«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2023-4: Η παραβολή των ταλάντων

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος ΙΓ' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Κείμενο Εὐαγγελίου: «Εἶπεν ὁ Κύριος τὴν παραβολὴν ταύτην· Ἄνθρωπός τις ἀποδημῶν ἐκάλεσε τοὺς ἰδίους δούλους καὶ παρέδωκεν αὐτοῖς τὰ ὑπάρχοντα αὐτοῦ, 15 καὶ ᾧ μὲν ἔδωκε πέντε τάλαντα, ᾧ δὲ δύο, ᾧ δὲ ἕν, ἑκάστῳ κατὰ τὴν ἰδίαν δύναμιν, καὶ ἀπεδήμησεν εὐθέως. 16 Πορευθεὶς δὲ ὁ τὰ πέντε τάλαντα λαβὼν εἰργάσατο ἐν αὐτοῖς καὶ ἐποίησεν ἄλλα πέντε τάλαντα· 17 ὡσαύτως καὶ ὁ τὰ δύο ἐκέρδησε καὶ αὐτὸς ἄλλα δύο. 18 Ὁ δὲ τὸ ἓν λαβὼν ἀπελθὼν ὤρυξεν ἐν τῇ γῇ καὶ ἀπέκρυψε τὸ ἀργύριον τοῦ κυρίου αὐτοῦ. 19 Μετὰ δὲ χρόνον πολὺν ἔρχεται ὁ κύριος τῶν δούλων ἐκείνων καὶ συναίρει μετ’ αὐτῶν λόγον. 20 Καὶ προσελθὼν ὁ τὰ πέντε τάλαντα λαβὼν προσήνεγκεν ἄλλα πέντε τάλαντα λέγων· Κύριε, πέντε τάλαντά μοι παρέδωκας· ἴδε ἄλλα πέντε τάλαντα ἐκέρδησα ἐπ’ αὐτοῖς. 21 Ἔφη αὐτῷ ὁ κύριος αὐτοῦ· Εὖ, δοῦλε ἀγαθὲ καὶ πιστέ! ἐπὶ ὀλίγα ἦς πιστός, ἐπὶ πολλῶν σε καταστήσω· εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ κυρίου σου. 22 Προσελθὼν δὲ καὶ ὁ τὰ δύο τάλαντα λαβὼν εἶπε· Κύριε, δύο τάλαντά μοι παρέδωκας· ἴδε ἄλλα δύο τάλαντα ἐκέρδησα ἐπ’ αὐτοῖς. 23 Ἔφη αὐτῷ ὁ κύριος αὐτοῦ· Εὖ, δοῦλε ἀγαθὲ καὶ πιστέ! ἐπὶ ὀλίγα ἦς πιστός, ἐπὶ πολλῶν σε καταστήσω· εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ κυρίου σου. 24 Προσελθὼν δὲ καὶ ὁ τὸ ἓν τάλαντον εἰληφὼς εἶπε· Κύριε, ἔγνων σε ὅτι σκληρὸς εἶ ἄνθρωπος, θερίζων ὅπου οὐκ ἔσπειρας καὶ συνάγων ὅθεν οὐ διεσκόρπισας· 25 καὶ φοβηθεὶς ἀπελθὼν ἔκρυψα τὸ τάλαντόν σου ἐν τῇ γῇ· ἴδε ἔχεις τὸ σόν. 26 Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ κύριος αὐτοῦ εἶπεν αὐτῷ· Πονηρὲ δοῦλε καὶ ὀκνηρέ! ᾔδεις ὅτι θερίζω ὅπου οὐκ ἔσπειρα καὶ συνάγω ὅθεν οὐ διεσκόρπισα! 27 ἔδει οὖν σε βαλεῖν τὸ ἀργύριόν μου τοῖς τραπεζίταις, καὶ ἐλθὼν ἐγὼ ἐκομισάμην ἂν τὸ ἐμὸν σὺν τόκῳ. 28 Ἄρατε οὖν ἀπ’ αὐτοῦ τὸ τάλαντον καὶ δότε τῷ ἔχοντι τὰ δέκα τάλαντα· 29 τῷ γὰρ ἔχοντι παντὶ δοθήσεται καὶ περισσευθήσεται· ἀπὸ δὲ τοῦ μὴ ἔχοντος καὶ ὃ ἔχει ἀρθήσεται ἀπ’ αὐτοῦ. 30 Καὶ τὸν ἀχρεῖον δοῦλον ἐκβάλετε εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων. Ταῦτα λέγων ἐφώνει· Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω» (Ματθ. 25, 14-30).

Μετάφραση Εὐαγγελίου: «Ὁ Κύριος εἶπε τήν ἑξῆς παραβολή. Ἕνας ἄνθρωπος, πού θά πήγαινε ταξίδι, κάλεσε τούς δούλους του καί τούς παρέδωκε ὅλα τά ὑπάρχοντά του. 15 Σέ ἕναν ἔδωκε πέντε τάλαντα, σέ ἄλλον δύο, σέ ἄλλον ἕνα, στόν καθένα σύμφωνα μέ τήν ἱκανότητά του, καί ἔφυγε ἀμέσως γιά τό ταξίδι. 16 Ἐκεῖνος πού πῆρε τά πέντε τάλαντα, τά ἐμπορεύθηκε καί κέρδισε ἄλλα πέντε. 17 Ἐπίσης, ἐκεῖνος πού πῆρε τά δύο, κέρδισε ἄλλα δύο. 18 Ἐκεῖνος, ὅμως, πού πῆρε τό ἕνα, πῆγε κι ἔσκαψε στή γῆ καί ἔκρυψε τό χρῆμα τοῦ κυρίου του. 19 Ὕστερα ἀπό πολύ χρόνο ἔρχεται ὁ κύριος τῶν δούλων ἐκείνων καί τούς ζητεῖ λογαριασμό. 20 Ἐκεῖνος πού εἶχε πάρει τά πέντε τάλαντα, ἦλθε καί ἔφερε ἄλλα πέντε καί εἶπε· Κύριε, μοῦ παρέδωσες πέντε τάλαντα· νά, κέρδισα ἄλλα πέντε τάλαντα. 21 Ὁ κύριός του τοῦ εἶπε· Εὖγε, δοῦλε καλέ καί πιστέ. Σέ λίγα φάνηκες πιστός, σέ πολλά θά σέ ἐγκαταστήσω. Μπές στή χαρά τοῦ κυρίου σου. 22 Ἦλθε καί ἐκεῖνος πού εἶχε πάρει τά δύο τάλαντα, καί εἶπε· Κύριε, δύο τάλαντα μοῦ παρέδωσες· νά, κέρδισα ἄλλα δύο. 23 Ὁ κύριός του τοῦ εἶπε· Εὖγε, δοῦλε καλέ καί πιστέ. Σέ λίγα φάνηκες πιστός, σέ πολλά θά σέ ἐγκαταστήσω. Μπές στή χαρά τοῦ κυρίου σου. 24 Ἦλθε καί ἐκεῖνος πού εἶχε πάρει τό ἕνα τάλαντο, καί εἶπε· Κύριε, σέ ἤξερα ὅτι εἶσαι ἕνας σκληρός ἄνθρωπος, θερίζεις ἐκεῖ, πού δέν ἔσπειρες καί μαζεύεις ἐκεῖ, πού δέν σκόρπισες, 25 καί ἐπειδή φοβήθηκα, πῆγα κι ἔκρυψα τό τάλαντό σου στή γῆ· νά, ἔχεις ὅ,τι εἶναι δικό σου. 26 Ὁ κύριός του τότε τοῦ ἀπάντησε· Πονηρέ δοῦλε καί ὀκνηρέ, ἤξερες ὅτι θερίζω ἐκεῖ, πού δέν ἔσπειρα καί μαζεύω ἐκεῖ, πού δέν σκόρπισα. 27 Ἔπρεπε, λοιπόν, νά βάλεις τά χρήματά μου στούς τραπεζίτες καί ἐγώ, ὅταν ἐπέστρεφα, θά τά ἔπαιρνα πίσω μέ τόκο. 28 Πάρτε ἀπό αὐτόν τό τάλαντο καί δῶστε το σέ ἐκεῖνον, πού ἔχει τά δέκα τάλαντα, 29 γιατί στόν καθένα πού ἔχει, θά δοθοῦν καί ἄλλα καί θά περισσέψουν· ἀπό ἐκεῖνον, ὅμως, πού δέν ἔχει, θά τοῦ ἀφαιρεθεῖ κι αὐτό πού ἔχει. 30 Καί τόν ἄθλιο δοῦλο ρίξτε τόν ἔξω, στό βαθύ σκοτάδι· ἐκεῖ εἶναι ὁ θρῆνος καί τό τρίξιμο τῶν δοντιῶν. Λέγοντας αὐτά, φώναξε· Ὅποιος ἔχει τά αὐτιά του γιά νά ἀκούει, ἄς ἀκούει»!

Φυσικά καί πνευματικά χαρίσματα: Ὡς «χαρίσματα», ἑρμηνεύει τά «τάλαντα» τῆς παραβολῆς ὁμόφωνα ἡ Ὀρθόδοξη Παράδοση. Κάθε χάρισμα προέρχεται ἐκ τοῦ Θεοῦ, εἶναι δῶρο Του, γι’ αὐτό καί ἀποκαλεῖται «χάρισμα». Ὡστόσο, τά χαρίσματα διακρίνονται σαφῶς σέ α) φυσικά καί β) πνευματικά. Τά πρῶτα εἶναι ἀνεπτυγμένες φυσικές ἰδιότητες ἤ ἱκανότητες, πού χορηγοῦνται σέ διάφορα πρόσωπα σέ διαφορετικό βαθμό, πχ. εὐστροφία, εὐγλωττία, ὡραιότητα, σωματική δύναμη, καλλιτεχνική ἱκανότητα, δημιουργική ἱκανότητα κ.ἄ. Χορηγοῦνται δέ ἀνεξαρτήτως τῆς πνευματικῆς καταστάσεως τοῦ ἀποδέκτη τους, ἀδιακρίτως σέ καλούς καί κακούς, δικαίους καί ἁμαρτωλούς, πιστούς καί ἀπίστους, ὁμοπίστους καί ἀλλοπίστους κ.λπ. Τά πνευματικά χαρίσματα, ἀντίθετα i) χορηγοῦνται μόνο στά μέλη τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ καί ii) σχετίζονται ἄμεσα μέ τήν πνευματική κατάστασή τους καί μέ τήν προσωπική τους προσπάθεια: ἡ λίγη προσπάθεια φέρνει λίγη Χάρη καί ἡ μεγάλη προσπάθεια μεγάλη Χάρη! Συνήθως, χορηγοῦνται στούς Ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας. Ὁμιλεῖ γι’ αὐτά ἀναλυτικά ὁ ἀπόστολος Παῦλος, διακρίνοντάς τα σέ «κρείττονα» (μεγαλύτερα) καί «ἐλάσσονα» (μικρότερα). Σαφέστατη ἱεράρχησή τους παραθέτει στό (Α΄ Κορ. 12, 28-31): «Οὕς μέν ἔθετο ὁ Θεός ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους, δεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους, ἔπειτα δυνάμεις, εἶτα χαρίσματα ἰαμάτων, ἀντιλήψεις, κυβερνήσεις, γένη γλωσσῶν. Μή πάντες ἀπόστολοι; μή πάντες προφῆται; μή πάντες διδάσκαλοι; μή πάντες δυνάμεις; μή πάντες χαρίσματα ἔχουσιν ἰαμάτων; μή πάντες γλώσσαις λαλοῦσι; μή πάντες διερμηνεύουσι; Ζηλοῦτε δέ τά χαρίσματα τά κρείττονα». Ὡς πρός τήν οὐσία τους, μποροῦν νά χαρακτηρισθοῦν «ὑπερφυσικά»: δέν περιορίζονται ἀπό τούς φυσικούς νόμους, ἀλλά συνήθως τούς καταργοῦν! Σκοπός τους εἶναι ἡ «οἰκοδομή τῆς Ἐκκλησίας», δηλ. ἡ πνευματική ὠφέλεια (τό «συμφέρον») τῶν πιστῶν, γι’ αὐτό σέ κάποιες περιπτώσεις χορηγοῦνται καί σέ ἁμαρτωλούς ἤ ἀκόμη καί σέ αἱρετικούς! (πρβλ. Ματθ. 7, 22-23). Ὡστόσο, ὅλα τά χαρίσματα προέρχονται ἀπό τό ἕνα καί τό αὐτό Ἅγιο Πνεῦμα: «Πάντα δέ ταῦτα ἐνεργεῖ τό ἕν καί τό αὐτό Πνεῦμα, διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθώς βούλεται» (Α΄ Κορ. 12,11). Αὐτό ἰσχύει ἀκόμη καί γιά τά φυσικά χαρίσματα, γιά τά ὁποῖα γίνεται λόγος ἐδῶ. Ὁ «ἄνθρωπος» τῆς παραβολῆς εἶναι ὁ Χριστός, ὁ χορηγός τῶν φυσικῶν χαρισμάτων: «ταλάντων» - «ταλέντων». Δέν χορηγεῖ τά τάλαντα τυχαίως (δηλαδή ἀδίκως!), ἀλλά «ἑκάστῳ κατά τήν ἰδίαν δύναμιν», σύμφωνα μέ τήν ἱκανότητα τοῦ καθενός. «Ἀποδημία» Του εἶναι ἡ Ἀνάληψη στούς οὐρανούς μετά τήν ἐπί γῆς Παρουσία Του καί ἐπιστροφή Του, «μετά χρόνον πολύν» καί μέ σκοπό τό «συνᾶραι λόγον», εἶναι ἡ Δευτέρα Παρουσία Του καί ἡ ἔσχατη Κρίση.

Οἱ «ἀγαθοί» καί «πιστοί» δοῦλοι: Τρεῖς κατηγορίες «δούλων» περιγράφει ἡ παραβολή. Οἱ δύο πρῶτες διαφέρουν μόνο κατά τή ποσότητα τῆς δωρεᾶς, ἀλλά ταυτίζονται κατά τήν οὐσία. Ἀποδέκτες χαρισμάτων εἶναι ὅλοι ἀνεξαιρέτως. Ὑπάρχουν κοινά χαρίσματα, πού θεωροῦνται συνήθως «δεδομένα», ὅπως ἡ ζωή, ἡ ὑγεία, ἡ ἀρτιμέλεια, ἀλλά καί ἡ ἐν Χριστῷ σωτηρία. Πῶς χειρίστηκαν τά χαρίσματα οἱ δύο πρῶτοι «δοῦλοι»; Ἐργάστηκαν καί τά διπλασίασαν. Δέν τά κράτησαν γιά τόν ἑαυτό τους, ἀλλά τά ἀξιοποίησαν πρός ὄφελος τῶν ἄλλων, τῆς κοινωνίας. Τά χαρίσματα δέν δίνονται γιά ἀτομική ἐκμετάλλευση, ἀλλά γιά κοινωνική προσφορά («πρός οἰκοδομήν»): «Οὐδέν γάρ οὕτως ἐστί τῷ Θεῷ φίλον, ὡς τό κοινοφελῶς ζῆν» (ἅγ. Χρυσόστομος). «Μηδείς τό ἑαυτοῦ ζητείτω, ἀλλά τό τοῦ ἑτέρου ἕκαστος» (Α΄ Κορ. 10,24). Παραδείγματα ἀξιοποιήσεως ταλάντων: α) Ὁ γιατρός ὑπάρχει γιά νά θεραπεύει τούς ἄλλους, ὄχι γιά νά ἐκμεταλλεύεται τόν ἀνθρώπινο πόνο. β) Ὁ πολιτικός ὑπάρχει γιά νά λύνει τά προβλήματα τοῦ λαοῦ καί ὄχι γιά νά πλουτίζει εἰς βάρος του, γ) Ὁ δάσκαλος ὑπάρχει γιά νά διδάσκει ἀλήθειες καί νά οἰκοδομεῖ, ὄχι γιά συγχέει καί νά καταλύει ἀξίες καί ἰδανικά. δ) Ὁ καλλιτέχνης ὑπάρχει γιά νά προβάλλει τό ὡραῖο, τό καλό καί τά ἔργα τοῦ Θεοῦ, ὄχι γιά νά διαφθείρει καί νά ἐξαχρειώνει. ε) Ὁ λόγος ἔχει δοθεῖ γιά νά ἐπικοινωνοῦμε, ἀλλά καί νά δοξάζουμε τόν Θεό, ὄχι γιά νά ἀντιμαχόμεθα ἤ νά ὑβρίζομε τόν Θεό. Ὅταν π.χ. μιλᾶμε μέ ἐπιείκεια καί πραότητα, ἡ γλῶσσα μας γίνεται «γλῶσσα Χριστοῦ», ἐνῶ στήν ἀντίθετη περίπτωση γίνεται «γλῶσσα δαιμόνων»! στ) Ἡ Ὀρθόδοξη πίστη καί ἡ Ἀλήθεια μᾶς ἔχει δοθεῖ νά τήν διακηρύττουμε παντοῦ καί ὄχι νά τήν καλύπτουμε μέ τά «μπάζα» ἤ μέ τά «σκουπίδια» τῆς δειλίας, τῆς ντροπῆς ἤ τῆς ἀδιαφορίας: «Τοῦ κρύψαντος τό τάλαντον τήν κατάκρισιν ἀκούσασα ψυχή, μή κρύπτε λόγον Θεοῦ· κατάγγελε τά θαυμάσια αὐτοῦ, ἵνα πλεονάζουσα τό χάρισμα, εἰσέλθῃς εἰς τήν χαράν τοῦ Κυρίου σου» (ὕμνος Μ. Τρίτης). Ἡ ἀνταμοιβή τῶν «πιστῶν δούλων» εἶναι πολύ μεγαλύτερη ἀπό τήν προσπάθεια πού κατέβαλαν: ἡ ἐργασία τους εἶναι «ἐπί ὀλίγα», ἡ ἀνταμοιβή εἶναι «ἐπί πολλῶν»!

Ὁ «πονηρός» καί «ὀκνηρός» δοῦλος: Ὁ τρίτος «δοῦλος» ἀποκαλεῖται «πονηρός» καί «ὀκνηρός». Ὁ οἰκοδεσπότης γνωρίζει ἤδη τήν «πονηρία» καί τήν «ὀκνηρία» του (ὅτι δέν πρόκειται νά ἐργαστεῖ) καί τοῦ δίνει μόνο ἕνα τάλαντο, μήπως καταβάλλει ἔστω καί τόν ἐλάχιστο κόπο. Χαρακτηριστικό τοῦ «πονηροῦ δούλου» εἶναι (ἀνέκαθεν καί σήμερα) νά μήν ἀναγνωρίζει τήν ἀγάπη τοῦ «οἰκοδεσπότη» (τοῦ Θεοῦ) καί νά τόν κατηγορεῖ ὡς «σκληρό» καί ἄδικο! Κατά τόν ἴδιο ἀκριβῶς τρόπο οἱ «πονηροί» καί «ὀκνηροί» τῆς ἐποχῆς μας κατηγοροῦν τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία, γιά ἀδικία, σκληρότητα, αὐστηρότητα, ἀναλγησία, ἀσπλαχνία, ἀδιαλλαξία, συντηρητισμό, ἀναχρονισμό, ὀπισθοδρόμηση, σκοταδισμό, φονταμενταλισμό, ρατσισμό, ἄσκηση καταπίεσης, ἔλλειψη κατανόησης κ.ἄ., μή ἀντιλαμβανόμενοι ὅτι ὅλα αὐτά εἶναι ἀποκυήματα τῆς πονηρίας καί τῆς ὀκνηρίας τους! Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί οὔτε ἔχουν ἀγάπη, οὔτε μποροῦν νά τήν ἀναγνωρίσουν ἀλλοῦ. Χρησιμοποιοῦν τά χαρίσματα μόνο γιά τόν ἑαυτό τους, καί δέν τά ἀξιοποιοῦν πρός ὄφελος καί τῶν ἄλλων. Εἶναι ἀτομιστές καί ἀντικοινωνικοί. Γιά τήν ἀκρίβεια νοσοῦν. Νόσος τους εἶναι ἡ ἀδράνεια: δέν ἐργάζονται τό κακό (δέν κατακρίνονται γιά ἁμαρτίες πού διέπραξαν), ἀλλά δέν ἐργάζονται καί τό καλό καί γι’ αὐτό ἀκριβῶς κατακρίνονται. Ἡ ἀδράνεια στήν Ὀρθόδοξη Παράδοση ἀποκαλεῖται «ἀκηδεία», καί συγκαταλέγεται στά μεγάλα πάθη. «Ἀκηδία» σημαίνει ἀδιαφορία, ἀφροντισία (ἀπό τό «α» + «κήδομαι» = δέν φροντίζω), ἀμέλεια, ἔλλειψη διάθεσης γιά κάθε πνευματικό ἔργο, «βαριεστημάρα», παράλυση, ὀκνηρία. Κατά τούς Πατέρες, εἶναι «πνευματικός θάνατος», συμπερίληψη ὅλων τῶν κακῶν καί διασκορπισμός κάθε καλοῦ, κάθε πνευματικοῦ πλούτου. Θεραπεύεται δέ μέ τήν ἐργασία (τήν κόπωση), μέ τήν προσευχή, μέ τή μνήμη τοῦ θανάτου καί μέ τήν ὑπακοή. Ἀποτελέσματα τῆς ἀδράνειας («ἀκηδείας») εἶναι ἡ ἄρση τοῦ «ταλάντου» (χαρίσματος) καί ἡ αἰώνια καταδίκη τοῦ «πονηροῦ», καί «ὀκνηροῦ».

Ἡ «δικαία» καί ἡ «κατ’ ὄψιν κρίσις»: Ἡ διανομή τῶν ταλάντων παρέχει ἐκ πρώτης ὄψεως τήν αἴσθηση τῆς ἀδικίας. Ὅμως, ὁ Κύριος διευκρινίζει ὅτι τά τάλαντα χορηγοῦνται «ἑκάστῳ κατά τήν ἰδίαν δύναμιν». Προγνωρίζοντας ὁ Θεός τίς ἰδιαιτερότητες καί τίς διαθέσεις μας, χορηγεῖ τά ἀνάλογα χαρίσματα. Ἐμεῖς κρίνουμε πρόσωπα καί καταστάσεις μέ τήν «κατ’ ὄψιν κρίσιν», τήν ἐπιφανειακή καί τήν, συνήθως, ἐσφαλμένη κρίση. Ὁ Θεός κρίνει τήν «δικαίαν κρίσιν» καί βοᾶ πρός ἐμᾶς: «μή κρίνετε κατ’ ὄψιν, ἀλλά τήν δικαίαν κρίσιν κρίνατε» (Ἰω. 7,24)! Γιά παράδειγμα, κρίνοντας «κατ’ ὄψιν» τόν ἔχοντα πέντε τάλαντα καί τόν ἔχοντα δύο, θεωροῦμε τόν πρῶτο «πλούσιο» καί τόν δεύτερο ὑπόδικο. Ἐνδέχεται, ὅμως, ὁ πρῶτος νά ἔλαβε τόσα ἐξ ἀρχῆς, μέ ἀποτέλεσμα ὁ προσωπικός του πλοῦτος νά εἶναι μηδενικός καί νά κατακριθεῖ, ὅπως ὁ «δοῦλος» τῆς παραβολῆς. Καί ἐνδέχεται ὁ δεύτερος νά ἔλαβε ἕνα καί νά τό διπλασίασε, μέ ἀποτέλεσμα αὐτός νά εἶναι ὁ πραγματικά πλούσιος ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Γενικά, δέν θά κριθοῦμε γιά ὅ,τι λάβαμε, ἀλλά γιά ὅ,τι πράξαμε, δέν θά ἔχει σημασία ἡ ἀφετηρία μας, ἀλλά γιά τό ἐπίτευγμά μας. Ἔσχατος Κριτής ὅλων εἶναι ὁ Δεσπότης τοῦ σύμπαντος, ὁ Ὁποῖος θά ἔλθει «συνᾶραι λόγον» μετά τῶν δούλων Του. 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ: 

«Ἐρώτησις ρια΄. Πῶς καί τινες αἱρετικοί ποιοῦσι πολλάκις σημεῖα;

Ἀπόκρισις. Τοῦτο ἡμᾶς οὐκ ὀφείλει ξενίζειν. Ἠκούσαμεν γάρ τοῦ Κυρίου λέγοντος· ὅτι πολλοί ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ ἐροῦσι· «Κύριε, οὐκ ἐν τῷ σῷ ὀνόματι δαιμόνια ἐξεβάλομεν, καί δυνάμεις πολλάς ἐποιήσαμεν;» καί ἐρεῖ αὖτοις· «Ἀμήν λέγω ὑμῖν, οὐδέποτε ἔγνων ὑμᾶς· ἀποχωρεῖτε ἀπ' ἐμοῦ, ἐργάται της ἀνομίας». Πολλάκις γάρ οὐχ ἡ πολιτεία τοῦ θαυματουργοῦντός ἐστιν ἡ τήν ἴασιν ἐργαζόμενη, ἀλλ’ ἡ πρός αὐτόν πίστις τοῦ προσερχομένου ἀνθρώπου. Γέγραπται γάρ· «Ἡ πίστις σου σέσωκέ σε». Πλήν δεῖ καί τοῦτο γινώσκειν, ὅτι πολλάκις τινές κακόπιστοι καμάτους πολλούς δι’ ἀσκήσεως τῷ Θεῷ προσήγαγον, καί τήν ἀντιμισθίαν αὐτῶν ἔλαβον ἐν τῷ νῦν αἰῶνι ἐκ Θεοῦ, τό τῶν ἰαμάτων καί προρρήσεων χάρισμα·  ἵνα ἐν τῷ αἰῶνι τῷ μέλλοντι ἀκούσωσιν· Ἀπελάβετε τά ἀγαθά ὑμῶν καί τούς καμάτους ὑμῶν· νῦν δέ λοιπόν οὐδέν ὑμῖν κεχρεώστηται» (Μ. Ἀθανασίου, Πρός Ἀντίοχον, P.G. τ. 28, 665). 

(«Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», Πρόγραμμα Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ἱ. Ναοῦ Ἁγίου Βασιλείου Τριπόλεως. Ὑπεύθυνος π. Σωτήριος Ὀ. Ἀθανασούλιας. Περίοδος Α΄, ἔτος 2023-2024).