«Ορθοδοξία και Ζωή» 2022-2023: Στοιχεία Θεολογίας της Παλαιάς Διαθήκης

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος ΙΒ΄ τοῦ Θεολογικοῦ Προγράμματος «Ὀρθοδοξία καί Ζωή» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας, περιόδου ΙΖ΄, ἔτους 2022-2023. 

Εἰσαγωγικά: Ἡ οὐσία καί ἡ ἀξία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἔγκεινται στήν περί Θεοῦ μαρτυρία της. Ἡ Ἐκκλησιαστική Παράδοση ὁμόφωνα δέχεται ὅτι ὁ ἐμφανιζόμενος σ’ αὐτήν Θεός εἶναι ὁ Ἴδιος ἀκριβῶς μέ τόν ἐμφανιζόμενο στήν Καινή καί στίς θεοπτικές ἐμπειρίες τῶν Ἁγίων. Ὁ Θεός αὐτός ἐμφανίζεται ὡς Τριαδικός (Πατήρ, Υἱός καί Ἅγιο Πνεῦμα), ἄν καί στήν Π. Διαθήκη ὑποκρύπτεται ἡ τριαδικότητά Του καί τονίζεται ἡ ἑνότητά Του, λόγῳ τοῦ κινδύνου τῆς πολυθεΐας ἀπό τό περιβάλλον τῆς ἐποχῆς. Ὡστόσο, ἀπό μαρτυρίες τῆς ἴδιας τῆς Π. Διαθήκης προκύπτει ὅτι οἱ Προφῆτες καί Δίκαιοι τῆς ἐποχῆς της γνώριζαν τήν ἀλήθεια περί Ἁγίας Τριάδος. Τήν ἴδια μαρτυρία παρέχει καί ἡ Λειτουργική Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας. Κάθε ἄλλη κατανόηση καί ἑρμηνεία τῆς Π. Διαθήκης, κατά τήν ὁποία αὐτή ὁμιλεῖ γιά ἕναν μόνο Θεό, ὁ Ὁποῖος μάλιστα διαφέρει ἀπό Αὐτόν τῆς Καινῆς, εἶναι ἰουδαϊκή ἑρμηνεία της καί αἵρεση.

«Ορθοδοξία και Ζωή» 2022-2023: Η περί Θεού μαρτυρία της Παλαιάς Διαθήκης

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος ΙΑ΄ τοῦ Θεολογικοῦ Προγράμματος «Ὀρθοδοξία καί Ζωή» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας, περιόδου ΙΖ΄, ἔτους 2022-2023. 

Εἰσαγωγικά: Ἡ Παλαιά Διαθήκη μαρτυρεῖ γιά τίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο καί στήν ἱστορία. Ἐκεῖ ἀκριβῶς ἔγκειται ἡ οὐσία της. Δέν ἀναζητοῦμε σ’ αὐτήν τίς ἱστορικές πληροφορίες ἀναγκαστικά πού ἐμπεριέχει, οὔτε τίς τυχόν ἀλήθειες περί τοῦ κτιστοῦ κόσμου, οὔτε κἄν τήν ἱστορία τοῦ Ἰσραήλ, ὡς «ἐκλεκτοῦ Λαοῦ» τοῦ Θεοῦ. Εἰδικότερα, ἡ Π. Διαθήκη ἀναφέρεται στίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ πρίν τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο. Ἡ ἔλευση τοῦ Χριστοῦ ἑρμηνεύει τά γεγονότα τῆς Π. Διαθήκης. Ἡ ἱστορία της εἶναι «ἱστορία γεγονότων» (συγκεκριμένων παρεμβάσεων τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο καί στήν ἱστορία), ἀλλά καί ὁλόκληρη ἡ Θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι «Θεολογία γεγονότων». Ἡ Π. Διαθήκη ἑρμηνεύεται διά τῆς Καινῆς καί μόνο διά τῆς Καινῆς. Ἡ Καινή Διαθήκη φωτίζει τήν Παλαιά: ὅ,τι ἐκεῖ φαίνεται σκοτεινό, σκιῶδες καί δυσερμήνευτο, φωτίζεται καί διευκρινίζεται ἐδῶ. Ἡ ἑρμηνεία τῆς Π. Διαθήκης χωρίς τό φῶς τῆς Καινῆς εἶναι ἰουδαϊκή ἑρμηνεία καί γιά τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀποτελεῖ πλάνη καί αἵρεση. Ὅμως, ποιός Θεός ἐνεργεῖ στή Π. Διαθήκη καί ποιές εἶναι οἱ «ἰδιότητές» του καί τά «χαρακτηριστικά» του;