Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Β΄ τοῦ Θεολογικοῦ Προγράμματος «Ὀρθοδοξία καί Ζωή» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας, περιόδου ΙΣΤ΄, ἔτους 2021-2022.
Εἰσαγωγικά: Τό συζητούμενο θέμα: «Βιωματικές προσεγγίσεις στό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας». Τό ἐρώτημα· Τί εἶναι Ἐκκλησία; Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησιολογία καί τό περί αὐτῆς ἐνδιαφέρον. Οἱ δύο βα-σικές τάσεις στήν Ὀρθόδοξη Θεολογία τίς τελευταῖες δεκαετίες: ἡ «Εὐχαριστιακή» καί ἡ «Θεραπευτική» Ἐκκλησιολογία.Ἡ ἀζωπύρω-ση τοῦ ἐκκλησιολογικοῦ ἐνδιαφέροντος μετά τή Μεγάλη Σύνοδο τῆς Κρήτης (2016). Διευκρίσεις περί τοῦ τίτλου. «Βιωματικές»: Ἡ περί Ἐκκλησίας ἀντίληψη δέν εἶναι θεωρητική γνώση, δέν εἶναι ἰδεολο-γία, εἶναι «βίωμα», δηλ. εἶναι στάση ζωῆς. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ζωτικός χῶρος, εἶναι πηγή ζωῆς, εἶναι ἡ ἴδια ἡ ζωή. Εἶναι ὁ χῶρος, ἐντός τοῦ ὁποίου «ζῶμεν καί κινούμεθα καί ἐσμέν» (Πραξ. 17,28)! «Μυστήριο»: Ὅ,τι ἔχει μιά ἀπρόσιτη, ἀόρατη καί κεκρυμμένη ὄψη. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι κάτι ταυτοχρόνως ὁρατό καί ἀόρατο, ἐπίγειο καί οὐράνιο, θεῖο καί ἀνθρώπινο. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὄντως «μυστήριο», εἶναι «πανμυ-στήριο» (ἅγ. Ἰουστῖνος Πόποβιτς). «Προσεγγίσεις»: Ἄν ἡ Ἐκκλησία εἶναι μυστήριο, τότε ἡ περί αὐτῆς πλήρης γνώση εἶναι ἀνέφικτη καί ἀνεξάντλητη. Μποροῦμε μόνο νά προσεγγίζουμε τό μυστήριο ἀπό πολλές πλευρές, μποροῦμε νά γνωρίσουμε κάποιες ὄψεις του, ποτέ ὅ-μως δέν μποροῦμε νά τό γνωρίσουμε καί νά τό κατανοήσουμε στό σύνολό του.
Ἡ ἐξωβιβλική χρήση τοῦ ὅρου «ἐκκλησία: Τό ζήτημα τοῦ ὁρι-σμοῦ:
ὁ «ὁρισμός» τῆς Ἐκκλησίας ἀποκαλύπτει ἰδιαίτερα σημαντικές πτυχές τῆς οὐσίας
της. Τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τήν ἱστορία τοῦ ὅρου. Ἡ ἐτυμολογική προσέγγιση τοῦ
ὅρου καί τό πρόβλημα τῆς ὁμωνυμίας (ἡ χρήση τοῦ ἴδιου ὅρου γιά πολλά καί
διαφορετικά πράγματα): «ἀρχή παιδεύσεως ἡ τῶν ὀνομάτων ἐπίσκεψις» (Ἀντισθένης,
444-366 π.Χ.) «Ἐκκλησία»: «ἐκ» + «καλέω -ῶ» (καλῶ, συγκαλῶ, συναθροίζω). Ἡ
ἑλληνική προέλευση τοῦ ὅρου. Ἡ «ἐκκλησία» στήν ἀρχαία ἑλληνική γραμματεία, ὡς
σύγκλησις, σύναξις, συνέλευσις πολιτῶν γιά διαβού-λευση καί λήψη ἀποφάσεων. Ἡ
«ἐκκλησία τοῦ δήμου» στήν ἀθηναϊ-κή δημοκρατία. Ἡ ἀρχική ἔννοια τῆς «ἐκκλησίας»
ὡς συνάξεως, στήν προκειμένη περίπτωση ὡς κοσμικῆς - πολιτικῆς συνάξεως.
Ἡ Ἁγία Γραφή περί «ἐκκλησίας»: Ἡ Παλαιά Διαθήκη (μετά-φραση τῶν Ο΄) δανείζεται τόν ὅρο ἀπό τήν ἑλληνική ἀρχαιότητα. Ἡ πρώτη χρήση τοῦ ὅρου στό Λευτικό (8,3) μέ ρηματική μορφή: «ἐκκλη-σίασον», «ἐξεκκλησίασε». Ἐκεῖ περιγράφεται ἡ καθιέρωση (ἀντίστοι-χο τῆς χειροτονίας) τοῦ Ἀρχιερέως (Ἀαρών) καί ἡ καθιέρωση (ἐγκαι-νιασμός) τοῦ Θυσιαστηρίου, ὅπου α) διατηρεῖται στό ἀκέραιο ἡ ἀρ-χική ἔννοια τῆς «ἐκκλησίας» ὡς συνάξεως καί β) ἡ σύναξις αὐτή δέν εἶναι πλέον κοσμική - πολιτική, ἀλλά σύναξις i) τοῦ Λαοῦ τοῦ Θεοῦ, ii) κατ’ ἐντολήν τοῦ Θεοῦ, iii) ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί iv) γιά τή λα- τρεία τοῦ Θεοῦ. Γνωστές χρήσεις τοῦ ὅρου «ἐκκλησία» στήν Π. Δια- θήκη: «Διηγήσομαι τό ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς μου, ἐν μέσῳ ἐκκλη- σίας ὑμνήσω σε» (Ψαλμ. 21,23), «Ἐν ἐκκλησίαις εὐλογεῖτε τόν Θεόν» (Ψαλμ. 67,27) κ.ἄ. Οἱ ἐκφράσεις «ἐκκλησία Κυρίου» (Δευτ. 23,2-4), «ἐκκλησία ὁσίων» (Ψαλμ. 149,1) κ.ἄ. Ἡ «ἐκκλησία» τῆς Π. Διαθήκης, ὡς σύναξις τοῦ Λαοῦ. Ὁ Λαός τῆς Π. Διαθήκης εἶναι ὁ Λαός τοῦ Θεοῦ: Λαός στόν ὁποῖο ἔχει ἀποκαλυφθεῖ ὁ Θεός, Λαός ὁ ὁποῖος γνω- ρίζει τόν Θεό, Λαός ὁ ὁποῖος λατρεύει τόν ἀληθινό Θεό. Ἡ «ἐκκλη-σία» τῆς Π. Διαθήκης, ὡς τῦπος ἤ «φάσις» (προδρομική) τῆς Ἐκκλη-σίας τοῦ Χριστοῦ. Ἡ συναγωγή, ὡς τῦπος τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ «ἐκκλη-σία» στήν Καινή Διαθήκη. Ὁ Κύριος περί «ἐκκλησίας»: «Εἰπέ τῇ ἐκ-κλησίᾳ» (Ματθ. 18,17, ἡ συναγωγή ὡς «ἐκκλησία»). «Σύ εἶ Πέτρος, καί ἐπί ταύτῃ τῇ πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τήν ἐκκλησίαν, καί πύλαι ᾅ-δου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» (Ματθ. 16,18, ἡ Ἐκκλησία μου, ἡ Ἐκ-κλησία τοῦ Χριστοῦ). Οἱ ἐκφράσεις «ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ» καί «ἐκ-κλησία τοῦ Χριστοῦ». Ἡ εὐρεία χρήση τοῦ ὅρου στίς Πράξεις τῶν Ἀ-ποστόλων. Ἡ πλούσια Ἐκκλησιολογία τοῦ ἀπ. Παύλου. Κατά τόν ἀπ. Παῦλο, κάθε τοπική Ἐκκλησία εἶναι «ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ» ἤ «ἐκ-κλησία τοῦ Χριστοῦ». Οἱ κατ’ ἐξοχήν ἐκκλησιολογικές ἐπιστολές: Πρός Ἐφεσίους καί Πρός Κολοσσαεῖς. Ὁ μοναδικός Βιβλικός «ὁρι-σμός» τῆς Ἐκκλησίας ἀπό τόν ἀπ. Παῦλο: ἡ Ἐκκλησία, ὡς «Σῶμα Χριστοῦ» (Ἐφ. 1,23, Κολ. 1,24).
Δεῖτε βιντεοσκοπημένο
τό Θέμα στόν παρακάτω σύνδεσμο:
https://www.youtube.com/watch?v=zNxL_9rtJgQ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου