Η «Εσχάτη Κρίσις» και ο «μέλλων αιών»

Διάγραμμα – Περίληψη

Θέματος ΙΑ' τοῦ Θεολογικοῦ Προγράμματος «Ὀρθοδοξία καί Ζωή»

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας,

περιόδου ΙΑ', ἔτους 2016-2017.

Ἡ «Ἡμέρα Κυρίου ἡ μεγάλη καί ἐπιφανής»: Ἡ Β' Παρουσία τοῦ Χριστοῦ, ὡς μεταίχμιο μεταξύ «παρόντος» καί «μέλλοντος αἰῶνος». Ἡ διαφορά της ἀπό τήν Πρώτη Παρουσία εἶναι ὅτι στή μέν Πρώτη ὁ Χριστός ἐμφανίστηκε «ἐν ταπεινώσει», στή δέ Δευτέρα θά ἐμφανιστεῖ «ἐν Δόξῃ». Ἐμφάνιση «ἐν Δόξῃ» σημαίνει ἀποκάλυψη τῆς Δόξης τοῦ Θεοῦ σέ ὅλους: δικαίους καί ἁμαρτωλούς, ζῶντας καί νεκρούς. Ἡ «Ἡμέρα Κυρίου» προφητεύεται ἤδη στήν Παλαιά Διαθήκη, ὁ δέ Κύριος ἀναφέρθηκε σαφῶς στή Μέλλουσα Κρίση (Ματθ. 25, 31-46). Τότε θά ὑπάρχουν ζῶντες, οἱ ὁποῖοι δέν θά πεθάνουν, ἀλλά μόνο θά μεταβληθεῖ ἡ κατάστασή τους: «Πάντες οὐ κοιμηθησόμεθα, πάντες δέ ἀλλαγησόμεθα» (Α' Κορ. 15,51), «Ἡμεῖς οἱ ζῶντες οἱ περιλειπόμενοι εἰς τήν παρουσίαν τοῦ Κυρίου οὐ μή φθάσωμεν τούς κοιμηθέντας» (Α' Θεσ. 4,15). Κατά συνέπειαν, ἡ Κρίση ἀναφέρεται σέ «ζῶντας» «καί νεκρούς» (πού θά ἀναστηθοῦν γιά νά κριθοῦν). «Ὁ Θεός ἀγάπη ἐστι» (Α' Ἰω. 4,8): Τό κριτήριο τῆς Ἐσχάτης Κρίσεως θά εἶναι ἡ ἀνιδιοτελής ἀγάπη. Ἀγάπη = δικαιοσύνη: Δέν ὑπάρχει διάσταση μεταξύ ἀγάπης καί δικαιοσύνης τοῦ Θεοῦ. Ἡ Ἐσχάτη Κρίσις θά εἶναι ὁριστική καί ἀμετάκλητη: δέν θά ὑπάρχει ὠφέλεια, ὅπως συμβαίνει μέ τήν μερική κρίση (μετά τόν σωματικό θάνατο) ἀπό τίς ἐνέργειες τῆς Ἐκκλησίας καί ἀπό τίς ἀγαθοεργίες τῶν ζώντων. Ἡ ἔλευση τοῦ Χριστοῦ θά ἐπιφέρει καί τήν ἀνακαίνιση ὁλόκληρης τῆς κτίσεως, ἡ ὁποία θά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τή φθορά καί θά μετέχει «εἰς τήν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ» (Ρωμ. 8,21): «Καί εἶδον οὐρανόν καινόν καί γῆν καινήν· ὁ γάρ πρῶτος οὐρανός καί ἡ πρώτη γῆ ἀπῆλθον» (Ἀποκ. 21,1). «Ἰδού καινά ποιῶ πάντα» (Ἀποκ. 21,5).

Ἡ «ζωή τοῦ μέλλοντος αἰῶνος»: Ἡ κατάσταση πού ἀρχίζει μετά τήν Ἐσχάτη Κρίση θά εἶναι «ζωή αἰώνιος» γιά τούς δικαίους (σεσωσμένους) καί «κόλασις αἰώνιος» γιά τούς ἁμαρτωλούς (ἀμετανοήτους). Ὡστόσο, καί στίς δύο αὐτές καταστάσεις μετέχουν ἤδη οἱ ψυχές τῶν κεκοιμημένων. Ἡ διαφορά μεταξύ τοῦ «τώρα» καί τοῦ «τότε» ἔγκειται στό ὅτι «τώρα» μετέχουν σ’ αὐτές μόνο οἱ ψυχές τῶν δικαίων ἤ τῶν ἁμαρτωλῶν ἀντίστοιχα καί μετέχουν μερικῶς, ἐνῶ «τότε» θά μετέχουν καί τά σώματα μαζί μέ τίς ψυχές καί θά μετέχουν πλήρως. Καί οἱ δύο καταστάσεις θά εἶναι αἰώνιες (χωρίς τέλος), γιατί θά εἶναι (διαφορετικῆς, βέβαια, μορφῆς) μετοχή στήν ἴδια πραγματικότητα, στήν ἄκτιστη (ἄναρχη, ἀτελεύτητη, αἰώνια) Δόξα ἤ Ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία θά εἶναι φωτιστική καί δοξαστική γιά τούς δικαίους καί καυστική γιά τούς ἁμαρτωλούς. Ὁ Θεός δέν μισεῖ τούς ἁμαρτωλούς, οὔτε τόν διάβολο, οὔτε τούς κολάζει. Τό «πῦρ τό αἰώνιον» εἶναι «ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καί τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ» (Ματθ. 25,41). Ἐκεῖ πορεύεται μόνος του ὁ διάβολος καί ὅσοι μέ τή θέλησή τους τόν ἀκολουθοῦν (δαίμονες καί ἄνθρωποι). Μέ ἄλλα λόγια, ἡ ἴδια ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶναι χαρά καί εὐφροσύνη γιά τούς δικαίους καί μάστιγα γιά τούς ἁμαρτωλούς: «Ἐγώ δέ λέγω, ὅτι οἱ ἐν τῇ γεένῃ κολαζόμενοι, τῇ μάστιγι τῆς ἀγάπης μαστίζονται. Καί τί πικρόν καί σφοδρόν τό τῆς ἀγάπης κολαστήριον!» (ἅγ. Ἰσαάκ ὁ Σύρος). Στόν «μέλλοντα αἰῶνα» οἱ δίκαιοι θά συμβασιλεύουν μετά τοῦ Χριστοῦ, τοῦ Ὁποίου «τῆς Βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος» (Σύμβολο Πίστεως). Ἡ κατάσταση τῶν δικαίων ἀποκαλεῖται «Βασιλεία τοῦ Θεοῦ», «Ζωή αἰώνιος», «Παράδεισος», «Νέα Ἱερουσαλήμ», «Ἄνω Ἱερουσαλήμ» κ.λπ. στά ἱερά κείμενα. Στόν «μέλλοντα αἰῶνα» ἡ Ἐκκλησία ταυτίζεται πλέον μέ τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἡ δέ Βασιλεία δέν θά εἶναι κατάσταση «ἤδη» καί «οὕπω», ἀλλά κατάσταση μόνον «ἤδη». Κατά τήν Ἀποκάλυψη, ἡ Νέα Ἱερουσαλήμ, δέν θά ἔχει ἥλιο ἤ σελήνη, γιατί ἡ Δόξα τοῦ Θεοῦ θά τήν φωτίζει ἀδιαλείπτως (21,23). Ἐπίσης, δέν θά ἔχει Ναό· «ὁ γάρ Κύριος ὁ Θεός ὁ παντοκράτωρ ναός αὐτῆς ἐστι, καί τό Ἀρνίον» (21,22).