Ο Πανάγιος Τάφος και το αναστάσιμο φως στην Ορθόδοξη Παράδοση

ΤΕΥΧΟΣ 49           ΤΡΙΠΟΛΙΣ             ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2007

Ο ΠΑΝΑΓΙΟΣ ΤΑΦΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΟ ΦΩΣ

ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

 «Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός,

οὐρανός τε καὶ γῆ, καὶ τὰ καταχθόνια»

Κάθε ἀληθινός Χριστιανὸς ζεῖ ἐπανειλημμένα τὴν ἐμπειρία τοῦ ἀναστασίμου Φωτός. Τί εἶναι, ὅμως, τό Φῶς γιά τήν Ὀρθόδοξη Παράδοση; Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς διαβεβαιώνει: «Ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (Ἰω. 8, 12). Καὶ ὁ Ἰωάννης, στίς πρῶτες σειρὲς, μάλιστα, τοῦ Εὐαγγελίου του, γράφει: «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος ... Ἐν αὐτῷ ζωὴ ἦν, καὶ ἡ ζωὴ ἦν τὸ φῶς τῶν ἀνθρώπων. Καὶ τὸ φῶς ἐν τῇ σκοτίᾳ φαίνει, καὶ ἡ σκοτία αὐτὸ οὐ κατέλαβεν. Ἦν τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον, ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον. Ἐν τῷ κόσμῳ ἦν, καὶ ὁ κόσμος δι' αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ ὁ κόσμος αὐτὸν οὐκ ἔγνω» (1, 1-10).

Εἰδικὰ τὸ τελευταῖο («καὶ ὁ κόσμος αὐτὸν οὐκ ἔγνω») γίνεται αἰσθητὰ ἐπίκαιρο κάθε φορά που οἱ Χριστιανοὶ ἑτοιμάζονται νά ἑορτάσουν τὰ κοσμοσωτήρια γεγονότα τῶν Παθῶν καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου. Ἐπίκεντρο γίνεται καὶ πάλι εὐκαίρως - ἀκαίρως τὸ ἅγιο Φῶς, τὸ πηγάζον ἐκ τοῦ ζωοδόχου Τάφου τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀμφισβητεῖται ἡ προέλευσή του, παραχαράσσεται ἡ ἱστορία του καὶ καταβάλλονται προσπάθειες «ἐπιστημονικῆς» ἐξήγησης τοῦ φαινομένου, ἀπὸ ἀνθρώπους, μάλιστα, πού ἐκ προοιμίου δηλώνουν ὅτι δεν πιστεύουν στὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Κάποιες αἱρέσεις τὸ ἀμφισβητοῦν, ὅπως οἱ προτεσταντικές. Κάποιοι τὸ διαστρέφουν, ὅπως οἱ ἀρχαιολάτρες, συγκρίνοντάς το μὲ τὸ «ἀπολλώνειο» φῶς. Κάποιοι πού παρουσιάζονται μὲ τὸν τίτλο τοῦ ἀθέου ἐπιστήμονα, τὸ χαρακτηρίζουν ὡς ἀπάτη. Κάποιοι χολιγουντιανοὶ σκηνοθέτες, ἐν τέλει, ἀμφισβητοῦν ἀκόμη καὶ τὴν ἴδια τήν πηγὴ του, τὸν Πανάγιο Τάφο: τὴν τοποθεσία του ἀλλὰ καὶ τὸ περιεχόμενό του.

Αἱρετικὲς προσβολὲς τοῦ Παναγίου Τάφου

Πρόσφατα ὁ σκηνοθέτης James Cameron κατασκεύασε μιά ἱστορία, βασισμένος σὲ κάποια «ἀρχαιολογικὰ» εὑρήματα, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία βρέθηκε τάφος πού περιεῖχε μάλιστα τὰ ὀστᾶ τοῦ Ἰησοῦ, τῆς Μαρίας Μαγδαληνῆς, μιᾶς ἄλλης Μαρίας, καί τῶν Ἰωσήφ, Ἰακώβου καὶ Ἰούδα. Ἔτσι ὑποστηρίζει ὅτι, λόγῳ τῶν ὀνομάτων αὐτῶν, πρόκειται περὶ τῆς οἰκογενείας τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὅλοι, ὅμως, οἱ παραπάνω ἰσχυρισμοὶ μόνο γελοῖοι μπορεῖ να χαρακτηριστοῦν.

Στήν οὐσία πρόκειται γιά τάφο πού ἔχει ἀνακαλυφθεῖ ἀπό τό 1980! Ὁ ἴδιος ὁ Ἰσραηλινὸς ἀρχαιολόγος που ἔκανε τότε τὴν ἀνασκαφὴ, ὁ Amos Kloner, ἔχει δηλώσει ὅτι ἡ ταινία τοῦ Cameron «δεν εἶναι σοβαρή». Στό National Geographic News (28/2/2007) – τὸ ὁποῖο πέρυσι τέτοια ἐποχὴ εἶχε προκαλέσει ἀνάλογο θέμα μὲ τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Ἰούδα – δηλώνει: «δέν ἔχουν ἀνακαλύψει τίποτα… ὅλα ἔχουν ἤδη δημοσιευθεῖ (σὲ ἐπιστημονικὲς ἐργασίες) ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια». Ἄλλωστε, ἔχουν βρεθεῖ στήν περιοχὴ περὶ τοὺς 900 παρομοίους τάφους. Τὰ δὲ ἀναγραφόμενα ὀνόματα ἦταν τόσο κοινὰ ἐκείνη τὴν ἐποχή, ὥστε δέν μποροῦν νά χρησιμοποιηθοῦν ὡς τεκμήριο. Ἂν, μάλιστα, ὑπολογίσουμε ὅτι εἴμαστε 27 χρόνια μετὰ τὴν ἀνασκαφὴ καὶ στίς παραμονὲς τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα, πού προβάλλονται ὅλες αὐτὲς οἱ δῆθεν μεγάλες ἀνακαλύψεις, ἀντιλαμβάνεται κανεὶς τή σκοπιμότητα τοῦ ἐγχειρήματος. Ὁ ἴδιος ἀρχαιολόγος, ἀλλὰ καὶ ἄλλοι διαπρεπεῖς μὴ Χριστιανοὶ στὸ θρήσκευμα ἐπιστήμονες, θεωροῦν γελοία ὅλη τὴν ἱστορία τοῦ Cameron. Ἡ αὐθαιρεσία, ἡ προπαγάνδα καὶ ἡ σκοπιμότητα ἐπιβεβαιώνονται καὶ ἀπό τοὺς ἰσχυρισμούς ὅτι ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ (Mariamene) ἦταν ἡ σύζυγος σὲ αὐτὴ τὴν οἰκογένεια, χωρὶς αὐτὸ νά προκύπτει ἀπὸ κάποιο εὕρημα. Ὅσο γιά τὰ ὀστά, μὲ τί ἄραγε συνέκριναν τὸ DNA, ποὺ ἰσχυρίζονται ὅτι εἶναι τοῦ Ἰησοῦ; Καὶ ἂν ἀναφέρουμε καί τίς πιὸ σχολαστικὲς ἀντιρρήσεις, πῶς ἀποδίδεται στή Μαγδαληνὴ Μαρία τὸ ἀναγραφόμενο ὄνομα Mariamene; Ξένη δημοσίευση ἐπὶ τοῦ θέματος τελείωνε ὡς ἐξῇς: «Ἄν ἀποδειχτεῖ ὅτι ἡ ἀνάστασῃ τοῦ Χριστοῦ εἶναι μυθολογία, θὰ εἶναι ἡ Σαηεντολογία ἡ ἑπομένη θρησκεία πού θά ἀντικαταστήσει τὸν Χριστιανισμό;». Καὶ ὁ πιὸ ἀφελὴς ἀντιλαμβάνεται τὴν προέλευση τέτοιων ἰσχυρισμῶν.

Ὁ Πανάγιος Τάφος στήν Ὀρθόδοξη Παράδοση

Γιά ὁλόκληρο σχεδόν τόν Χριστιανικό κόσμο (καὶ πρός αὐτή τήν κατεύθυνση συνηγοροῦν ὅλες οἱ ἱστορικές μαρτυρίες) ὁ αὐθεντικός Τάφος τοῦ Ἰησοῦ εἶναι ὁ γνωστός Πανάγιος Τάφος, ὁ ὁποῖος ἀνακαλύφθηκε τόν δ' μ.Χ. αἰῶνα ἀπό τήν ἁγία Ἑλένη καί ἀπό τόν ὁποῖο πηγάζει κάθε Μεγάλο Σάββατο μέ τρόπο θαυμαστό καί ὑπερφυσικό τό ἀναστάσιμο Φῶς. Μάλιστα, τό Φῶς αὐτό ἀνάβει τίς δάδες μόνο τοῦ Ὀρθοδόξου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων, ἀπό τόν ὁποῖο τό παραλαμβάνουν οἱ ἐκπρόσωποι ἄλλων χριστιανικῶν δογμάτων. Στά βάθη τῶν αἰώνων χάνονται οἱ πληροφορίες, γιά τὸ ἀκριβὲς ἔτος πού γιά πρώτη φορὰ ἐμφανίσθηκε τὸ ἅγιο Φῶς, στο Ναὸ τῆς Ἀναστάσεως τῶν Ἱεροσολύμων. Τὰ ἐγκαίνια τοῦ πρώτου Ναοῦ ἔγιναν στίς 13 Σεπτεμβρίου τοῦ 330 μ.Χ., ἐπὶ βασιλείας Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου, ὅπου παρίστατο, ἀσφαλῶς, καὶ ἡ ἁγία Ἑλένη. Πρώτη ἀναφορὰ, καθ’ ὅσον μπορέσαμε να ἐντοπίσουμε, γιά τὸ ἅγιο Φῶς τοῦ Παναγίου Τάφου γίνεται ἀπὸ τὸν Πατριάρχη καὶ ἱστορικὸ Δοσίθεο Ἱεροσολύμων στήν Ἐκκλησιαστικὴ του Ἱστορία («Δωδεκάβιβλος», βιβ. β', κεφ. α'), ὅπου σχετικὰ ἀναφέρει: «ἡ δὲ βασίλισσα μετὰ χαρᾶς μεγάλης καὶ φόβου ἀνελομένη τὸν ζωοποιὸν Σταυρὸν, καὶ ἀσπασαμένη προσεκύνησε, καὶ ἐξ ἐκείνου ἤρξατο ἡ ἑορτὴ τῆς Ὑψώσεως εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα μετὰ τὸ εὐτρεπισθῆναι δηλαδὴ τὸν περιβόητον Ναόν τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἀναστάσεως … εἰ καὶ ὕστερον, διὰ τὸ οὐράνιον Φῶς τοῦ ἁγίου Τάφου, μετετέθη εἰς τὴν Μεγάλην Τεσσαρακοστήν» (δηλ. τὴν Κυριακὴ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως). 

Εἶναι γνωστό, ὅτι ἀπὸ ἀρχαιοτάτων χρόνων ἔχει καθιερωθεῖ ἡ εἰδική τελετὴ τοῦ ἁγίου Φωτὸς κατὰ τὸν Ἑσπερινὸ τοῦ Μ. Σαββάτου ἐπὶ τοῦ Ζωοδόχου Τάφου τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. Παραπέμπουμε ἐνδεικτικὰ τόσο στό «Ἱεροσολυμίτικον Κανονάριον» (Τυπικὸ τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἱεροσολύμων, ἀναγόμενο στό β' ἥμισυ τοῦ ζ' μ.Χ. αἱ.), ὅσο καὶ στὸ «Τυπικὸν» τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, τὸ ὁποῖο ἐγράφη μέν τὸ 1122 μ.Χ., ἀλλ’ ἀποδίδει τά ἤδη κρατοῦντα ἀπό τὸν θ' καὶ ι' μ.Χ. αἰ. (Ἀρχ. Καλλίστου Μηλιαρᾶ, Τό Ἅγιον Φῶς, Νέα Σιών, 1993, σ. 242 – 243) Πολλὲς εἶναι καὶ οἱ ἱστορικὲς μαρτυρίες. Ἐνδεικτικὰ ἀναφέρουμε μία ἀπὸ τὸν Βίο τοῦ Ὁσίου Θεοδώρου τοῦ Ἁγιοσαββαΐτου (περιστατικὸ Βασιλείου ἐπισκ. Ἐμέσης), α' ἥμισυ θ' μ.Χ. αἰ.: «Τὸ ἅγιον Σάββατον καὶ μετὰ τὴν τῶν κανδήλων τῆς ἁγίας Ἀναστάσεως οὐρανίῳ φωτὶ δαδουχίαν…» (αὐτόθι, σ. 244-247). Ἄλλη ἀξιοσημείωτη μαρτυρία εἶναι αὐτή τοῦ «Νικήτα, Βασιλικοῦ Κληρικοῦ» τῆς Ἐκκλησίας Κων/πόλεως (ἐπίσκεψη στήν Ἱερουσαλὴμ τὸ 947 μ.Χ. ἐπὶ Πατριάρχου Χριστοδούλου Α'): «Τὴν ἐν τῇ φωσφόρῳ τῆς ἀναστασίμου ἡμέρας (ὥρᾳ), κατὰ τήν τοῦ Κυρίου ὁσίαν Ταφήν, τελείαν καὶ παράδοξον (λέγω δὴ τῆς ἐκεῖσε φωτοφανείας) ἔλλαμψιν, θείᾳ ἐπιπνοίᾳ γινομένην … ἐξαπίνης ἥν ἰδεῖν πᾶσαν τήν τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησίαν ἀνεπάφου καὶ θείου Φωτὸς πληρωθεῖσαν» (αὐτόθι).

Πολλὰ θαύματα ἔχουν καταγραφεῖ στήν πορεία τοῦ χρόνου. Ἐνδεικτικὰ ἀναφέρουμε «περίεργόν τι ἐπεισόδιον, ὅπερ συνετάραξε τοὺς Λατίνους», ὅπως ἔγραφε τὸ 1910 ὁ τότε Ἀρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, τὸ ὁποῖο συνέβη τὸ 1101, κατὰ τή σχετική τελετή τοῦ Μ. Σαββάτου. Ἐκείνη τή χρονιά δέν ἐμφανιζόταν τὸ Φῶς κατὰ τή λιτανεία. Ὅλοι εἶχαν λυπηθεῖ καὶ τὸ φῶς δέν εἶχε φανεῖ μέχρι τὸ πρωΐ τοῦ Πάσχα, ὁπότε καὶ οἱ Λατῖνοι ἀπεχώρησαν ἀπὸ τὸ Ναό, ἐνῶ παρέμειναν οἱ Ἕλληνες. Τότε μετὰ ἀπὸ θερμὴ προσευχὴ ἐμφανίστηκε τὸ Φῶς. Ἐξ αἰτίας τοῦ θαύματος, οἱ Ἕλληνες ἐξυψώθηκαν, «ἔκτοτε δὲ ἡ τελετὴ τοῦ ἁγίου Φωτὸς καὶ ἐπὶ τῶν Σταυροφόρων ἔτι παρέμεινεν ὡς καθαρῶς ἑλληνικὴ τελετή». Τὸ θαῦμα διηγεῖται Λατῖνος αὐτόπτης μάρτυρας, ὁ Πουλχέριος, καὶ αὐτὸ δίνει ξεχωριστὴ ἐγκυρότητα στή διήγηση (Ἀρχ. Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, Ἱστορία Ἐκκλησίας Ἱεροσολύμων, ἐν Ἱεροσολύμοις καί Ἀλαξανδρείᾳ 1910, σ. 390). Ἔτσι καταρρίπτονται ἀπόψεις ὅτι ἀρχικὰ ἦταν ἐπινόημα τῶν Λατίνων, ποὺ κληρονόμησαν οἱ Ἕλληνες.  

Τὸ θεῖο Φῶς στήν Ὀρθόδοξη Παράδοση

Στήν Παλαιὰ καὶ τὴν Καινὴ Διαθήκη συναντοῦμε πολλὲς ἐμφανίσεις θείου Φωτός, πού συνδέεται μὲ ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἡ «φλεγομένη καὶ μὴ κατακαιομένη βάτος» τοῦ Μωυσῆ, ἡ Στήλη Πυρός, πού ὁδηγοῦσε τὸν λαὸ τοῦ Ἰσραήλ τή νύχτα κατά τήν πορεία στήν ἔρημο, τὸ Θαβώριο Φῶς, ἀλλὰ καὶ οἱ Πύρινες Γλῶσσες τῆς Πεντηκοστῆς. Τί εἶναι, ὅμως, αὐτό τὸ Φῶς;

Ἡ Ἀνατολικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔχει σαφέστατη διδασκαλία καὶ ἀντίληψη ἐπὶ τοῦ ἐν λόγῳ θέματος. Στά ὅρια δὲ τῆς νηπτικῆς καὶ ἡσυχαστικῆς παραδόσεως μπορεῖ κανεὶς νά βρεῖ τὴν θεωρία ἀλλὰ καὶ τὴν πράξῃ ἡ ὁποία ὁδηγεῖ στή βίωση τοῦ «φωτισμοῦ», ὅπως λέγεται τὸ δεύτερο στάδιο στήν πρόοδο τοῦ ἀγωνιζόμενου Χριστιανοῦ ἀπὸ τὴν καταστάσῃ τῆς «καθάρσεως» στόν «φωτισμὸ» καὶ τή «θέωση».  Ἄρα, ὅταν μιλᾶμε γιά Φῶς, πρέπει νά γνωρίζουμε ὅτι μιλᾶμε γιά τόν ἴδιο τόν  Θεό. Αὐτό βέβαια εἶναι τό ἄκτιστο Φῶς, πού δέν ἔχει καμία σχέση μέ τό αἰσθητό φῶς πού συνήθως γνωρίζουμε. Τό αἰσθητό φῶς χρησιμοποιεῖται πολλές φορές σάν σύμβολο τοῦ ἀκτίστου Φωτός. Πάντως, σέ κάθε περίπτωση τό φῶς εἶναι ἐκεῖνο πού ἔχει πραγματική ὑπόσταση. Τὸ σκότος δεν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ ἡ ἀπουσία φωτός. Δεν εἶναι τὸ ἀντίθετο τοῦ φωτός, ἀλλὰ ἡ ἔλλειψή του. Στόχος κάθε Χριστιανοῦ εἶναι νά ζήσει μέσα στό ἄκτιστο Φῶς τοῦ Θεοῦ καὶ νά ἐργάζεται τὰ ἔργα τοῦ φωτός. Ὁ ἅγ. Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος γράφει ὅτι «κάθε ἄσκηση πνευματικὴ ἀλλὰ καὶ ὅλες μας οἱ πράξεις ἐπιτελοῦνται ἀπὸ τοὺς πιστοὺς γιά νά μετάσχουμε ὅλοι στό θεῖο καὶ ἅγιο τοῦτο φῶς».

Τὸ Φῶς γενικά ἀπολαμβάνει ἰδιαίτερης τιμῆς στην Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ἀκόμη καὶ τὸ κερί, πού ἀνάβουμε μπαίνοντας στόν Ναὸ, αὐτὸ τὸ νόημα ἔχει. Προσφέρουμε τὸ κτιστὸ φῶς καὶ παρακαλοῦμε γιά τὸ ἄκτιστο. Τὸ ἅγιο Φῶς, τὸ πηγάζον ἐκ τοῦ Παναγίου Τάφου, ὡς ἐπαναλαμβανόμενο σημεῖο, παρέχει τὴν ἐγγυήση τῆς Ἀναστάσεως καὶ τή βεβαιότητα τῆς ὕπαρξης τοῦ ἀκτίστου, γιά τὸ ὁποῖο πρέπει νά παρακαλοῦμε τὸν Ἀναστάντα Κύριο νά μᾶς κάνει μετόχους. 

Ἡ ἀρχαιότητα καὶ ἡ ἐπαναληψιμότητα τοῦ θαυμαστοῦ αὐτοῦ σημείου καταρρίπτει ἀμέσως πολλοὺς ἰσχυρισμοὺς περὶ ἐμπλοκῆς τῆς τεχνολογίας σὲ πιθανὴ ἀπάτη. Ἀναρίθμητες εἶναι οἱ μαρτυρίες καὶ οἱ ἀνὰ τοὺς αἰῶνας καταγεγραμμένες ἐμπειρίες προσκυνητῶν, ἀλλά καὶ τῶν ἰδίων τῶν Ἁγιοταφιτῶν, πού στηρίζουν τὴν αὐθεντικότητα τοῦ σημείου. Ἀλλὰ καὶ ἡ ἐπιμονὴ ἄλλων δογμάτων νά κυριαρχήσουν στόν χῶρο τοῦ Παναγίου Τάφου ἔχει ἀντιμετωπιστεῖ χάρη στό σημεῖο αὐτό, πού ἐπαναλαμβάνεται κάθε χρόνο καὶ μόνο διὰ τοῦ Ὀρθοδόξου Πατριάρχου. Ἡ ἱστορία ἔχει ἀδιαμφισβήτητες ἀναφορὲς σὲ γεγονότα κατὰ τὴν ἐμφάνιση τοῦ ἁγίου Φωτός, πού ἑδραίωσαν τὴν Ὀρθοδοξία στα προσκυνήματα καὶ φανέρωσαν τὴν ὀρθότητα τῶν δογμάτων της.

Τὸ ἅγιο Φῶς ἔχει ἐπικριθεῖ καὶ ὡς πρὸς τὸν σκοπὸ τῆς ἐμφανίσεώς του. Κάποιοι λένε ὅτι κάθε θεῖο σημεῖο δέν ἀποτελεῖ αὐτοσκοπὸ, ἀλλά γίνεται γιά συγκεκριμένο λόγο, ἄρα στήν προκειμένη περίπτωση κάποιος ἀνθρώπινος παράγοντας ὑπεισέρχεται στή δημιουργία του. Ἡ ἀπάντηση εἶναι προφανής στούς Χριστιανούς: τὸ σημεῖο τοῦ θείου Φωτός ἔρχεται εἰς πιστοποίησιν τοῦ κορυφαίου γεγονότος τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου. Τὴν ἀπάντηση τή δίνει ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς, στήν περίπτωση πού οἱ Ἰουδαῖοι τὸν ἀνακρίνουν γιά τὸ σημεῖο τῆς ἰάσεως τοῦ Παραλύτου. Δέν ἀμφισβήτησαν τὸ σημεῖο, γιατὶ τὸ εἶδαν νά συμβαίνει, ἀλλὰ προκάλεσαν τή σκοπιμότητά του. Καὶ ὁ Κύριος ἀπάντησε μὲ τὴν ἐρώτηση ἂν εἶναι εὐκολώτερο νά θεραπεύσει τὸν Παράλυτο ἢ νά τοῦ συγχωρέσει τις ἁμαρτίες. Γιά κάτι πού δὲ βλέπουμε μᾶς δίνει πιστοποίηση, ἐγγύηση μὲ κάτι πού βλέπουμε. Μήπως ἡ ἰσραηλινή ἀστυνομία πού ἐλέγχει σχολαστικά τόν ἴδιον τόν Πατριάρχη καί τό κουβούκλιο τοῦ Παναγίου Τάφου, πρίν αὐτός εἰσέλθει γιά νά παραλάβει τό ἅγιο Φῶς, ξεγιελιέται κάθε χρόνο ἀπό ἀπίθανα ἐπιστημονικά τεχνάσματα; Εἶναι ἀτέλειωτες οἱ παιδαριωδίες πού τέτοιες μέρες κάθε χρόνο κατακλύζουν τήν ἀγορά, ὅμως ἡ ἐμπορικότητά τους ἔχει σύντομη ἡμερομηνία λήξης.

Φυσικὰ, ἡ ἀνθρώπινη ἀμφισβήτηση τῶν θείων ἐνεργειῶν ἔχει γνωστὲς ῥίζες καὶ γνωστὰ ἀποτελέσματα. Ἔχει τήν ἀρχή της στήν ἀμφισβήτηση τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τοὺς Πρωτοπλάστους στόν Παράδεισο. Τὸ ἅγιο Φῶς, ὅμως, ἔχει καὶ ἱστορία καὶ μαρτυρίες καὶ ἰδιότητες καὶ ἐπαναληψιμότητα, πού τὸ καθιστοῦν ἄτρωτο στήν ἀμφισβήτηση. Οἱ Δυτικοὶ οὔτε κἄν τὸ ἀναφέρουν στούς πιστοὺς τους, ὅμως ὁ Ρωμαιοκαθολικὸς ἁγιοταφίτης ἀντιπρόσωπος περιμένει μαζὶ μὲ τὸν λαό νά παραλάβει τὸ Φῶς ἀπὸ τὸν Ὀρθόδοξο προκαθήμενο. Τὰ ἄλλα δόγματα ὁμοίως: δέν τὸ ἀμφισβητοῦν, ἂν καὶ θὰ εἶχαν κάθε συμφέρον, ἀφοῦ θὰ ἔβρισκαν καὶ ἐπιχείρημα νά ἐνισχύει τίς διεκδικήσεις τους. Ἡ ἀμφισβήτηση τῆς γνησιότητας τοῦ σημείου ἀρχίζει ἀπὸ τοὺς Προτεστάντες, οἱ ὁποῖοι ἐκ προοιμίου ἔχουν ἀπορρίψει τὴν Παράδοση μὲ ὅλα τὰ σύμβολα καὶ τή Θεία Χάρη πού αὐτὰ μεταδίδουν, ἀρχίζοντας ἀπὸ τὸν Τίμιο Σταυρό. Ἀρκοῦνται σὲ φιλοσοφίες ἤ θεωρίες καὶ σὲ καμία περίπτωση δέν ἀντιμετωπίζουν τὴν Ἀνάσταση σὰν κέντρο τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Οἰκονομίας, ἀλλὰ τὴν ὑποβαθμίζουν στό περιθώριο τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ. Μὲ ἀπαξιωτικὰ σχόλια δημοσιεύουν κείμενα στον κυβερνοχῶρο καὶ ἀλλοῦ, προσπαθώντας να μειώσουν τὸ γεγονὸς τῆς μετάδοσης τοῦ ἁγίου Φωτός. Ἂν, ὅμως, δὲν δέχονται τὰ σύμβολα, πῶς θὰ δεχθοῦν τή Χάρη τους; Ἂν ὁ Σταυρὸς εἶναι γιά μᾶς τὸ ὅπλο στόν πόλεμο κατὰ τοῦ διαβόλου καὶ τοῦ θανάτου, τὸ ἅγιο Φῶς, τό ἐκ τοῦ Ζωοδόχου Τάφου, εἶναι ἡ κορύφωση τῆς νίκης ἐνάντια στό σκότος καί τίς δυνάμεις του.

Στή συνέχεια κάποιοι Ἀρχαιολάτρες ταυτίζουν τὸ ἅγιο Φῶς μὲ τὸ λεγόμενο «ἀπολλώνειο» φῶς. Στή χειρότερη περίπτωση ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἐμπνεύστηκε ἀπ’ αὐτὸ καὶ τὸ ἀντέγραψε. Ἡ δὲ ἁφή του συγχέεται ἐντέχνως μὲ αὐτὴ τῆς «Ὀλυμπιακῆς Φλόγας», μιᾶς καὶ κατ’ αὐτὴν συνηθίζουν νά ψάλλουν καὶ τὸν ἐπιλύχνιο ὕμνο τῆς Ἐκκλησίας μας, τό «Φῶς ἱλαρόν», πρὸς περαιτέρω σύγχυση τῶν ἁπλοϊκῶν Χριστιανῶν. Ὅμως, ἡ διαφορὰ τοῦ ἁγίου Φωτὸς ἀπ’ ὅλα αὐτὰ τὰ φῶτα εἶναι ὅση τῆς ἡμέρας ἀπό τή νύχτα. Ὁ τρόπος ἐμφανίσεώς του, οἱ ἰδιότητές του καὶ ἡ Θεολογία του εἶναι ἐντελῶς διαφορετικὰ ἀπ’ αὐτὲς τῶν εἰδωλολατρικῶν παραδόσεων, πού μερικὲς συντηροῦνται μέχρι τίς μέρες μας γιά λόγους κοινωνικῶν καὶ διεθνῶν σχέσεων. Ἂς μὴν ξεχνοῦμε ὅτι καὶ ὁ διάβολος μπορεῖ νά πάρει μορφὴ «ἀγγέλου φωτὸς», ἀλλά σίγουρα δὲν θὰ τὸ ἔκανε γιά νά ἀποδεικνύει κάθε χρόνο τὸ γεγονὸς τῆς Ἀναστάσεως.

Τέλος, οἱ ὀνομαζόμενοι σκεπτικιστές, ἀλλὰ καὶ πολλοί ἄθεοι μιλοῦν γιά διαχρονικὴ ἀπάτη, πού μπορεῖ πολὺ εὔκολα νά ἀποδειχθεῖ ἐπιστημονικά. Διατυπώνουν τούς ἰσχυρισμούς τους αὐτούς μὲ ὕφος ἀπαξιωτικὸ γιά ὅλους αὐτούς πού βρίσκονται στόν Πανάγιο Τάφο καὶ γενικὰ γιά ὅσους πιστεύουν στό ἅγιο Φῶς ὡς σημεῖο τοῦ Θεοῦ. Ὅμως, ὁ ἀθεϊσμὸς ἐξ ὁρισμοῦ δέν εἶναι θέση ἀλλά ἀντίθεση. Ὑπάρχει μόνο καὶ μόνο σὰν ἀντίδραση σ’ αὐτούς πού πιστεύουν. Πρῶτα ἀπ’ ὅλα εἶναι φανερὸ ὅτι τέτοιοι ἄνθρωποι κάθε ἄλλο παρὰ τὸ καλὸ καὶ τὴν προστασία τῶν Χριστιανῶν ἐπιθυμοῦν. Τοὺς θεωροῦν μάλιστα ὄχλο σὲ θρησκευτικὴ παράκρουση. Ἡ εὔκολη δημοσιότητα καὶ ἡ προβολὴ εἶναι τὸ ἐλάχιστο πού λαμβάνουν ὡς ἀμοιβὴ τους. Ἐπίσης ξεχνοῦν ὅτι μεταξύ τῶν Χριστιανῶν ὑπάρχουν πολλοὶ ἐπιστήμονες, πού κατὰ κανόνα δέν προβάλλονται ὡς ἀντίλογος στίς συζητήσεις στά μέσα ἐνημερώσεως. Παρά τίς προσπάθειες να ἐξηγήσουν μὲ φυσικὰ πειράματα ἐπιπέδου δημοτικοῦ σχολείου τὴν ἐμφάνιση τοῦ ἁγίου Φωτός, κάθε φορὰ ἐξηγοῦν μόνο τὴν ἐμφάνιση φωτιᾶς σὲ ὁρισμένες συνθῆκες περιβάλλοντος. Τὸ ἅγιο Φῶς ἔχει πολλὲς ἰδιότητες, πού δεν ἐξηγοῦνται μέ κανένα πείραμα, ἀλλὰ, καὶ τὸ χειρότερο γιά τοὺς ἀμφισβητίες, ἐπαναλαμβάνεται κάθε χρόνο πρὸς ἐπιβεβαίωση τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου καὶ πρός εὐλογίαν τοῦ σύμπαντος κόσμου. «Οὐ φέρει τὸ μυστήριον ἒρευναν», ἀναφέρει ἕνας ἐκκλησιαστικός ὕμνος. Δέν λέει νά μὴν τὸ ἐρευνοῦμε, ἀλλὰ ὅτι δέν μποροῦμε να τὸ ἐρευνήσουμε. Ἄλλο καλοπροαίρετη ἔρευνα γιά ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας καὶ ἄλλο εἶναι ἡ κακοπροαίρετη προπαγάνδα μὲ προσωπεῖο ἐπιστήμης, λές καὶ ἡ ἐπιστήμη εἶναι προνόμιο καὶ ἐπίτευγμα μόνο τῶν ἀθέων.

«Κἄν πάντες σιγήσονται, οἱ λίθοι κεκράξονται», μάλιστα δέ ὁ «ἀποκυλισθείς». Αὐτὸ διακηρύττει ὁ φωτοδόχος Τάφος τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ διὰ μέσου τῶν αἰώνων. Μὴ πλανᾶσθε, «Αὐτὸς γάρ ἐστιν ὁ ἐν θαλάσσῃ σώσας, καὶ ἐν ἐρήμῳ θρέψας, Αὐτός ἐστιν ἡ Ζωὴ καὶ τὸ Φῶς, καὶ ἡ Εἰρήνη τοῦ κόσμου».

Τὸ ἅγιο Φῶς, λοιπὸν, ἔρχεται εἰς ἀνταπόκριση τῆς προσδοκίας τῶν συγχρόνων ἐθνῶν. Δείχνει τὴν ἀλήθεια καὶ τοποθετεῖ τὸν ἄνθρωπο πρὸ τῶν εὐθυνῶν του. Τοῦ δείχνει τὴν Ὁδὸ γιά νά βρεῖ τὸ ἄκτιστο Φῶς τῆς Τριαδικῆς θεότητος καὶ νά ἑνωθεῖ μὲ αὐτό. Πιστοποιεῖ τὴν Ἀνάσταση διὰ μέσου τῶν αἰώνων. Εἶναι ἡ βροντερὴ ἀπαντήση στό  Χριστὸς Ἀνέστη. Εἶναι τὸ Ἀληθῶς Ἀνέστη!