Νέο βιβλίο: «Η Ορθόδοξη πίστη μας»

«Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ ΜΑΣ»

Ἐκδόθηκε τό βιβλίο μου μέ τίτλο «Ἡ Ὀρθόδοξη πίστη μας. Συνοπτική Κατήχηση γιά ἐνηλίκους». Εἶναι ἕνα Κατηχητικό βοήθημα γιά ὅσους προσέρχονται στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία γιά νά βαπτιστοῦν καί πρέπει νά γνωρίσουν τίς ἀλήθειες τῆς πίστης μας. Ἐπίσης, γιά τούς Κατηχητές, Κληρικούς ἤ λαϊκούς, πού ἀναλαμβάνουν τό ἔργο τῆς Κατηχήσεως, ἀλλά καί γιά τούς πιστούς τῆς Ἐκκλησίας μας, πού ἀγνοοῦν στοιχεῖα τῆς πίστεως ἤ ἔχουν ἐλλείψεις στά θέματα αὐτά.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ:

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Πρωτοπρεσβύτερος Σωτήριος Ὀ. Ἀθανασούλιας Mr. Th., Ἐφημέριος Μητροπολιτικοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Βασιλείου Τριπόλεως, Βουλευτικοῦ 20, ΤΚ 22132, Τρίπολη, Τηλ. Οἰκίας: 2710 234638, Ναοῦ: 2710 222286.

ΤΙΤΛΟΣ: «Ἡ Ὀρθόδοξη πίστη μας. Συνοπτική Κατήχηση γιά ἐνηλίκους».

ΕΚΔΟΣΗ: Α΄, Τρίπολη 2020.

ΣΕΛΙΔΕΣ: 188.

ΤΙΜΗ: 12 εὐρώ.

ΔΙΑΤΙΘΕΤΑΙ: Ἀπό τίς ἐκδόσεις «Ἐλίκρανον», Πατούσα 2, ΤΚ 10677, Ἀθήνα, Τηλ. 210 3303035 καί ἀπό τό κατάστημα ἐκκλησιαστικῶν εἰδῶν «Ἱερατικόν», Γερμανοῦ Πατρῶν 3, Τρίπολη, ΤΚ 22100, Τηλ. 2710 232638, 6974 195949.

ISBN: 978-618-00-1860-8

COPYRIGHT ©: Πρωτ. Σωτήριος Ὀ. Ἀθανασούλιας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ (Κείμενο)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ (Μετάφραση)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Προκατήχηση

Κατήχηση Α΄: Ἡ πίστη στὸν ἕνα Θεὸ

Κατήχηση Β΄: Ἡ δημιουργία τοῦ κόσμου

Κατήχηση Γ΄: Ἡ δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου

Κατήχηση Δ΄: Ἡ πτώση τοῦ ἀνθρώπου

Κατήχηση Ε΄: Ὁ ἀόρατος κόσμος

Κατήχηση ΣΤ΄: Ἡ διδασκαλία γιὰ τὴν Ἁγία Τριάδα

Κατήχηση Ζ΄: Ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ

Κατήχηση Η΄: Ὁ Θεὸς γίνεται ἄνθρωπος

Κατήχηση Θ΄: Ἡ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ στὴ γῆ

Κατήχηση Ι΄: Τὸ Πάθος καὶ ἡ Σταύρωση τοῦ Κυρίου

Κατήχηση ΙΑ΄: Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου

Κατήχηση ΙΒ΄: Ἡ Ἀνάληψη καὶ ἡ Πεντηκοστὴ

Κατήχηση ΙΓ΄: Ἡ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου

Κατήχηση ΙΔ΄: Ἡ ζωὴ μετὰ τὸν θάνατο

Κατήχηση ΙΕ΄: Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα

Κατήχηση ΙΣΤ΄: Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ

Κατήχηση ΙΖ΄: Τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας

Κατήχηση ΙΗ΄: Οἱ ἰδιότητες τῆς Ἐκκλησίας

Κατήχηση ΙΘ΄: Ἡ Θεία Χάρη καὶ ἡ Ἐκκλησία

Κατήχηση Κ΄: Τὸ Μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος

Κατήχηση ΚΑ΄: Πῶς τελεῖται τὸ Βάπτισμα

Κατήχηση ΚΒ΄: Τὸ Μυστήριο τοῦ Χρίσματος

Κατήχηση ΚΓ΄: Τὸ Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας

Κατήχηση ΚΔ΄: Ἡ Θεία Λειτουργία τῆς Ἐκκλησίας. Α΄. Ἡ Προετοιμασία

Κατήχηση ΚΕ΄: Ἡ Θεία Λειτουργία τῆς Ἐκκλησίας. Β΄. Ἡ «Λειτουργία τῶν Κατηχουμένων»

Κατήχηση ΚΣΤ΄: Ἡ Θεία Λειτουργία τῆς Ἐκκλησίας. Γ΄. Ἡ «Λειτουργία τῶν Πιστῶν»

Κατήχηση ΚΖ΄: Πότε καὶ πῶς πρέπει νὰ κοινωνοῦμε

Κατήχηση ΚΗ΄: Τὸ Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως

Κατήχηση ΚΘ΄: Τὸ Μυστήριο τῆς Ἱερωσύνης

Κατήχηση Λ΄: Τὸ Μυστήριο τοῦ Γάμου

Κατήχηση ΛΑ΄: Τὸ Μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου

Κατήχηση ΛΒ΄: Ἡ ἐργασία τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ

Κατήχηση ΛΓ΄: Οἱ ἁμαρτίες καὶ τὰ εἴδη τους

Κατήχηση ΛΔ΄: Ἡ προσευχὴ τῶν Χριστιανῶν

Κατήχηση ΛΕ΄: Ὁ ἁγιασμὸς τοῦ ἀνθρώπου καὶ οἱ Ἅγιοι

Κατήχηση ΛΣΤ΄: Ὁ Τίμιος Σταυρὸς καὶ οἱ ἱερὲς εἰκόνες

Κατήχηση ΛΖ΄: Ὁ Ἱερὸς Ναὸς καὶ τὰ μέρη του

Κατήχηση ΛΗ΄: Ἑορτὲς καὶ νηστεῖες τῆς Ἐκκλησίας

Κατήχηση ΛΘ΄: Σύνοψη τῆς Ὀρθόδοξης διδασκαλίας

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ:

Παράρτημα Α΄: Ἡ προετοιμασία γιὰ τὸ ἅγιο Βάπτισμα

Παράρτημα Β΄: Ὁ Ἀνάδοχος στὸ Βάπτισμα τῶν ἐνηλίκων

Παράρτημα Γ΄: Ἐκκλησιαστικὲς προσευχὲς

Παράρτημα Δ΄: Οἱ μεγαλύτερες ἐκκλησιαστικὲς ἑορτὲς

Παράρτημα Ε΄: Οἱ νηστεῖες τῆς Ἐκκλησίας

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Τὸ τεῦχος αὐτὸ εἶναι μιὰ σύντομη εἰσαγωγὴ στὴν Ὀρθόδοξη πίστη. Ἔχει σκοπὸ νὰ βοηθήσει τοὺς ἐνηλίκους, ποὺ προσέρχονται στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καὶ ζητοῦν νὰ λάβουν τὸ ἅγιο Βάπτισμα, νὰ γνωρίσουν τὰ βασικὰ σημεῖα τῆς πίστης μας, ὥστε νὰ ἐνταχθοῦν, ὅσο πιὸ σωστὰ γίνεται, στὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας καὶ νὰ ζήσουν, ὅσο πιὸ αὐθεντικὰ μποροῦν, τὴ χριστιανικὴ ζωή.

Ὅπως εἶναι γνωστό, τὰ τελευταῖα χρόνια ἡ χώρα μας γνώρισε τὸ φαινόμενο τῆς εἰσόδου σ’ αὐτὴν μεγάλου ἀριθμοῦ ἀλλοδαπῶν μεταναστῶν, προερχομένων κυρίως ἀπὸ τὴ γειτονικὴ Ἀλβανία, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ἄλλες χῶρες τοῦ κόσμου. Ἀπ’ αὐτοὺς πολλοὶ κατάγονται ἀπὸ Ἕλληνες καὶ Ὀρθοδόξους γονεῖς, οἱ ὁποῖοι εἶχαν γεννηθεῖ καὶ ζήσει σὲ ἀθεϊστικὰ καθεστῶτα καὶ, ὡς ἐκ τούτου, εἶχαν παραμείνει ἀβάπτιστοι, διατηρώντας λίγα μόνο στοιχεῖα τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως. Ἄλλοι πάλι εἶναι πιστοὶ ἄλλων θρησκειῶν ἢ χριστιανικῶν δογμάτων, ἀπὸ διάφορες χῶρες. Πολλοὶ ἀπ’ αὐτοὺς γνώρισαν ἀπὸ κοντὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, θέλησαν νὰ γίνουν μέλη της καὶ ζήτησαν νὰ βαπτισθοῦν Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί. Καὶ ἡ Ἐκκλησία μας μετὰ χαρᾶς ἀνταποκρίθηκε καὶ ἀνταποκρίνεται συνεχῶς στὴν ἐπιθυμία τους, πρὶν ὅμως τοὺς χορηγήσει τὸ ἅγιο Βάπτισμα, τοὺς ζητεῖ νὰ κατηχηθοῦν, δηλαδὴ νὰ διδαχθοῦν τὴν Ὀρθόδοξη πίστη ἀπὸ ὑπεύθυνα πρόσωπα (Κλήρικους) τῆς Ἐκκλησίας.

Κατὰ τοὺς πρώτους χριστιανικοὺς αἰῶνες ἡ Κατήχηση τῶν προσερχομένων στὸ ἅγιο Βάπτισμα ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς βασικότερους τομεῖς τῆς ἀποστολῆς τῆς Ἐκκλησίας, στὸν ὁποῖο ἐδίδετο ἰδιαίτερη προσοχὴ καὶ βαρύτητα. Κανεὶς δὲν βαπτιζόταν, δὲν γινόταν μέλος τῆς Ἐκκλησίας, χωρὶς κάποια δοκιμασία. Ἡ Κατήχηση παρατεινόταν, συνήθως, γιὰ μακρὲς χρονικὲς περιόδους. Ὑπεύθυνοι Κατηχητὲς ἦσαν οἱ Πρεσβύτεροι τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὁ ἴδιος ὁ Ἐπίσκοπος, ὁ ὁποῖος κάθε χρόνο στὴν ἔναρξη τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἐπέλεγε ὅσους θεωροῦσε ἕτοιμους νὰ βαπτιστοῦν καὶ συνέχιζε ὁ ἴδιος σ’ αὐτοὺς τὸ τελευταῖο μέρος τῶν Κατηχήσεων. Ὅσων ἡ Κατήχηση δὲν ἐθεωρεῖτο ἐπαρκής, τὸ Βάπτισμα ἀνεβάλλετο γιὰ τὸ ἑπόμενο ἢ τὸ μεθεπόμενο ἔτος. Ἡ Κατήχηση κατέληγε, συνήθως, στὴν πανηγυρικὴ τέλεση τοῦ ὁμαδικοῦ Βαπτίσματος τῶν Κατηχηθέντων τὴ νύκτα τοῦ Μεγάλου Σαββάτου, λίγο πρὶν τὴ Θεία Λειτουργία τῆς Ἀναστάσεως ἀρχικά, καὶ σὲ ἄλλες μεγάλες Δεσποτικὲς ἑορτὲς ἀργότερα. Ἡ παραδοσιακὴ αὐτὴ τάξη ἔπαψε, ὅπως εἶναι φυσικό, νὰ ἰσχύει μὲ τὴν ὁλοκληρωτικὴ ἐπικράτηση τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ. Τὸ ἔργο τῆς Κατηχήσεως, ὅμως, δὲν ἔπαψε νὰ τελεῖται· ἁπλῶς ἄλλαξε μορφή, ἀφοῦ συνεχίζεται μέχρι σήμερα ὡς Κατήχηση, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον, τῶν ἤδη βαπτισμένων Χριστιανῶν.

Ἀπὸ τὴ διακονία μας στὸ ἱερὸ ἔργο τῆς Κατηχήσεως τῶν ἐνηλίκων διαπιστώσαμε ὅτι τὰ ὑπάρχοντα κατηχητικὰ βοηθήματα, μολονότι εἶναι πολύτιμα γιὰ τὸν Κατηχητή, δὲν εἶναι συμβατὰ μὲ τὸ ἐπίπεδο τῶν Κατηχουμένων καί, κατὰ συνέπειαν, δὲν μποροῦν νὰ χρησιμοποιηθοῦν ἀπ’ αὐτούς. Στὴν πράξη, σχεδὸν πάντοτε, εἴμεθα ἀναγκασμένοι νὰ ὑπεραπλουστεύουμε τὴ διδασκαλία, προσέχοντας, ὅμως, ἰδιαίτερα μήπως ἡ ὑπεραπλούστευση αὐτὴ ἀλλοιώνει ἢ ὑποβαθμίζει τὸ περιεχόμενο τῆς πίστεως. Σὲ ὁρισμένες περιπτώσεις συναντήσαμε ἀνθρώπους, στοὺς ὁποίους ἀκόμη καὶ οἱ ἔννοιες «Θεός», «πίστη», «Χριστὸς» κ.τ.λ. ἦσαν παντελῶς ἄγνωστες καὶ ἐδυσκολεύοντο πολὺ νὰ τὶς κατανοήσουν.

Τὸ τεῦχος αὐτὸ ἐκθέτει τὰ βασικὰ σημεῖα τῆς πίστεως σὲ ἁπλὴ μορφή, οὕτως ὥστε ὁ μὲν Κατηχητὴς νὰ βασίζεται σὲ ἕνα παράδειγμα ἁπλουστευμένης διδασκαλίας, ὁ δὲ Κατηχούμενος νὰ ἔχει στὴ διάθεσή του τὸ περιεχόμενο τῶν Κατηχήσεων μετὰ τὴν ὁλοκλήρωση τοῦ κατηχητικοῦ ἔργου, μὲ σκοπὸ νὰ ἐμπεδώσει ὅσα διδάχθηκε καὶ νὰ γνωρίσει ἐξ ἀρχῆς ὅσα ἐνδεχομένως ὁ Κατηχητὴς δὲν μπόρεσε ἢ δὲν πρόλαβε νὰ διδάξει.

Πολλοὶ ἴσως παρατηρήσουν ὅτι κεφάλαια τῆς πίστεως, κατ’ αὐτοὺς σημαντικά, δὲν συμπεριελήφθησαν σ’ αὐτὸ τὸ τεῦχος. Δὲν εἶναι, ὅμως, δυνατὸ στὰ πλαίσια μιᾶς συνοπτικῆς Κατήχησης νὰ περιέχονται τὰ πάντα. Κατ’ ἀνάγκην περιλαμβάνονται τὰ σημαντικότερα, μὲ τὴν προϋπόθεση ὅτι μετὰ τὸ ἔργο τοῦ Κατηχητῆ θὰ ἀκολουθήσει τὸ ἔργο τοῦ Ἀναδόχου, ὁ ρόλος τοῦ ὁποίου στὸ Βάπτισμα τῶν ἐνηλίκων δὲν εἶναι τυπικός, ὅπως συμβαίνει συνήθως στὸ Βάπτισμα τῶν νηπίων, ἀλλὰ οὐσιαστικὸς καὶ θεμελιώδης. Ὁ Ἀνάδοχος ἀναλαμβάνει τὴν πνευματικὴ εὐθύνη νὰ παρακολουθεῖ τὰ βήματα τοῦ Νεοφωτίστου στὴν Ὀρθόδοξη πίστη καὶ ζωή, νὰ τὸν διδάσκει τὰ ἐλλείποντα καὶ νὰ τὸν καθοδηγεῖ πνευματικά.

Σὰν βάση τῶν Κατηχήσεων χρησιμοποιήσαμε τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως, τὴν ὁμολογία τοῦ ὁποίου ἡ Ἐκκλησία μας ἀπαιτεῖ ἀπ’ ὅλους ὅσους προσέρχονται σ’ αὐτὴν γιὰ νὰ βαπτιστοῦν, καὶ τοῦ ὁποίου τὸ κείμενο καὶ τὴ μετάφραση παραθέτουμε εὐθὺς ἀμέσως. Τὸ περιεχόμενο τῆς πίστεως ἐκτίθεται μὲ τὴ μορφὴ ἐπὶ μέρους Κατηχήσεων, κάθε μία ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἀναφέρεται σ’ ἕνα συγκεκριμένο θέμα, ἐνῶ πρὶν ἀπ’ αὐτὲς προτάσσεται εἰσαγωγικὴ Προκατήχηση. Ἡ ἔκταση τῶν Κατηχήσεων ποικίλει κατὰ περίπτωσιν ἀναλόγως τοῦ θέματος, ὁ δὲ Κατηχητὴς μπορεῖ νὰ παρουσιάζει κάθε φορὰ περισσότερες ἀπὸ μία τέτοιες Κατηχήσεις, ἀνάλογα μὲ τὴ δυνατότητα κατανοήσεως ἐκ μέρους τῶν Κατηχουμένων. Τὸ κείμενο τῶν Κατηχήσεων ἐμπλουτίσαμε μὲ σχέδια βυζαντινῶν εἰκόνων καὶ μὲ διάφορα ἄλλα σχέδια, μὲ σκόπο νὰ γίνει περισσότερο κατανοητὸ καὶ νὰ ἐμπεδωθεῖ τὸ περιεχόμενο τῶν διδασκομένων.

Στὸ τέλος τοῦ κειμένου παραθέτουμε σὲ Παράρτημα ὁδηγίες γιὰ δύο βασικὰ θέματα, ποὺ ἀποτελοῦν προέκταση τοῦ κατηχητικοῦ ἔργου: α) γιὰ τὴν προετοιμασία τοῦ Κατηχουμένου πρὶν ἀπὸ τὸ ἅγιο Βάπτισμα καὶ β) γιὰ τὸν ρόλο τοῦ Ἀναδόχου στὸ Βάπτισμα τῶν ἐνηλίκων. Παραθέτουμε ἐπίσης τὶς πιὸ γνῶστες ἐκκλησιαστικὲς προσευχές, ποὺ μπορεῖ νὰ χρησιμοποιήσει ὁ Κατηχούμενος ἢ ὁ Νοεφώτιστος στὰ πρῶτα βήματά του στὴν προσευχὴ καὶ πίνακες μὲ τὶς ἑορτὲς καὶ τὶς νηστεῖες τῆς Ἐκκλησίας.

Εὐχόμεθα τὸ περιεχόμενο τοῦ παρόντος τεύχους νὰ βοηθήσει συνανθρώπους μας ποὺ προσέρχονται στὸ Ὀρθόδοξο Βάπτισμα, νὰ κατηχηθοῦν κατὰ τὸ δυνατὸν αὐθεντικὰ καὶ νὰ ἐνταχθοῦν σωστὰ στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ δὲ Κύριος νὰ εὑρίσκεται πάντοτε μαζί τους καὶ νὰ ὁδηγεῖ συνεχῶς τὰ βήματά τους σὲ ἔργα ἀγαθά, στὸν ἁγιασμὸ καὶ στὴ σωτηρία.