονδοι, διάβολοι, ἀκρατεῖς, ἀνήμεροι, ἀφιλάγαθοι, προδόται, προπετεῖς, τετυφωμένοι, φιλήδονοι μᾶλλον ἤ φιλόθεοι, ἔχοντες μόρφωσιν εὐσεβείας, τήν δέ δύναμιν αὐτῆς ἠρνημένοι ... Ἐκ τούτων γάρ εἰσιν οἱ ἐνδύνοντες εἰς τάς οἰκίας καί αἰχμαλωτίζοντες γυναικάρια σεσωρευμένα ἁμαρτίαις, ἀγόμενα ἐπιθυμίαις ποικίλαις, πάντοτε μανθάνοντα καί μηδέποτε εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν δυνάμενα. Ὅν τρόπον δέ ᾿Ιαννῆς καί ᾿Ιαμβρῆς ἀντέστησαν Μωϋσεῖ, οὕτω καί οὗτοι ἀνθίστανται τῇ ἀληθείᾳ, ἄνθρωποι κατεφθαρμένοι τόν νοῦν, ἀδόκιμοι περί τήν πίστιν. Ἀλλ' οὐ προκόψουσιν ἐπί πλεῖον· ἡ γάρ ἄνοια αὐτῶν ἔκδηλος ἔσται πᾶσιν» (Β' Τιμ. 3, 1-9).

δ) Οἱ διωγμοί τῶν πιστῶν: Ἡ «ἀποστασία» στρέφεται ἰδιαίτερα ἐναντίον τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ: «Τότε παραδώσουσιν ὑμᾶς εἰς θλῖψιν καί ἀποκτενοῦσιν ὑμᾶς, καί ἔσεσθε μισούμενοι ὑπό πάντων τῶν ἐθνῶν διά τό ὄνομά μου. Καί τότε σκανδαλισθήσονται πολλοί καί ἀλλήλους παραδώσουσιν καί μισήσουσιν ἀλλήλους» (Ματθ. 24, 9-10). «Παραδώσει δέ ἀδελφός ἀδελφόν εἰς θάνατον καί πατήρ τέκνον, καί ἐπαναστήσονται τέκνα ἐπί γονεῖς καί θανατώσουσιν αὐτούς. Καί ἔσεσθε μισούμενοι ὑπό πάντων διά τό ὄνομά μου· ὁ δέ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται» (Μαρκ. 13, 12-13). Οἱ ἔσχατοι διωγμοί θά εἶναι οἱ σκληρότεροι ὅλων τῶν διωγμῶν: «Ἔσονται γάρ αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι θλῖψις, οἵα οὐ γέγονε τοιαύτη ἀπ᾿ ἀρχῆς κτίσεως ἧς ἔκτισεν ὁ Θεός ἕως τοῦ νῦν καί οὐ μή γένηται» (Μαρκ. 13,19). Ὡστόσο, καί ἡ προστασία τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ θά εἶναι ἰδιαίτερα ἐμφανής: «Καί εἰ μή ἐκολοβώθησαν αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι, οὐκ ἄν ἐσώθη πᾶσα σάρξ· διά δέ τούς ἐκλεκτούς κολοβωθήσονται αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι» (Ματθ. 24,22). Κατά τήν Ἀποκάλυψη, οἱ «δοῦλοι τοῦ Θεοῦ» θά λάβουν τήν «σφραγίδα» τῆς προστασίας τοῦ Θεοῦ (Ἀποκ. 7, 1-8)

ε) Ἡ ἔξαρση τοῦ κακοῦ: Ἀποτέλεσμα τῆς «ἀποστασίας» εἶναι, γενικότερα, ἡ ἔξαρση τοῦ κακοῦ. Ἡ ἔξαρση τοῦ προσωπικοῦ κακοῦ («ἀποστασία») ἐπιφέρει τήν ἔξαρση: α) τοῦ κοινωνικοῦ κακοῦ (κοινωνικές ἀναταραχές, κοινωνικά προβλήματα, πείνα, πενία, οἰκονομική κρίση, πολιτικοκοινωνική κρίση, πόλεμοι) καί β) τοῦ φυσικοῦ κακοῦ (φυσικές καταστροφές, σεισμοί, περιβαλλοντικές καταστροφές). «Μελλήσετε δὲ ἀκούειν πολέμους καί ἀκοάς πολέμων· ὁρᾶτε, μή θροεῖσθε· δεῖ γάρ γενέσθαι, ἀλλ’ οὔπω ἐστίν τό τέλος. Ἐγερθήσεται γάρ ἔθνος ἐπί ἔθνος καί βασιλεία ἐπί βασιλείαν, καί ἔσονται λιμοί καί σεισμοί κατά τόπους· πάντα δέ ταῦτα ἀρχή ὠδίνων» (Ματθ. 24, 6-8)

στ) Τά «σημεῖα ἐν τῷ οὐρανῷ»: Στίς ἔσχατες ἡμέρες ἡ ἔξαρση τοῦ φυσικοῦ κακοῦ θά προσλάβει παγκόσμιες ἤ μᾶλλον συμπαντικές διαστάσεις: «Εὐθέως δέ μετά τήν θλῖψιν τῶν ἡμερῶν ἐκείνων, ὁ ἥλιος σκοτισθήσεται, καί ἡ σελήνη οὐ δώσει τό φέγγος αὐτῆς, καί οἱ ἀστέρες πεσοῦνται ἀπό τοῦ οὐρανοῦ, καί αἱ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν σαλευθήσονται» (Ματθ. 24,29). «Σεισμοί τε μεγάλοι κατά τόπους καί λιμοί καί λοιμοί ἔσονται, φόβητρά τε καί σημεῖα ἀπ᾿ οὐρανοῦ μεγάλα ἔσται» (Λουκ. 21,11). «Καί ἔσται σημεῖα ἐν ἡλίῳ καί σελήνῃ καί ἄστροις, καί ἐπί τῆς γῆς συνοχή ἐθνῶν ἐν ἀπορίᾳ ἠχούσης θαλάσσης καί σάλου, ἀποψυχόντων ἀνθρώπων ἀπό φόβου καί προσδοκίας τῶν ἐπερχομένων τῇ οἰκουμένῃ· αἱ γάρ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν σαλευθήσονται» (Λουκ. 21,25-26).

ζ) Οἱ «ψευδόχριστοι» καί «ψευδοπροφῆται»: Ἡ ἔλευση τῶν ἐσχάτων συνδέεται στενά μέ τήν ἐμφάνιση ἤ μᾶλλον μέ τόν πολλαπλασιασμό τῶν «ψευδοχρίστων» (ἀνθρώπων πού θά ἰσχυρίζονται ὅτι εἶναι ὁ ἀναμενόμενος Χριστός, δηλαδή «ἀντιχρίστων», ἤ πού θά ἐμφανίζονται ὡς νέοι «μεσσίες» ἤ ὡς μετενσαρκώσεις τοῦ Χριστοῦ), τῶν «ψευδοπροφητῶν» καί κάθε εἶδους «θαυματοποιῶν». «Πολλοί γάρ ἐλεύσονται ἐπί τῷ ὀνόματί μου λέγοντες· Ἐγώ εἰμι ὁ Χριστός, καί πολλούς πλανήσουσιν» (Ματθ. 24,5). «Πολλοί γάρ ἐλεύσονται ἐπί τῷ ὀνόματί μου λέγοντες ὅτι ἐγώ εἰμι καί ὁ καιρός ἤγγικε» (Λουκ. 21,8). «Καί πολλοί ψευδοπροφῆται ἐγερθήσονται καί πλανήσουσιν πολλούς» (Ματθ. 24,11). «Τότε ἐάν τις ὑμῖν εἴπῃ· Ἰδού ὧδε ὁ Χριστός, ἤ, Ὧδε, μή πιστεύσητε· ἐγερθήσονται γάρ ψευδόχριστοι καί ψευδοπροφῆται, καί δώσουσιν σημεῖα μεγάλα καί τέρατα ὥστε πλανῆσαι, εἰ δυνατόν, καί τούς ἐκλεκτούς· ἰδού προείρηκα ὑμῖν. Ἐἀν οὖν εἴπωσιν ὑμῖν· Ἰδού ἐν τῇ ἐρήμῳ ἐστίν, μή ἐξέλθητε· Ἰδού ἐν τοῖς ταμείοις, μή πιστεύσητε· ὥσπερ γάρ ἡ ἀστραπή ἐξέρχεται ἀπό ἀνατολῶν καί φαίνεται ἕως δυσμῶν, οὕτως ἔσται ἡ παρουσία τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου» (Ματθ. 24, 23-27). Ἡ διάκριση μεταξύ γνησίων Προφητῶν καί «ψευδοπροφητῶν»: «ἀπό τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς» (Ματθ. 7,16). Ἡ διάκριση μεταξύ γνησίων θαυμάτων καί «σημείων ψεύδους» (Β' Θεσ. 2,9). «Ἀγαπητοί, μή παντί πνεύματι πιστεύετε, ἀλλά δοκιμάζετε τά πνεύματα εἰ ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστιν, ὅτι πολλοί ψευδοπροφῆται ἐξεληλύθασιν εἰς τόν κόσμον. Ἐν τούτῳ γινώσκετε τό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ· πᾶν πνεῦμα ὅ ὁμολογεῖ ᾿Ιησοῦν Χριστόν ἐν σαρκί ἐληλυθότα, ἐκ τοῦ Θεοῦ ἔστι· καί πᾶν πνεῦμα ὅ μή ὁμολογεῖ τόν ᾿Ιησοῦν Χριστόν ἐν σαρκί ἐληλυθότα, ἐκ τοῦ Θεοῦ οὐκ ἔστι· καί τοῦτό ἐστι τό τοῦ ἀντιχρίστου ὅ ἀκηκόατε ὅτι ἔρχεται, καί νῦν ἐν τῷ κόσμῳ ἐστίν ἤδη» (Α' Ἰω. 4,1-3). «Πολλοί πλάνοι εἰσῆλθον εἰς τόν κόσμον, οἱ μή ὁμολογοῦντες ᾿Ιησοῦν Χριστόν ἐρχόμενον ἐν σαρκί· οὗτός ἐστιν ὁ πλάνος καί ὁ ἀντίχριστος» (Α' Ἰω. 1,7).