Τα θαύματα του Χριστού και τα «σημεία του ψεύδους»

Κείμενο δημοσιευμένο στό περιοδικό

«Ἐφημέριος»,

μηνιαία ἔκδοση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος,

ἔτος 61, τεῦχ. 2, Φεβ. 2012.

  

Ἕνα στοιχεῖο πού χαρακτηρίζει πολλές αἱρέσεις καί παραθρησκευτικές ὁμάδες τῆς ἐποχῆς εἶναι ὁ ἰσχυρισμός ὅτι στόν χῶρο τους ἐπιτελοῦνται θαυμαστά σημεῖα, πού ὑπερβαίνουν τίς ἀνθρώπινες δυνάμεις («θαύματα»). Κάποιοι λένε ὅτι τά σημεῖα αὐτά γίνονται μέ τή δύναμη τοῦ Θεοῦ ἤ τοῦ Χριστοῦ, καί ἄλλοι ὅτι γίνονται μέ κάποια ἄλλη ἀπόκρυφη δύναμη, πού δέν τήν διαθέτουν οἱ πολλοί. Προτεστάντες «θεραπευτές» ἰσχυρίζονται ὅτι θεραπεύουν βαρειές καί ἀνίατες ἀρρώστιες καί μάλιστα ἐπιδεικτικά μπροστά σέ πλήθη πιστῶν, ἐνῶ γνωστοί «πνευματιστές», ὅπως ὁ Γιούρι Γκέλερ, ἐντυπωσιάζουν λυγίζοντας κουτάλια μέ ἁπλές κινήσεις ἤ ἐνεργοποιώντας χαλασμένα ρολόγια ἀπό ἀπόσταση! Ὅμως, πῶς ἑρμηνεύει τά φαινόμενα αὐτά ἡ Ὀρθόδοξη Παράδοση; Τί εἶναι τά θαύματα καί γιατί γίνονται; Ὑπάρχουν γνήσια καί μή γνήσια θαύματα;

Γενικά, «θαῦμα» εἶναι ἕνα γεγονός, πού συμβαίνει κατά παράβασιν τῶν φυσικῶν νόμων καί προκαλεῖ τόν θαυμασμό καί τήν ἀπορία, γι' αὐτό ἄλλωστε ὀνομάζεται ἔτσι. Ἄν τό θαῦμα καταργεῖ τούς φυσικούς νόμους, τότε ὁ μόνος που μπορεῖ νά τό ἐπιτελεῖ εἶναι ἐκεῖνος πού ἔθεσε αὐτούς τούς νόμους, δηλ. ὁ Θεός. Αὐτός μόνο μπορεῖ νά καταργεῖ τούς φυσικούς νόμους, ἄν θέλει καί ὅποτε θέλει, ἡ δέ Ἁγ. Γραφή ἀναφέρει πλῆθος τέτοιων θαυματουργικῶν ἐπεμβάσεων τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο. Μέ τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ, «Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί» (Α' Τιμ. 3, 16), δηλ. ὁ Θεός ἦλθε ἀνάμεσά μας. Ὁ Χριστός, ὡς ἀληθινός Θεός, ἔκανε πολλά θαύματα, πού καταγράφονται στά ἱερά Εὐαγγέλια, ὅπως ἀναστάσεις νεκρῶν, θεραπεῖες δαιμονιζομένων, ἰάσεις ἀσθενῶν κ.ἄ.

Ἄν παρατηρήσουμε αὐτά τά θαύματα, θά βροῦμε κάποια χαρακτηριστικά τους, πού τά διακρίνουν ἀπό τά «σημεῖα» τῆς πλάνης, ὅπως θά δοῦμε στή συνέχεια. Τά θαύματα τοῦ Χριστοῦ: α) Ἔχουν λόγο καί νόημα. Οἱ ἰάσεις π.χ. φανερώνουν ὅτι ὁ Κύριος εἶναι ὁ ἰατρός τῶν σωμάτων καί τῶν ψυχῶν μας. Οἱ ἀναστάσεις φανερώνουν ὅτι εἶναι ὁ ἐξουσιαστής τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου. Οἱ θεραπεῖες τῶν δαιμονιζομένων φανερώνουν ὅτι «ἐν Χριστῷ» καταργεῖται ὁ διάβολος κ.λπ. β) Ἀποκαλύπτουν τήν θεότητα τοῦ Χριστοῦ καί, ἔτσι, ἐνισχύουν τήν πίστη στό πρόσωπό Του καί ὁδηγοῦν στή σωτηρία. γ) Εἶναι προέκταση καί ἐπιβεβαιώση τῆς διδασκαλίας Του. δ) Ἀποτελοῦν ἔκφραση τῆς ἀγάπης Του γιά τόν ἄνθρωπο. ε) Ἀποβλέπουν στή θεραπεία τοῦ σώματος, ἀλλά πολύ περισσότερο τῆς ψυχῆς.

Παρόμοια θαύματα γίνονται κι ἀπό τήν Μητέρα τοῦ Κυρίου, τήν Θεοτόκο, κι ἀπό τούς «φίλους» Του, δηλ. τούς Ἁγίους. Ὁ Ἴδιος εἶχε πεῖ ὅτι, ἄν κάποιος πιστέψει σέ μένα, θά ἐπιλέσει τά «ἔργα» (=τά θαύματα) πού ἐπιτελῶ ἐγώ καί μεγαλύτερα ἀπ’ αὐτά πού ἐπιτελῶ ἐγώ (Ἰω. 12, 12). Πράγματι, στούς βίους τῶν Ἁγίων καταγράφονται θαύματα πιό ἐντυπωσιακά ἀπό τά γνωστά θαύματα τοῦ Κυρίου! Ὅμως, καί αὐτά γίνονται μέ τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ καί ὄχι μέ τή δύναμη τῶν ἴδιων τῶν Ἁγίων. Μόνο ὁ Χριστός θαυματουργεῖ μέ τή δική του δύναμη. Εἶναι, λοιπόν, κι αὐτά θαύματα τοῦ Χριστοῦ.

Ὑπάρχουν, ὅμως, καί κάποια ἄλλα «θαύματα», πού δέν γίνονται μέ τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Πῶς γίνονται αὐτά; «Κατ’ ἐνέργειαν τοῦ σατανᾶ», ἀπαντᾶ ἡ Ἁγ. Γραφή (Β' Θεσ. 2,9), δηλ. μέ τή δύναμη τοῦ διαβόλου. Ὄντως, ὁ διάβολος μπορεῖ νά ἐπιτελεῖ ἔργα, πού σέ μᾶς φαίνονται θαυμαστά. Μπορεῖ νά μετασχηματίζεται σέ «ἄγγελον φωτός» (Β' Κορ. 11,14) ἤ νά παίρνει τίς μορφές τῶν Ἁγίων. Μπορεῖ νά κάνει εἰκόνες νά μιλοῦν (Ἀποκ. 13,15) καί νά κατεβάζει «πῦρ» ἀπό τόν οὐρανό (Ἀποκ. 13,13). Μπορεῖ νά ἐπιτελεῖ «σημεῖα μεγάλα καί τέρατα» (Ματθ. 24,24). Ὅμως, αὐτά τά δαιμονικά ἔργα δέν ἔχουν καμμία σχέση μέ τά γνήσια θαύματα τοῦ Χριστοῦ. Ἡ Ἁγ. Γραφή τά ὀνομάζει «σημεῖα καί τέρατα ψεύδους» (Β' Θεσ. 2,9), δηλ. ψεύτικα θαύματα, ἀπάτες καί πλάνες. Τέτοια ἀκριβῶς εἶναι τά «θαύματα» πού συναντᾶμε σέ διάφορες αἱρέσεις, παραθρησκευτικές, ἀποκρυφυστικές καί «πνευματιστικές» ὁμάδες κ.ἄ.

Σέ ἀντίθεση μέ τά γνήσια θαύματα, τά «σημεῖα τοῦ ψεύδους» ἔχουν τά δικά τους χαρακτηριστικά: α) Δέν ἔχουν λόγο καί νόημα, ἀλλά γίνονται μόνο γιά ἐνυπωσιασμό. β) Δέν ὁδηγοῦν στόν Χριστό, οὔτε προϋποθέτουν τή διδασκαλία Του, ἀλλά, συνήθως, μιά ἄλλη διδασκαλία, μέ σκοπό νά παραπλανήσουν. γ) Δέν ἀποτελοῦν ἔκφραση ἀγάπης καί δ) Δέν ἀποσκοποῦν στή θεραπεία τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητος, ἰδιαιτέρα τῆς ψυχῆς, δηλ. δέν ὁδηγοῦν σέ πίστη, μετάνοια, προσευχή, ἀπαλλαγή ἀπό τήν ἁμαρτία κ.λπ.

Στήν ἐποχή μας παρατηρεῖται μεγάλη ἔξαρση τοῦ φαινομένου τῶν «θαυμάτων» σέ παγκόσμιο ἐπίπεδο. «Στούς ἔσχατους καιρούς», λέγει ὁ ἅγ. Νήφων Κωσταντιανῆς, «αὐτοί πού πραγματικά θά ὑπηρετοῦν τόν Θεό θά ἐπιτύχουν νά κρυφτοῦν ἀπό τούς ἀνθρώπους καί δέν θά κάνουν θαύματα ἀνάμεσά τους ὅπως στόν παρόντα καιρό, ἀλλά ... στή βασιλεία τῶν Οὐρανῶν θά εἶναι μεγαλύτεροι ἀπό τούς Πατέρες πού δοξάστηκαν μέ θαύματα» (π. Σερ. Ρόουζ, Ἡ Ὀρθοδοξία καί ἡ θρησκεία τοῦ μέλλοντος, ἔκδ. Ἐγρήγορση, σ. 197-198). Ἀλλά, καί ἡ Ἁγ. Γραφή δέν συμμερίζεται τίς ὑπερεσιόδοξες ἀντιλήψεις, ὅσων πιστεύουν στήν ἐξάπλωση τῆς πίστης καί στόν πολλαπλασιασμό τῶν θαυμάτων. Ἀντίθετα, μαρτυρεῖ σαφῶς ὅτι ἐκεῖνο πού θά κορυφωθεῖ ὅσο πλησιάζουμε στό τέλος τοῦ κόσμου θά εἶναι ἡ «ἀποστασία» (Β' Θεσ. 2,3). Τότε θά ἐμφανισθοῦν «ψευδόχριστοι καί ψευδοπροφῆται καί δώσουσι σημεῖα μεγάλα καί τέρατα, ὥστε πλανῆσαι, εἰ δυνατόν, καί τούς ἐκλεκτούς» (Ματθ. 24,24).

Αὐτό, ὅμως, δέν σημαίνει ὅτι ἔπαψαν νά γίνονται θαύματα ἤ ὅτι δέν πιστεύουμε σ’ αὐτά. Σημαίνει ὅτι δέν μᾶς ἐντυπωσιάζουν τά «σημεῖα τοῦ ψεύδους» καί ὅτι πρέπει νά τά διακρίνουμε ἀπό τά γνήσια θαύματα τοῦ Χριστοῦ. Αὐτό ἀκριβῶς παραγγέλλει καί ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης: «ἀγαπητοί, μή παντί πνεύματι πιστεύετε, ἀλλά δοκιμάζετε τά πνεύματα εἰ ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστιν· ὅτι πολλοί ψευδοπροφῆται ἐξεληλύθασιν εἰς τόν κόσμον» (Α' Ἰω. 4,1). Τά γνήσια θαύματα εἶναι ἀκριβῶς ἐκεῖνα πού ἐνισχύουν τήν πίστη καί ὁδηγοῦν στόν Χριστό, στήν Ἐκκλησία, στή μετάνοια, στήν Ἐξομολόγηση, στή ἕνωση μέ τόν Χριστό μέ τή Θεία Κοινωνία, στόν ἀγῶνα κατά τῶν παθῶν καί τῆς ἁμαρτίας καί, τελικά, στή σωτηρία.

  

Πρωτ. Σωτήριος Ὀ. Ἀθανασούλιας