Οι απαρχές του κινήματος της «Νέας Εποχής»

Διάγραμμα – Περίληψη

Θέματος Γ' τοῦ Θεολογικοῦ Προγράμματος «Ὀρθοδοξία καί Ζωή»

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας,

περιόδου ΙΔ', ἔτους 2019-2020.

Εἰσαγωγικά: Ἡ κατανόηση ἑνός φαινομένου εἶναι δυνατή μόνο, ὅταν γνωρίζουμε τίς πηγές του, τίς ἀπαρχές του, τίς προϋποθέσεις του, τίς ρίζες του. Ἡ «Νέα Ἐποχή» («New Age»), ὡς κίνημα πού περιλαμβάνει πολλές ὁμάδες, ὀργανώσεις καί πρόσωπα σέ ὅλο τόν κόσμο, μέ μεγάλες διαφορές μεταξύ τους. Οἱ ρίζες τοῦ κινήματος, α) στόν Ἀποκρυφισμό καί β) στίς Ἀνατολικές θρησκεῖες (Ἰνδουϊσμό καί Βουδισμό). Ὁ Ἀποκρυφισμός, ὡς ἐνασχόληση, σχέση, ἐπικοινωνία μέ δαιμονικές δυνάμεις, πραγματικότητες καί τεχνικές. Ἡ εἰδικότερη σχέση τῆς «Νέας Ἐποχῆς» μέ τήν Ἀστρολογία, μιά χαρακτηριστική μορφή τοῦ Ἀποκρυφισμοῦ. Ἡ Θεοσοφία, ὡς μητρική ὀργάνωση τοῦ κινήματος τῆς «Νέας Ἐποχῆς». Οἱ ρίζες τῆς «Νέας Ἐποχῆς» στίς ἀντιλήψεις τῶν ἐκπροσώπων τοῦ Ἀποκρυφισμοῦ α) Ἕλενα Πέτροβα Μπλαβάτσκυ (Helena Petrowna Blavatsky, 1831-1891) καί β) Ἀλίκη Μπέϊλη (Αlice Ann Bailey, 1880-1949).

Ἡ Ἕλενα Πέτροβα Μπλαβάτσκυ: Γερμανορωσίδα. Μικρή ἔβλεπε ὁράματα καί ὑπνοβατοῦσε. Πίστευε σέ μιά κυβερνοῦσα Δύναμη τοῦ σύμπαντος καί διαβεβαίωνε ὅτι εἶχε ἔντονη δίπλα της μιά ἰσχυρή ἀόρατη παρουσία, πού τήν προστάτευε καί τήν καθοδηγοῦσε. Ἀργότερα ἰσχυρίστηκε ὅτι ἦλθε σέ ἐπαφή μέ τό πνεῦμα κάποιου John kihg. Ταξίδεψε, κατά τούς ἰσχυρισμούς της, σέ διάφορες χῶρες, γιά νά μελετήσει τόν ἐσώτατο χαρακτήρα τῶν θρησκειῶν καί τῶν «πνευματικῶν» φαινομένων. Ἐγκαταστάθηκε, τελικά, στήν Ἀμερική (1873), ὅπου δραστηριοποιήθηκε ὡς μέντιουμ. Ἐκεῖ συνεργάστηκε μέ τόν ἀποκρυφιστή συνταγματάρχη Ὄλκοτ (Henry Steel Olcott, 1832-1907) καί ἵδρυσε τή «Θαυματουργική Λέσχη» («Miracle Club»), ἕναν πνευματιστικό κύκλο, μέ σκοπό τήν ἄσκηση τοῦ Πνευματισμοῦ (ἐπικοινωνία μέ «πνεύματα», συνήθως νεκρῶν) καί τή μελέτη τῶν πνευματιστικῶν φαινομένων. Ὁ κύκλος αὐτός μετωνομάστηκε σέ «Θεοσοφική Ἑταιρεία» (1875), μέ σκοπό τήν προβολή μιᾶς νέας θρησκείας, τῆς Θεοσοφίας. Θεοσοφία, κατά τήν Μπλαβάτσκυ, εἶναι ἡ σύνθεση φιλοσοφίας, θρησκείας καί ἐπιστήμης. Σκοπός της εἶναι ἡ ἀναζήτηση καί ἀναβίωση τῆς «Ἀρχαίας Σοφίας», μέρος τῆς ὁποίας ἐνυπάρχει σέ κάθε θρησκεία. Ἀφοῦ κάθε θρησκεία κατέχει μέρος αὐτῆς τῆς «Ἀρχαίας Σοφίας», «δέν ὑπάρχει θρησκεία ἀνώτερη ἀπό τήν ἀλήθεια» καί «δέν ὑπάρχει θρησκεία ἀνώτερη ἀπό ἄλλη θρησκεία». Μιά σειρά ἀθανάτων «Μυσταγωγῶν» ἤ «Διδασκάλων τῆς Σοφίας» μᾶς ἀποκαλύπτει ψήγματα αὐτῆς τῆς «Ἀρχαίας Σοφίας» ἤ τῆς «Αἰώνιας Ἀλήθειας». Πρόκειται γιά ἐξελιγμένα ὑπεράνθρωπα «πνευματικά» ὄντα, τά ὁποῖα συνιστοῦν τή «Μεγάλη Λευκή Ἀδελφότητα» καί στά ὁποῖα ἀνήκουν ὁ Ἰησοῦς Χριστός καί οἱ ἱδρυτές ὅλων τῶν θρησκειῶν. Ἀφοῦ ὅλες οἱ θρησκεῖες ἀνάγουν τήν ἵδρυσή τους στή «Μεγάλη Λευκή Ἀδελφότητα», δέν ἔχουν οὐσιαστικές διαφορές μεταξύ τους. Ἡ Μπλαβάτσκυ, κατά τούς ὁπαδούς της, ἔλαβε τήν ἐντολή ἀπό τήν «Μεγάλη Ἱεραρχία» τῆς «Μεγάλης Λευκῆς Ἀδελφότητας» νά ἱδρύσει τή Θεοσοφία, τή νέα θρησκεία, πού προέρχεται ἀπό τή συνένωση ὅλων τῶν θρησκειῶν καί ἐμπεριέχει ὅ,τι καλύτερο ὑπάρχει σ’ αὐτές. Ἡ Θεοσοφία, ὑποτίθεται, ἔχει πρόσβαση στήν ἴδια τήν «Ἀρχαία Σοφία». Τό 1880 ἡ Μπλαβάτσκυ καί ὁ Ὄλκοτ ἐγκαταστάθηκαν στήν Ἰνδία, ὅπου μεταφέρθηκε καί τό κέντρο τῆς Θεοσοφικῆς Ἑταιρείας. Ἐκεῖ υἱοθετήθηκαν βασικές ἀντιλήψεις τῶν Ἀνατολικῶν θρησκειῶν, ὅπως ἡ μετενσάρκωση καί τό κάρμα. Τό 1885 ἡ Μπλαβάτσκυ ἐπέστρεψε ἀσθενής στήν Εὐρώπη, ὅπου ἵδρυσε τή «Στοά Μπαβάτσκυ» στό Λονδίνο. Πέθανε ἐκεῖ τό 1891. Κυριώτερα ἔργα της, «Ἡ ἀποκαλυμμένη Ἴσις», «Ἡ μυστική δοξασία», «Τό κλειδί τῆς Θεοσοφίας», «Ἡ φωνή τῆς σιγῆς», ἄρθρα στά περιοδικά «Θεόσοφος», «Λούσιφερ» καί «Ἀτραπός» κ.ἄ.

Ἡ Ἀλίκη Μπέϊλη: Γεννήθηκε στό Manchester τῆς Μ. Βρετανίας καί μετακόμισε στήν Ἀμερική τό 1907. Προέβη σέ τρεῖς ἀπόπειρες αὐτοκτονίας, ἀλλά μετά τήν τελευταία, σέ ἡλικία 15 ἐτῶν, δέχτηκε ἐπίσκεψη μυστηριώδους ἀγνώστου, ὁ ὁποῖος τῆς ζήτησε νά προετοιμαστεῖ γιά μιά σημαντική ἀποστολή. Ἔγινε ἔνθερμο μέλος τῆς Θεοσοφικῆς Ἑταιρείας καί παντρεύτηκε σέ β΄ γάμο γενικό γραμματέα της καί ὑψηλόβαθμο μασόνο. Ἦρθε, ὅμως, σέ σύγκρουση μέ τήν Ἑταιρεία καί τήν πρόεδρό της Annie Besant, μέ ἀποτέλεσμα νά ἐκδιωχθεῖ μαζί μέ τόν σύζυγό της. Μέ περισσότερη σαφήνεια ἔκανε λόγο γιά «Νέα Ἐποχή τοῦ Ὑδροχόου», γιά τήν ἐμφάνιση τοῦ «Χριστοῦ τοῦ Ὑδροχόου» ἤ τοῦ «Ἀβατάρ (Μεσία) τῆς Νέας Ἐποχῆς», πού ἀνέλαβε ἤδη τά καθήκοντά του ἀπό τό 1945, γιά «νέα ἀνθρωπότητα», πού θά ἀναδυθεῖ μέ τήν ἐμφάνισή του, γιά «νέα τάξη», «νέο κόσμο» κ.λπ. Ἐπίσης, ἔκανε λόγο γιά «Πνευματική Ἱεραρχία», στήν ὁποία μετέχουν οἱ ἱδρυτές τῶν θρησκειῶν, γιά καθοδήγησή της ἀπό τήν «Ἱεραρχία» αὐτή, γιά «ἐσωτερικό» καί «ἐξωτερικό κύκλο» κάθε θρησκείας, γιά παγκόσμια θρησκεία τῆς «Νέας Ἐποχῆς» (τή λεγόμενη «Παγκόσμια Καλή Θέληση»), γιά «Ἕν» ἤ γιά «Ὑπέρτατη Ψυχή» ἀντί τοῦ προσωπικοῦ Θεοῦ, γιά «ἀποκρυφισμό» ὡς μέθοδο γνώσεως τοῦ ἑαυτοῦ μας καί τοῦ «θεοῦ», γιά συγχώνευση στήν «Ἱεραρχία» ἤ στό «Ἕν» ὡς ἔσχατο προορισμό τοῦ ἀνθρώπου κ.ἄ. Ἔργα της: «Ἡ μαθητεία στή Νέα Ἐποχή», «Οἱ ἑπτά ἀκτῖνες», «Οἱ ἀκτῖνες καί οἱ μυήσεις», «Πραγματεία ἐπί τῆς λευκῆς μαγείας», «Ἡ ἐνέργεια ἀκολουθεῖ τή σκέψη», «Ἀπό τή διάνοια στή διαίσθηση», «Ἡ ἐπανεμφάνιση τοῦ Χριστοῦ», «Προετοιμασία γιά τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ» κ.ἄ.

Θεοσοφική Ἑταιρεία καί Θεοσοφία: Οἱ ἀντιλήψεις τῆς Μπλαβάτσκυ εἶχαν τεράστια ἀπήχηση καί ἐξάπλωση σέ Ἀμερική καί Εὐρώπη. Πρῶτος πρόεδρος τῆς Θεοσοφικῆς Ἑταιρείας ὑπῆρξε ὁ συνταγματάρχης Henry Steel Olcott (1832-1907), τό ὁποῖο διαδέχθηκε ἡ Annie Besant (1847-1933). Μετά τόν θάνατο τῆς Μπλαβάτσκυ ἡ κίνηση διασπάστηκε σέ δύο βασικές ὀργανώσεις, στή «Θεοσοφική Ἑταιρεία τῆς Ἰνδίας» καί στή «Θεοσοφική Ἑταιρεία τοῦ Λονδίνου». Ἡ πρώτη Θεοσοφική στοά (ναός) στήν Ἑλλάδα ἱδρύθηκε στήν Κέρκυρα τό 1879 («Ἰονική Στοά»). Τό 1928 ἱδρύθηκε ἡ «Θεοσοφική Ἑταιρεία Ἑλλάδος», τό δέ 1957 ὑπῆρχαν στή χώρας μας 24 Θεοσοφικές στοές. Ἕνας ἀπότούς σκοπούς τῆς Θεοσοφίας εἶναι ἡ συνένωση ὅλων τῶν ἀνθρώπων σέ μιά «Παγκόσμια Ἀδελφότητα», χωρίς διακρίσεις φυλῆς, θρησκείας, δόγματος, φύλου, χρώματος, κοινωνικῆς τάξεως κ.λπ. Τό 1911 ἡ Θεοσοφική Ἑταιρεία, μέ τήν ἐπίδραση τοῦ Charles Webster Leadbeater (1847-1934), ἵδρυσε τό «Τάγμα τοῦ Ἀστέρος τῆς Ἀνατολῆς», μέ σκοπό νά προετοιμάσει τήν ἔλευση τοῦ «Παγκόσμιου Ἐκπαιδευτοῦ» καί νά ἑνώσει ὅλες τίς θρησκεῖες γιά νά τόν ὑποδεχτοῦν. Ἡ κίνηση ἰσχυρίστηκε ὅτι ἡ ἔλευση τοῦ «Σωτῆρος Κυρίου» πραγματοποιήθηκε στό πρόσωπο ἑνός βραχμάνου ἀγοριοῦ, τοῦ μετέπειτα γνωστοῦ γκουρού Κρισναμούρτι (Idu Krishnamurti, 1895-1986), τό ὁποῖο προβλήθηκε στή Δύση ὡς «ὄχημα» τοῦ ἐπερχομένου «Χριστοῦ»