Η Ελληνική Επανάσταση και η διαστροφή της

 

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Η ΔΙΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ 

(Ἄρθρο ἀπό τό ἔντυπο «Βασίλειος ὁ Μέγας. Δελτίον Ἐπικοινωνίας τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ἱ. Ναοῦ Ἁγ. Βασιλείου Τριπόλεως», Τρίπολις, τεῦχ. 89, Ἰαν. - Μάρτ. 2021). 

Ὁ ἁπανταχοῦ Ἑλληνισμός ἑορτάζει φέτος τά 200 χρόνια ἀπό τήν ἔναρξη τῆς ἔνδοξης Ἑλληνικῆς Ἐπανάστασης, τοῦ θαυμαστοῦ ἐκείνου ἐπιτεύγματος τοῦ 1821, πού σφράγισε καθοριστικά τήν πορεία του, τόν ἀνέστησε ἀπό τήν τέφρα του, τόν ἀναγέννησε καί ἔγινε ἡ ἱδρυτική πράξη τοῦ σύγχρονου Ἑλληνικοῦ Κράτους. Δυστυχῶς, ὅμως, τό κορυφαῖο αὐτό γεγονός δέν ἑορτάζεται ἀπ’ ὅλους μέ τόν ἴδιο τρόπο, οὔτε ὅπως πρέπει. Κάποιοι, μέσῳ τῶν «τιμητικῶν» ἐκδηλώσεων πού διοργανώνουν, ἐπιχειροῦν νά τό ὑποτιμήσουν, νά τό διαστρέψουν καί νά ἀλλοιώσουν τόν χαρακτῆρα του, μέ σκοπό νά στρέψουν τήν πορεία τοῦ σύγχρονου Ἑλληνισμοῦ στίς κατευθύνσεις τῶν προσωπικῶν τους ἐπιλογῶν ἤ μᾶλλον τῶν προσωπικῶν τους ἰδεοληψιῶν καί ἰδεολογημάτων καί, ὁπωσδήποτε, σέ στόχους διαφορετικούς ἀπό ἐκεῖνες πού ἔθεσαν οἱ θεμελιωτές τοῦ νέου Ἑλληνισμοῦ, οἱ ἀπελευθερωτές τοῦ Ἔθνους μας!

Ποιοῖ εἶναι, ὅμως, αὐτοί; Εἶναι τό κυρίαρχο μέρος τῆς λεγόμενης «προοδευτικῆς διανόησης», ἄνθρωποι τῶν γραφείων καί τῶν σαλονιῶν, μέ σπουδές στό ἐξωτερικό, εὐκατάστατοι καί ἀδρά ἀμοιβόμενοι ἐπαγγελματίες τῆς πολιτικῆς καί τῆς δημοσιογραφίας, πού ἐπιχειροῦν νά ἐπιλύσουν τά προβλήματα τοῦ Λαοῦ, χωρίς νά ἔχουν ποτέ συμμετάσχει σ’ αὐτά καί χωρίς κἄν νά γνωρίζουν τήν ἑλληνική καθημερινότητα. Σ’ αὐτούς ἐντάσσονται καί οἱ λεγόμενοι «ἀναθεωρητές ἱστορικοί», ἕνας κύκλος εἰδικῶν, πού ἰσχυρίζεται ὅτι ἡ ἱστορία, ὅπως τή γνωρίζουμε, δέν ἀνταποκρίνεται στήν πραγματικότητα καί πρέπει νά ξαναγραφεῖ μέ νέα κριτήρια, δηλαδή μέ τίς δικές τους ἰδεολογικές προκαταλήψεις. Ἀπό τούς κύκλους αὐτούς προέρχονται ἀντιλήψεις πού διαδίδονται εὐρύτατα, ὅπως:

- Ἡ Ἑλληνική Ἐπανάσταση δέν ἦταν καί τόσο σπουδαῖο γεγονός. Ἦταν μᾶλλον κάτι τυχαῖο ἤ ἀναπόφευκτο, πού οὔτε κἄν ἦταν ἀπαραίτητο νά συμβεῖ!

- Ἡ Ἐπανάσταση διατάραξε τήν «ἁρμονική συνύπαρξη» Ἑλλήνων καί Τούρκων. Ὅλοι γνωρίζουμε τήν ἀλήστου μνήμης ἀντίστοιχη δήλωση ἑλληνίδας «ἱστορικοῦ», ὅτι στή Σμύρνη τό 1922 δέν ἔγινε ἡ γνωστή καταστροφή καί σφαγή τοῦ ἐκεῖ Ἑλληνισμοῦ, ἀλλά συνέβησαν κάποιοι θάνατοι ἀπό «συνωστισμό»!

- Οἱ πρωτεργάτες τῆς Ἐπανάστασης ἦταν ἄνθρωποι ἰδιοτελεῖς καί διεφθαρμένοι, πού ἀγνωνίζονταν γιά τό προσωπικό τους συμφέρον.

- Ἐμπνευστής τῆς Ἑλληνικῆς ἦταν ἡ Γαλλική Ἐπανάσταση (1789) καί οἱ ἰδέες τοῦ Διαφωτισμοῦ πού κυοφορήθηκαν στή Δύση.

- Ὁ ρόλος τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ἦταν σκοτεινός. Ἡ Ἐκκλησία οὔτε συμμετεῖχε, οὔτε ἤθελε τήν Ἐπανάσταση, γιατί ἦταν μέ τό μέρος τῶν Τούρκων καί ἀπολάμβανε τά προνόμοιά της.

«Πρέπει να φυλάξετε τήν πίστη σας καί νά τήν στερεώσετε, διότι, ὅταν ἐπιάσαμε τά ἅρματα, εἴπαμε πρῶτα ὑπέρ πίστεως καί ἔπειτα ὑπέρ πατρίδος». «Σάν μιά βροχή ᾖλθε σ’ ὅλους μας ἡ ἐπιθυμία τῆς ἐλευθερίας καί ὅλοι καί οἱ κληρικοί καί οἱ προεστοί καί οἱ καπεταναῖοι καί οἱ γραμματισμένοι καί οἱ ἔμποροι, ὅλοι συμφωνήσαμε στόν ἴδιο σκοπό καί κάμαμε τήν Ἐπανάσταση» (Θ. Κολοκοτρώνης).

- Ὁ Πατριάρχης Γρηγόριος ὁ Ε΄ ἦταν ἐθνοπροδότης, γιατί ἀφώρισε τήν Ἐπανάσταση καί τό κίνημα τοῦ Ὑψηλάντη.

- Τό Κρυφό Σχολειό εἶναι ἕνας ἐθνικός μύθος, πού κατασκευάστηκε μετέπειτα ἀπό τήν Ἐκκλησία ἤ ἀπό ἐθνικιστικούς κύκλους. Ἀντίθετα, στήν περίοδο ἐκείνη ἡ ἐκπαίδευση ἦταν ἐλεύθερη καί λειτουργοῦσαν πολλά ἑλληνικά σχολεῖα.

Τέτοια καί πολλά ἄλλα παρόμοια προβάλλονται κατά κόρον ἀπό παλαιότερους καί σύγχρονους «προοδευτικούς», «ἐκσυγχρονιστές», «ἀναθεωρητές», διεθνιστές καί ἐθνομηδενιστές «εἰδικούς». Ἡ μέθοδός τους εἶναι πολύ γνωστή: ἐπιλεκτική χρήση τῶν πηγῶν, προβολή μέρους τῆς ἀλήθειας ἀντί τοῦ ὅλου, ἀνάμιξη ἀληθειῶν μέ προσωπικά ἰδεολογήματα, «ἑρμηνεία» τῶν γεγονότων μέ προϋπάρχουσες ἰδεολογικές προκαταλήψεις, προβολή τῶν συνθηκῶν καί τῶν κριτηρίων τοῦ παρόντος σέ ἄλλες ἐποχές (σφάλμα πού εἶναι γνωστό ὡς «ἱστορικός ἀναχρονισμός») κ.ἄ. Οἱ πιό γνωστοί ἀπό τούς παλαιότερους δέν ἦταν κἄν ἱστορικοί: ὁ Γιάννης Κορδᾶτος (1891-1961) ἦταν νομικός, μαρξιστής καί αὐτοδίδακτος (ἐρασιτέχνης) ἱστορικός, ὁ Γιάννης Σκαρίμπας (1893-1984) ἦταν λογοτέχνης, μαρξιστής, ἀλλ' ὄχι ἱστορικός, ὁ Μάριος Πλωρίτης (1919-2006) ἦταν φιλόλογος, κριτικός, ἀλλ' ὄχι ἱστορικός, ὁ Γιῶργος Καρανικόλας (1918-1996) ἦταν δημοσιογράφος, μαρξιστής, ἀλλ’ ὄχι ἱστορικός.

Δέν μποροῦμε, βέβαια, νά ἀπαντήσουμε ἐδῶ στά παραπάνω ἰδεολογήματα. Ὑπάρχουν, ἄλλωστε, μελέτες σοβαρῶν ἱστορικῶν, στίς ὁποῖες ὁ ἐνδιαφερόμενος μπορεῖ νά ἀνατρέξει καί νά δεῖ τίς σχετικές μαρτυρίες. Θά ἀναφέρουμε μόνο κάποια στοιχεῖα γιά τή συμβολή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας στήν Ἑλληνική Ἐπανάσταση. Γιατί, ἐνῶ ἡ Ἐκκλησία, ὅπως θά δοῦμε καί ὅπως εἶναι ἤδη γνωστό, ἦταν ἀπό τούς πρωτεργάτες τῆς Ἐπανάστασης, ὁ ρόλος της ἀμφισβητεῖται καί ἡ συμβολή της ἀποκρύπτεται, ἀφοῦ, κατά τούς παραπάνω «εἰδικούς», γιά ὅλα φταίει ἡ Ἐκκλησία, γιά ὅ,τι κακό συνέβη στό παρελθόν καί γιά ὅ,τι συμβαίνει σήμερα ὑπεύθυνη εἶναι ἡ Ἐκκλησία! Γι’ αὐτό πρέπει νά ἐκτοπιστεῖ στό περιθώριο, ἡ δέ πίστη πρέπει νά εἶναι «ἰδιωτική ὑπόθεση». Τό χειρότερο εἶναι ὅτι ἡ νοοτροπία αὐτή δέν ἀναπαράγεται μόνο ἀπό τά «συστημικά» μέσα ἐνημερώσεως, ἀλλά υἱοθετεῖται καί ἀπό τήν κρατοῦσα Πολιτεία. Ἔτσι, στίς ἐπίσημες ἐκδηλώσεις τῆς 25ης Μαρτίου γιά τήν Ἑλληνική Ἐπανάσταση δέν ἔγινε καμμία ἀναφορά στή συμβολή τῆς Ἐκκλησίας, γι’ αὐτό ὁ Ἀρχιεπίσκοπος κ. Ἱερώνυμος, πολύ ὀρθά, ἄν καί εἶχε προσκληθεῖ, ἀπουσίασε ἐπιδεικτικά ἀπό τό πλούσιο δεῖπνο, στό ὁποῖο ἡ Πολιτεία «τιμοῦσε» τό γεγονός μέ ξένους ἡγέτες καί δέν ἔστειλε οὔτε ἐκπρόσωπο! Ἡ Ἐκκλησία τίμησε τήν ἐπέτειο ξεχωριστά, στούς Ναούς, μέ Λειτουργίες καί μέ Δοξολογίες στόν Χορηγό τῆς ἐλευθερίας καί κάθε ἀγαθοῦ καί ὅσο ἐπέτρεψαν οἱ συνθῆκες τῆς ἐπιδημίας, ἔνδειξη τῆς ἰδεολογικῆς ρήξης μεταξύ τῆς Παράδοσης τοῦ Ἑλληνισμοῦ καί τῆς σύγχρονης ἡγεσίας του.

Ἄς δοῦμε, ὅμως, κάποιες χαρακτηριστικές μαρτυρίες γιά τή συμβολή τῆς Ἐκκλησίας στήν Ἐπανάσταση, ὄχι βέβαια ὅσων κρίνουν τά γεγονότα ἐκ τοῦ ἀσφαλοῦς, ἀπό τό γραφεῖο τους καί μέ ἀπόσταση δύο αἰώνων, ἀλλά ὅσων τά ἔζησαν, ὅσων δημιούργησαν τά γεγονότα καί ὅσων θυσιάστηκαν γι’ αὐτά:

- «Πρέπει να φυλάξετε τήν πίστη σας καί νά τήν στερεώσετε, διότι, ὅταν ἐπιάσαμε τά ἅρματα, εἴπαμε πρῶτα ὑπέρ πίστεως καί ἔπειτα ὑπέρ πατρίδος» (Θ. Κολοκοτρώνης)

- «Σάν μιά βροχή ᾖλθε σ’ ὅλους μας ἡ ἐπιθυμία τῆς ἐλευθερίας καί ὅλοι καί οἱ κληρικοί καί οἱ προεστοί καί οἱ καπεταναῖοι καί οἱ γραμματισμένοι καί οἱ ἔμποροι, ὅλοι συμφωνήσαμε στόν ἴδιο σκοπό καί κάμαμε τήν Ἐπανάσταση» (Θ. Κολοκοτρώνης).

«Εἶπαν οἱ ἄθρησκοι πού ἐβάλαμεν εἰς τόν σβέρκο μας νά μή μανθάνουν τά παιδιά μας Χριστόν καί Παναγίαν, διότι θά μᾶς παρεξηγήσουν οἱ ἰσχυροί. Καί βγῆκαν ἀκόμη νά ’ποτάξουν τήν Ἐκκλησίαν, διότι ἔχει πολλήν δύναμη καί τήν φοβοῦνται. Καί εἶπαν λόγια ἄπρεπα διά τούς Παπάδες. Ἐμεῖς, μέ σκιάν μας τόν Τίμιον Σταυρόν, ἐπολεμήσαμεν ὁλοῦθε, σέ κάστρα, σέ ντερβένια, σέ μπογάζια καί σέ ταμπούργια. Καί αὐτός ὁ Σταυρός μᾶς ἔσωσε. Μᾶς ἔδωσε τήν νίκη καί ἔχασε (ὁδήγησε σέ ἧττα) τόν ἄπιστον Τοῦρκον. Τόση μικρότητα στόν Σταυρό, τόν σωτῆρα μας! Καί βρίζουν οἱ πουλημένοι εἰς τούς ξένους καί τούς Παπάδες μας, ὅπου τούς ζυγίζουν ἄναντρους καί ἀπόλεμους. Ἐμεῖς τούς Παπάδες τούς εἴχαμε μαζί εἰς τό κάθε μετερίζι, εἰς κάθε πόνον καί δυστυχίαν. Ὄχι μόνο γιά νά βλογᾶνε τά ὅπλα τά ἱερά, ἀλλά καί αὐτοί μέ ντουφέκι καί μέ γιαταγάνι, πολεμώντας ὡσάν λεοντάρια. Ντροπή, Ἕλληνες!» (Ἰω. Μακρυγιάννης)

- «Βρίζουν, οἱ πουλημένοι εἰς τούς ξένους καί τούς Παπάδες μας, ὅπου τούς ζυγίζουν ἄναντρους καί ἀπόλεμους. Ἐμεῖς τούς Παπάδες τούς εἴχαμε μαζί εἰς τό κάθε μετερίζι, εἰς κάθε πόνον καί δυστυχίαν. Ὄχι μόνο γιά νά βλογᾶνε τά ὅπλα τά ἱερά, ἀλλά καί αὐτοί μέ ντουφέκι καί μέ γιαταγάνι, πολεμώντας ὡσάν λεοντάρια. Ντροπή, Ἕλληνες!!» (Ἰω. Μακρυγιάννης).

- «Τήν Ἐπανάστασιν ἐκίνησαν καί ἐνεψύχωσαν οἱ κληρικοί ... ἄνευ τῶν ὁποίων ὁ λαός δέν ἤθελε κινηθῆ» (Ἐμ. Ξάνθος).

- «Εἶναι καιρός νά κρημνίσωμεν ἀπ’ τά νέφη τήν ἡμισέληνο καί ὑψώσωμεν τό σημεῖον, δι’ οὗ πάντοτε νικῶμεν, λέγω τό Σταυρόν, καί οὕτω νά ἐκδικήσωμεν τήν πατρίδα καί τήν Ὀρθόδοξον ἡμῶν πίστιν» (Ἀλ. Ὑψηλάντης).

- «Ἡ ἡμέρα τῆς Ἐπανάστασης, τήν ὁποίαν ἐπιθυμοῦσαν οἱ πατέρες μας νά τήν ἰδοῦν, ἔφθασε ... διά νά λάμψη πάλιν ὁ Σταυρός καί νά λάβει πάλιν ἡ Ἑλλάς ... τήν ἐλευθερίαν της ... Ὅ,τι κι’ ἄν ἐκάμαμε ἦτο ἔμπενευσις καί ἔργο τῆς Θείας Πρόνοιας» (Ἄν. Γαζῆς).

- «Μόνο τοῦ Εὐαγγελίου ἡ διδαχή ἐμπορεῖ νά σώσῃ τήν αὐτονομίαν τοῦ Γένους. Οἱ Ἕλληνες ἐπολέμησαν ὄχι μόνο ὑπέρ πατρίδος, ἀλλά καί ὑπέρ πίστεως» (Ἀδ. Κοραής).

Κάποιοι ἰσχυρίζονται ὅτι στόν Ἀγώνα συμετεῖχε μόνο ὁ λεγόμενος «κατώτερος κλῆρος», οἱ ἁπλοί Ἱερεῖς καί Μοναχοί. Ὁ λεγόμενος «ἀνώτερος κλῆρος», οἱ Ἀρχιερεῖς καί οἱ Πατριάρχες, δέν συμμετεῖχαν. Τά ἱστορικά δεδομένα, ὅμως, δίνουν ἄλλη εἰκόνα. Ἀπό τούς πρώτους Ἐθνομάρτυρες ἦταν ὁ Πατριάρχης ἅγιος Γρηγόριος ὁ Ε΄, ὁ ὁποῖος ἀπαγχονίστηκε τό Πάσχα τοῦ 1821. Τό «σχοινί τοῦ Πατριάρχη» εἶχε τεράστια ἐπίδραση στήν ἐπιτυχία τοῦ Ἀγώνα. Στή φρικτή φυλακή τῆς Τριπολιτσᾶς φυλακίστηκαν οἱ Ἀρχιερεῖς καί οἱ Πρόκριτοι τῆς Πελοποννήσου, ἀπό τόν Φεβρουάριο τοῦ 1821 μέχρι τήν ἅλωση τῆς πόλης (23/9/1821), γιά νά ἐκλείψει ἡ ὑποψία τῶν Τούρκων ὅτι ἑτοιμάζεται ἐπανάσταση. Οἱ περισσότεροι πέθαναν στή φυλακή· ἐλάχιστοι ἐπέζησαν! Ἀπό τό 1453 ὡς τό 1808 (πολύ πρίν τή Γαλλική Ἐπανάσταση) ἔγιναν τουλάχιστον 28 ἐπαναστατικά κινήματα, τά πρισσότερα ἀπό τά ὁποῖα ὑποκίνησαν Ἀρχιερεῖς καί ἄλλοι Κληρικοί, καί τά ὁποῖα πνίγηκαν στό αἷμα. Ἀπό σχετική μελέτη τοῦ Π. Γεωργατζῆ (http://www.kairatos.com.gr/arxiereis1821.htm) προκύπτει ὅτι, ἀπό τούς 200 Ἀρχιερεῖς, πού ὑπῆρχαν τότε σέ ὁλόκληρη τήν Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία: α) Ἔλαβαν ἐνεργό μέρος στόν Ἀγώνα ἐπώνυμα καί ἀδιαμφισβήτητα 73, δηλ. ποσοστό 36,5%. β) Εἶναι γνωστοί ὅτι δοκιμάσθηκαν, φυλακίσθηκαν, βασανίσθηκαν κ.λπ. 42, δηλ. ποσοστό 21,0%. γ) Θυσιάστηκαν γιά τήν ἐλευθερία, εἴτε ἀπό βασανιστήρια καί θανατώσεις τῶν Τούρκων, εἴτε στίς πολεμικές συρράξεις 45, δηλ. ποσοστό 22,5%. Μεταξύ αὐτῶν θυσιάστηκαν ἤ μαρτύρησαν 6 Πατριάρχες!

Οἱ ἁπλοί Ἱερεῖς καί Μοναχοί, πού μετεῖχαν στόν Ἀγώνα, εἶναι ἀμέτρητοι. Ἀναφέρουμε μόνο τή γνωστή θυσία τοῦ Ἀρχιμανδρίτου Γρηγορίου Δικαίου («Παπαφλέσσα») στό Μανιάκι (20/5/1825), στήν ὁποία μετεῖχε ἀπό τήν περιοχή μας ὁ Ἱερεύς καί Ὁπλαρχηγός Γεώργιος Πουρναρᾶς, ἐφημέριος Περθωρίου. Ὁ π. Γεώργιος ἦταν Ὁπλαρχηγός μεγάλου στρατιωτικοῦ (κλέφτικου) σώματος, πού δροῦσε στήν περιοχή τοῦ Περθωρίου καί τῆς Ἐπάνω Χρέπας λίγο πρίν τήν Ἐπανάσταση. Μετεῖχε στούς ἐπαναστατικούς ἀγῶνες καί ἀπό τίς πρῶτες Ἑλληνικές Κυβερνήσεις ἔλαβε τόν στρατιωτικό βαθμό τοῦ Χιλιάρχου. Ἀκολούθησε τόν Παπαφλέσσα, ἐπιλέγοντας μαζί του 65 (κατ’ ἄλλους 85) περθωρῖτες, οἱ ὁποῖοι ἔπεσαν ὅλοι στό Μανιάκι.

Συμπερασματικά, ἄλλα ἔθνη ἀνάγουν τή σύστασή τους σέ ἄλλα ἱστορικά γεγονότα, στή Γαλλική Ἐπανάσταση, στήν Ἀμερικανική κ.λπ., καί τίς ἀρχές ἐκείνων τῶν Ἐπαναστάσεων ὀφείλουν νά διατηροῦν καί νά καλλιεργοῦν. Ἐμεῖς ὀφείλουμε τή σύστασή μας (ὡς νέο Ἑλληνικό Κράτος) στή δική μας Ἐπανάσταση (τοῦ 1821) καί τίς ἀρχές αὐτῆς ὀφείλουμε νά διατηροῦμε καί νά καλλιεργοῦμε. Σύμφωνα μέ τίς ἀρχές αὐτές, ἡ Ἐκκλησία συμπορεύτηκε μέ τό Ἔθνος σέ ὅλους τούς ἀγῶνες καί σέ κάθε ἐκδήλωση τῆς ζωῆς, ἡ δέ Ὀρθόδοξη πίστη εἶναι συστατικό στοιχεῖο τοῦ Ἔθνους μας καί τοῦ πολιτισμοῦ μας. Ἄν τό κάνουμε αὐτό, ἔχουμε μέλλον. Διαφορετικά, θά ἐξαφανισθοῦμε ἤ θά ἀφομοιωθοῦμε ἀπό τούς γείτονες «φίλους» μας, εἴτε αὐτοί εἶναι Τοῦρκοι, εἴτε εἶναι Εὐρωπαῖοι.

Ἱερεύς Σωτήριος Ὀ. Ἀθανασούλιας