«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2023-4: Η ίαση του Παραλυτικού της Καπερναούμ

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος ΙΗ' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Κείμενο Εὐαγγελίου: «Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, εἰσῆλθε ὁ Ἰησοῦς εἰς Καπερναούμ· καὶ ἠκούσθη ὅτι εἰς οἶκόν ἐστι. 2 Καὶ εὐθέως συνήχθησαν πολλοί, ὥστε μηκέτι χωρεῖν μηδὲ τὰ πρὸς τὴν θύραν· καὶ ἐλάλει αὐτοῖς τὸν λόγον. 3 Καὶ ἔρχονται πρὸς αὐτόν, παραλυτικὸν φέροντες, αἰρόμενον ὑπὸ τεσσάρων. 4 Καὶ μὴ δυνάμενοι προσεγγίσαι αὐτῷ διὰ τὸν ὄχλον, ἀπεστέγασαν τὴν στέγην ὅπου ἦν· καὶ ἐξορύξαντες χαλῶσι τὸν κράβαττον, ἐφ’ ᾧ ὁ παραλυτικὸς κατέκειτο. 5 Ἰδὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς τὴν πίστιν αὐτῶν λέγει τῷ παραλυτικῷ· Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου. 6 Ἦσαν δέ τινες τῶν γραμματέων ἐκεῖ καθήμενοι, καὶ διαλογιζόμενοι ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν· 7 Τί οὗτος οὕτως λαλεῖ βλασφημίας; Τίς δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας, εἰμὴ εἷς, ὁ Θεός; 8 Καὶ εὐθέως ἐπιγνοὺς ὁ Ἰησοῦς τῷ πνεύματι αὐτοῦ, ὅτι οὕτω διαλογίζονται ἐν ἑαυτοῖς, εἶπεν αὐτοῖς· Τί ταῦτα διαλογίζεσθε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν; 9 Τί ἐστιν εὐκοπώτερον, εἰπεῖν τῷ παραλυτικῷ· Ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι· ἢ εἰπεῖν· Ἔγειρε καὶ ἆρόν σου τὸν κράβαττον καὶ περιπάτει; 10 Ἵνα δὲ εἰδῆτε ὅτι ἐξουσίαν ἔχει ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἀφιέναι ἐπὶ τῆς γῆς ἁμαρτίας (λέγει τῷ παραλυτικῷ)· 11 Σοὶ λέγω, ἔγειρε, καὶ ἆρον τὸν κράβαττόν σου, καὶ ὕπαγε εἰς τὸν οἶκόν σου. 12 Καὶ ἠγέρθη εὐθέως, καὶ ἄρας τὸν κράβαττον, ἐξῆλθεν ἐναντίον πάντων· ὥστε ἐξίστασθαι πάντας, καὶ δοξάζειν τὸν Θεὸν λέγοντας· Ὅτι οὐδέποτε οὕτως εἴδομεν» (Μαρκ. 2, 1-12).

Μετάφραση Εὐαγγελίου: «Κάποτε, μπῆκε ὁ Ἰησοῦς στήν Καπερναούμ· καί διαδόθηκε πώς ἦταν σ' ἕνα σπίτι. 2 Καί ἀμέσως μαζεύτηκαν πολλοί, τόσοι πού δέ χωροῦσαν οὔτε στήν αὐλή τοῦ σπιτιοῦ· καί τούς κήρυττε τόν λόγο. 3 Ἔρχονται τότε καί τοῦ φέρνουν ἕναν παραλυτικό, πού τόν σήκωναν τέσσερις ἄνθρωποι. 4 Καί ἐπειδή δέν μποροῦσαν νά τόν πλησιάσουν ἀπό τόν κόσμο, ἔβγαλαν τή στέγη τοῦ σπιτιοῦ σ' ἐκεῖνο τό μέρος πού ἦταν ὁ Ἰησοῦς· καί ἀφοῦ ἄνοιξαν, κατέβασαν τό κρεβάτι πάνω στό ὁποῖο ἦταν κατάκοιτος ὁ παραλυτικός. 5 Ὅταν ὁ Ἰησοῦς εἶδε τήν πίστη τους, εἶπε στόν παραλυτικό· Παιδί μου, σοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες σου. 6 Ὅμως, ἦταν ἐκεῖ καί κάθονταν κάποιοι ἀπό τούς γραμματεῖς καί διαλογίζονταν μέσα τους· 7 Τί φοβερές βλασφημίες λέει αὐτός ὁ ἄνθρωπος; Ποιός μπορεῖ νά συγχωρεῖ ἁμαρτίες, παρά μόνο ἕνας, ὁ Θεός; 8 Κι ἀμέσως κατάλαβε ὁ Ἰησοῦς μέ τό πνεῦμα του ὅτι τέτοια διαλογίζονται μέσα τους καί τούς εἶπε· Τί βάζετε τέτοια στήν καρδιά σας; 9 Τί εἶναι πιό εὔκολο, νά πεῖς στόν παραλυτικό· Σοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες; ἤ νά πεῖς· Σήκω, πᾶρε τό κρεβάτι σου καί περπάτα; 10 Καί γιά νά μάθετε ὅτι ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἔχει ἐξουσία νά συγχωρεῖ ἐδῶ στή γῆ ἁμαρτίες (τότε λέγει στόν παραλυτικό)· 11 Σέ σένα μιλάω, σήκω, πᾶρε τό κρεβάτι σου καί πήγαινε στό σπίτι σου. 12 Κι ὁ παραλυτικός σηκώθηκε ἀμέσως καί βγῆκε μπροστά στά μάτια ὅλου του κόσμου, ἔτσι πού ὅλοι νά τά ἔχουν χαμένα, νά δοξάζουν τόν Θεό καί νά λένε· Ποτέ δέν εἴδαμε κάτι τέτοιο».

Ἀσθένεια καί ἁμαρτία: Ὁ Ἰησοῦς βρίσκεται στήν Καπερναούμ, στήν «πρωτεύουσα τῶν θαυμάτων» Του, ὅπου συμβαίνει ἕνα ἀκόμη θαυμαστό γεγονός, πού μαρτυρεῖ ἔμμεσα γιά τήν ταυτότητά Του (τή θεία φύση Του) καί μέσῳ τοῦ ὁποίου ἀποκαλύπτονται ἀλήθειες γύρω ἀπό τό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ καί τή φύση τῶν πραγμάτων, ὅπως: α) ὑπάρχει σύνδεση μεταξύ σωματικῆς ἀσθένειας καί ἁμαρτίας, β) δύναμη νά συγχωρεῖ ἁμαρτίες ἔχει μόνο ὁ Θεός καί γ) ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς ἔχει τή δύναμη καί νά συγχωρεῖ ἁμαρτίες καί νά θεραπεύει βαρύτατες ἀσθένειες. Ἕνας Παραλυτικός ὁδηγεῖται ἐνώπιον τοῦ Ἰησοῦ μέ ἐντυπωσιακό τρόπο. Καί ἐνῶ ὅλοι ἀναμένουν τή θεραπεία, Ἐκεῖνος ὁμιλεῖ γιά συγχώρηση ἁμαρτιῶν. Ἴαση καί συγχώρηση - ἄφεση. Ἐξωτερικά δύο ἄσχετα στοιχεῖα. Στήν οὐσία, ὅμως, δύο στενά συνδεόμενα. Ἐξωτερικά ἡ ἄφεση δέν εἶναι ὁρατή, δέν φαίνεται. Ἡ ἴαση ἀντίθετα εἶναι ἐμφανής. Ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων πιό ἐντυπωσιακή εἶναι ἡ ἴαση. Στήν οὐσία, ὅμως, σημαντικότερη εἶναι ἡ ἄφεση, ἡ ρίζα καί ἡ προϋπόθεση τῆς ἴασης, ὅπως ἀκριβῶς ρίζα καί προϋπόθεση τῆς ἀσθένειας εἶναι ἡ ἁμαρτία (ὄχι, βέβαια, πάντοτε σέ προσωπικό ἐπίπεδο, ἀλλά σέ γενικό, πανανθρώπινο, ὡς κατάσταση τῆς μεταπτωτικῆς ἀνθρώπινης φύσης). Ἡ σύνδεση ἀσθένειας καί ἁμαρτίας εἶναι γνωστή καί ἀπό ἄλλες περιπτώσεις στήν Καινή Διαθήκη. Τή συναντᾶμε π.χ. στή θεραπεία τοῦ ἐκ γενετῆς Τυφλοῦ (Ἰω. 9,2). Στήν ἐποχή τοῦ Κυρίου ἦταν κοινά ἀποδεκτή μεταξύ τῶν Ἰουδαίων ἡ ἀντίληψη ὅτι, «ὁ δίκαιος εἶναι ὑγιής, πλούσιος καί πολύτεκνος, ὁ δέ ἁμαρτωλός εἶναι συνήθως ἀσθενής ἤ ἀνάπηρος, πτωχός καί ἄτεκνος»! Σέ πολλές περιπτώσεις ὁ Κύριος ἀνατρέπει πλήρως αὐτή τήν ἀντίληψη.

Ἡ πνευματική παραλυσία: Ὅπως ὑπάρχει σωματική ἀσθένεια, ὑπάρχει καί πνευματική, καί ὅπως ὑπάρχει σωματική παραλυσία, ὑπάρχει καί πνευματική. Πνευματική ἀσθένεια καί παραλυσία εἶναι ἡ ἁμαρτία. Τί εἶναι, ὅμως, ἁμαρτία καί ἀπό ποῦ προέρχεται; Εἶναι κάθε πράξη ἤ λόγος ἤ σκέψη (λογισμός), πού ἀντιτίθεται στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἀπό ἀνθρώπινη ἄποψη, ἁμαρτία εἶναι τό κακό. Ὁ ἄνθρωπος ἔχει καί ἀπό τή φύση (δημιουργία) του τή δυνατότητα νά διακρίνει μεταξύ καλοῦ καί κακοῦ. Ὅμως, ἐπειδή ὁ ἀνθρώπινος λόγος εἶναι σχετικός καί πολλές φορές σφάλλει, ἔσχατο κριτήριο τῆς ἁμαρτίας εἶναι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ: πολλά φαίνονται στήν ἀνθρώπινη κρίση καλά, φυσιολογικά καί ἀκίνδυνα, ὅμως εἶναι καταστάσεις ἁμαρτίας, ἐνίοτε βαρύτατης. Ὁ Θεός δημιούργησε τήν ἀνθρώπινη φύση ἀναμάρτητη. Ἡ ἁμαρτία δέν εἶναι στοιχεῖο της καί δέν ἀνήκει σ’ αὐτήν. Ἡ ἁμαρτία ἔγκειται στήν ἀνθρώπινη προαίρεση, δηλ. εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἀνθρώπινης βούλησης - ἐλευθερίας. Γιά τήν ἀκρίβεια, εἶναι ἀποτέλεσμα πρῶτα τῆς ἐλεύθερης βούλησης τοῦ διαβόλου καί ἔπειτα τῆς ἐλεύθερης βούλησης τοῦ ἀνθρώπου. «Ἐφευρέτης» της εἶναι ὁ διάβολος, γι’ αὐτό ὑπάρχει ἄμεση σύνδεση μεταξύ ἁμαρτίας καί διαβόλου: ἡ ἁμαρτία εἶναι δαιμονική κατάσταση καί ὁ ἁμαρτάνων ἀκολουθεῖ τό παράδειγμα ἤ τήν «ὁδό» τοῦ διαβόλου. Ἐπί πλέον, ὁ διάβολος χρησιμοποιεῖ κάθε μέσο προκειμένου νά μᾶς ἀναγκάσει νά ἀκολουθήσουμε τό παράδειγμά του. Ὅμως, ἡ «ὁδός» τοῦ διαβόλου, δηλ. ἡ «ὁδός» τῆς ἁμαρτίας, ὁδηγεῖ στήν ἀπώλεια: «Τά ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος» (Ρωμ. 6,23) καί «κέντρον τοῦ θανάτου ἡ ἁμαρτία» (Α΄ Κορ. 15,16). Μέ τήν πτώση τῶν Πρωτοπλάστων «ἡ ἁμαρτία εἰς τόν κόσμον εἰσῆλθε καί διά τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος» (Ρωμ. 5,12). Ἔκτοτε «κατηρρώστησεν ἡ ἀνθρώπου φύσις τήν ἁμαρτίαν» (ἅγ. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας). Ἡ ἁμαρτία προσέβαλε τήν ἀνθρώπινη φύση καί εἰσῆλθε σ’ αὐτή ὡς ξένο στοιχεῖο, «ἐπιγενόμενον», «ἐπεισελθόν» καί «συμβεβηκός» (ἅγ. Ἰουστῖνος Πόποβιτς), ὡς προσθήκη ἀσθενείας. Ἡ ἴδια ἡ ἁμαρτία εἶναι ἀσθένεια, ὅπως καί ὁ θάνατος (ἡ πιό ἀκραία μορφή ἀσθενείας). Ἔκτοτε «παρεδόθημεν τῇ φθορᾷ καί συνεζεύχθημεν τῷ θανάτῳ» (Νεκρώσιμη Ἀκολουθία). Τό σπέρμα τοῦ θανάτου, πού φέρουμε μέσα μας ἀπό τήν πτώση, ἐνεργοποιεῖται ἀργά ἤ γρήγορα, ἀλλά ὁπωσδήποτε καί ἀναγκαστικά, σέ κάθε ἄνθρωπο, εἴτε μέ τή μορφή τοῦ σωματικοῦ θανάτου, εἴτε μέ τή μορφή τῶν ἐπιμέρους ἀσθενειῶν, πού ἐμφανίζονται ὡς προάγγελοι τοῦ θανάτου, ὡς «μερικός θάνατος». Σέ πολλές περιπτώσεις οἱ προσωπικές ἁμαρτίες ἐνεργοποιοῦν ἄμεσα ἤ ταχύτερα τό σπέρμα τοῦ θανάτου πού ὑπάρχει μέσα μας, μέ ἀποτέλεσμα νά ἀσθενεῖ κάποιος ἤ νά ἀποθνήσκει πρόωρα, λόγῳ τῶν προσωπικῶν ἁμαρτιῶν του: «ἀπό τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν ἀσθενεῖ τό σῶμα ἀσθενεῖ μου καί ἡ ψυχή»! (Ἀκολουθία Παρακλήσεως), χωρίς τοῦτο νά εἶναι ἀπόλυτο, ἀφοῦ ἀσθενοῦν καί ἀποθνήσκουν σωματικά ἀκόμη καί οἱ Ἅγιοι.

Ὁ Ἰατρός: Ἡ ἀσθένεια εἶναι μιά ὀδυνηρή κατάσταση γιά τόν ἄνθρωπο, μέ ἀποτέλεσμα κάθε ἀσθενής νά ἀναζητᾶ ἐναγωνίως τή θεραπεία του, ὅπως ὁ Παραλυτικός τοῦ Εὐαγγελίου. Βέβαια, γιά τίς ἀσθένειες ὑπάρχουν οἱ γιατροί καί σ’ αὐτούς καταφεύγει συνήθως ὁ ἀσθενής. Ὅμως, δέν θεραπεύουν ὅλες τίς ἀσθένειες. Ἄν καί ἡ ἰατρική ἔχει κάνει «θαύματα» στήν ἐποχή μας, οἱ ἀσθένειες συνεχίζουν νά ὑπάρχουν, οἱ ἄνθρωποι συνεχίζουν νά ἀποθνήσκουν καί ἡ δύναμη τῆς ἀσθενείας φαίνεται ἀκλόνητη! Ἐπί πλέον, ἄν ὑπάρχει αἰτιακή σύνδεση μεταξύ ἁμαρτίας καί ἀσθένειας, τότε ἡ ἰατρική καταπολεμᾶ τά ἀποτελέσματα τῆς ἁμαρτίας, ἐνῶ ἡ ρίζα πού τά γεννᾶ μένει ἀνέπαφη, παράγοντας συνεχῶς νέα ἀποτελέσματα (νέες ἀσθένειες). Γιά τήν ἀκρίβεια, ἡ ἱατρική εἶναι «δερμάτινοι χιτῶνες» (Γεν. 3,21, προστατευτικά μέσα, γιά νά μήν εἶναι ὁ ἄνθρωπος ἐντελῶς ἐκτεθειμένος στίς ἐπιδράσεις τοῦ διαβόλου καί τοῦ περιβάλλοντος). Βέβαια, εἶναι μέθοδος ἐξελισσόμενη καί τελειοποιούμενη καί, ὡς ἐκ τούτου, ἀποτελεῖ στοιχεῖο πολιτισμοῦ, ὡστόσο ὁλόκληρος ὁ ἀνθρώπινος πολιτισμός εἶναι «δερμάτινοι χιτῶνες»! Ἡ πραγματική θεραπεία ὑπάρχει σ’ Ἐκεῖνον, πού μπορεῖ νά καταργήσει τή ρίζα τῆς ἀσθένειας, τήν ἁμαρτία, καί αὐτός εἶναι ὁ Χριστός. Μόνο ὁ Θεός ἔχει ἐξουσία νά συγχωρεῖ ἁμαρτίες: οὔτε ὁ ἴδιος ὁ ἁμαρτωλός μπορεῖ νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τήν κατάσταση τῆς ἁμαρτίας, οὔτε κανένας ἄλλος μπορεῖ νά τόν ἀπαλλάξει. Ὁ Χριστός ἐμφανίζεται μέ ἐξουσία νά συγχωρεῖ ἁμαρτίες καί νά θεραπεύει, ἤ μᾶλλον θεραπεύει ἐπειδή ἔχει τήν ἐξουσία νά συγχωρεῖ ἁμαρτίες. Εἶναι ὁ ἔσχατος Ἰατρός, «ὁ Ἰατρός τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων ἡμῶν». Ἄν μετά τήν πτώση «πάντες ἥμαρτον» (Ρωμ. 5,12) καί ἄν οὔτε μία ἡμέρα δέν μπορεῖ νά εἶναι κάποιος ἐκτός ἁμαρτίας (Ἰώβ 14, 4-5), τότε ὅλοι εἴμαστε σέ κατάσταση πνευματικῆς ἀσθένειας καί παραλυσίας καί ὅλοι ἔχουμε τήν ἀνάγκη τοῦ μόνου Ἰατροῦ.

Οἱ προϋποθέσεις τῆς θεραπείας: Ὡστόσο, ἡ θεραπεία παρέχεται μέ προϋποθέσεις. Οἱ ἀντικειμενικές προϋποθέσεις της εἶναι δεδομένες: ἡ βούληση τοῦ Θεοῦ γιά τή σωτηρία μας καί ἡ Θυσία τοῦ Χριστοῦ, ἀπό τήν ὁποία πηγάζει ἄφεση ἁμαρτιῶν καί ζωή αἰώνιος! Ὑποκειμενικές προϋποθέσεις της εἶναι ἡ ἐπίγνωση τῆς ἀσθένειας («οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ’ οἱ κακῶς ἔχοντες», Ματθ. 9,12), ἡ βούληση τοῦ ἀσθενοῦς νά θεραπευτεῖ («Ἰησοῦ ἐπιστάτα, ἐλέησον ἡμᾶς», Λουκ. 17,13), ἡ διάθεση ἀπεγκλωβισμοῦ ἀπό τήν κατάσταση τῆς ἁμαρτίας («μηκέτι ἁμάρτανε», Ἰω. 5,14), ἡ προσφυγή στόν μόνο Ἰατρό, τόν Χριστό («Κύριε, σῶσόν με», Ματθ. 14,30). Τά παραπάνω, ὅμως, προϋποθέτουν πίστη. Ὄχι ὁποιαδήποτε πίστη, ἀλλά πίστη στόν Χριστό καί μάλιστα ὀρθή πίστη. Ἡ πίστη σώζει («ἡ πίστις σου σέσωκέ σε», Μάρκ. 5,34) καί θαυματουργεῖ («μεγάλη σου ἡ πίστις! γενηθήτω σοι ὡς θέλεις», Ματθ. 15,28), εἶναι δέ προϋπόθεση κάθε θαύματος τοῦ Ἰησοῦ. Ἡ ζωή μας συμπλέκεται μέ κάθε εἴδους ἀσθένειες, ἀπό τίς ὁποῖες ἄλλες θεραπεύονται καί ἄλλες παραμένουν, προφανῶς ἐπειδή εἶναι ὁ προσωπικός «σταυρός» τῆς ὑπομονῆς καί τῆς σωτηρίας μας. Παράλληλα ἤ μᾶλλον πρίν ἀπό κάθε ἀνθρώπινη ἐνέργεια γιά τή σωματική θεραπεία (προσφυγή στούς γιατρούς), ὀφείλουμε νά φροντίζουμε γιά τή ἀναίρεση τῆς ρίζας της, δηλ. τῆς ἁμαρτίας. Ὀφείλουμε, ἐπίσης, νά ζητοῦμε συνεχῶς ἀπό τόν Χριστό καί τή σωματική θεραπεία, ἀναθέτωντας σ’ Αὐτόν ὅλο τό πρόβλημα, γιατί εἶναι αἴτημα φυσικό καί θεμιτό. Ὁ δέ Χριστός ἐνεργεῖ σήμερα διά τῆς Ἐκκλησίας Του καί διά τῶν Μυστηρίων Του. Μέ αὐτούς τούς «τρόπους» εἶναι συνεχῶς ἀνάμεσά μας. Συγχωρεῖ μέ τό Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως καί κοινωνεῖται στό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ὀφείλουμε νά τόν προσεγγίσουμε, ὑπερβαίνοντας κάθε ἐμπόδιο, ὅπως οἱ αἴροντες τόν Παραλυτικό τοῦ Εὐαγγελίου («ἀπεστέγασαν τήν στέγην»!).

Μιά ἄλλη μορφή παραλυσίας: Ὑπάρχει καί μιά ἄλλη μορφή παραλυσίας καί ἀσθένειας: ἡ ἀσθένεια ὡς πρός τήν πίστη. Ὄχι ἡ ὀλιγοπιστία, ἀλλά ἡ αἵρεση, ἡ ἀλλοίωση τοῦ περιεχομένου τῆς πίστεως. Δέν σώζει κάθε πίστη, ἀλλά μόνο ἡ ὑγιής (ὀρθή) πίστη. Ἡ πίστη καθορίζει τό ἦθος καί τό ἦθος τήν πίστη: ἡ ὀρθή πίστη ὁδηγεῖ σέ ὀρθό ἦθος καί νοσοῦσα πίστη ὁδηγεῖ σέ νοσηρά ἦθη, δηλ. σέ ἁμαρτωλές καταστάσεις, τό δέ διεφθαρμένο ἦθος παράγει διεφθαρμένα δόγματα, πονηρούς λογισμούς, παράδοξες ἀντιλήψεις. Ἡ ὀρθή πίστη ὁδηγεῖ σέ κοινωνία μέ τόν Θεό, ἡ δέ νοσηρή ὑποδεικνύει «θεούς ἑτέρους», ἐκτός τοῦ Θεοῦ καί ἐκτός τοῦ Χριστοῦ. Οἱ αἱρέσεις εἶναι «διδασκαλίαι δαιμονίων» (Α΄ Τιμ. 4, 1), πού ὁδηγοῦν στήν «ἀπώλεια» (πρβλ. Β΄ Πέτρ. 2,1). Γι’ αὐτό προϋπόθεση τῆς θεραπείας (τῆς πνευματικῆς καί, κατ’ ἐπέκταση, τῆς σωματικῆς) εἶναι μεταξύ ἄλλων ἡ ὑγιής πίστη. Ἡ Ἐκκλησία ἀπό τήν ἵδρυσή της ἀγωνίστηκε σθεναρά γιά τή διατήρηση τῆς καθαρότητας τῆς πίστεως. Μεγάλοι Πατέρες πρωτοστάτησαν στήν ἀντιμετώπιση ἐπικίνδυνων αἱρέσεων καί στή διατύπωση τῶν δογμάτων τῆς Ἐκκλησίας, μεταξύ τῶν ὁποίων ὁ ἑορταζόμενος τήν Β΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς (1296-1359), Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης. Ἀντιμετώπισε αἱρέσεις προερχόμενες ἀπό τή λατινική Δύση, ὅπως α) δέν ὑπάρχει διάκριση μεταξύ ἄκτιστης οὐσίας καί ἄκτιστης ἐνέργειας ἤ ἀκτίστων ἐνεργειῶν στόν Θεό, β) οἱ Ἅγιοι στίς θεοπτικές ἐμπειρίες τους βλέπουν κτιστά σύμβολα τοῦ Θεοῦ, γ) ἡ φιλοσοφία καί οἱ ἐπιστῆμες ὁδηγοῦν στή γνώση τοῦ Θεοῦ, ὅπως καί ἡ Ἀποκάλυψη, δ) ἡ μέθοδος προσευχῆς τῶν Ὀρθοδόξων εἶναι πεπλανημένη κ.ἄ. Μεγάλες Σύνοδοι τόν 14ο μ.Χ. αἰ. μέ κύρος Οἰκουμενικῆς Συνόδου (1341, 1347, 1351) καταδίκασαν τίς αἱρέσεις αὐτές καί ἐπικύρωσαν τήν Ὀρθόδοξη διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου. 

(«Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», Πρόγραμμα Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ἱ. Ναοῦ Ἁγίου Βασιλείου Τριπόλεως. Ὑπεύθυνος π. Σωτήριος Ὀ. Ἀθανασούλιας. Περίοδος Α΄, ἔτος 2023-2024).