«Βασίλειος ο Μέγας», τεύχ. 82, Ἀπρ. - Ἰούν. 2019

 

ΤΕΥΧΟΣ 82              ΤΡΙΠΟΛΙΣ             ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ  2019 

Α Λ Ε Ξ Α Ν Δ Ρ Ο Σ

ΧΑΡΙΤΙ ΘΕΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΝΟΥΡΙΑΣ

Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Σ  Π Α Σ Χ Α Λ Ι Ν Η

 Πρός

Τόν Ἱερόν Κλῆρον, τίς Μοναστικές Ἀδελφότητες καί τόν εὐσεβῆ Λαόν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας.

 Τέκνα μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

 Ἡ Ἀνάστασις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναι τό μοναδικό γεγονός τῆς ἱστορίας τοῦ κόσμου πού λαμβάνει χώραν σέ ὡρισμένον χρόνον καί συγκεκριμένον χῶρον μέ ἀνεπανάληπτα καί θαυμαστά ἀποτελέσματα καί διά τοῦτο ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας, πού εἶναι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἀναστάσεως, δίδει σ' αὐτήν τήν προτεραιότητα καί τήν καθιστᾶ κορυφαῖο γεγονός τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ μας ἑορτολογίου.

Τήν ἑορτάζει καί τήν πανηγυρίζει γιατί τήν θεωρεῖ «ἑορτῶν ἑορτήν καί πανήγυριν πανηγύρεων...».

Καί πράττει πολύ σωστά, γιατί ἡ Ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ μας ἀποτελεῖ ταυτόχρονα καί τό θεμέλιο τῆς πίστεώς μας, ὅπως μᾶς τονίζει ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν ὁ μέγας Παῦλος στήν πρώτη πρός Κορινθίους ἐπιστολή του, «εἰ δέ Χριστός οὐκ ἐγήγερται, κενόν ἄρα τό κήρυγμα ἡμῶν, κενή δέ καί ἡ πίστις ὑμῶν». Δηλαδή ἐάν ὁ Χριστός δέν εἶχε ἀναστηθῆ θά ἦσαν ὅλα μάταια καί ἄδεια.

Το «γνωστόν» και το «άγνωστον» του Θεού

Διάγραμμα – Περίληψη

Θέματος Γ' τοῦ Θεολογικοῦ Προγράμματος «Ὀρθοδοξία καί Ζωή»

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας,

περιόδου Α', ἔτους 2006-2007.

Εἰσαγωγή: Ἡ Ὀρθόδοξος προσέγγισις τοῦ Θεοῦ, ὡς ἀνταπόκρισις στήν κίνηση τοῦ Θεοῦ πρός ἡμᾶς. Ἡ θεοπτική ἐμπειρία, ὡς βάσις τῆς Ὀρθοδόξου Θεολογίας καί πίστεως. Τό Σύμβολο τῆς Πίστεως, ὡς κωδικοποίησις τῆς θεοπτικῆς ἐμπειρίας τῶν Ἁγίων. Ἡ βαπτισματική χρῆσις τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως. Στοιχεῖα ἀναλύσεως ἐκ τοῦ πρώτου ἄρθρου.

«Πιστεύω»: Ὁ Θεός γνωρίζεται διά πίστεως. Δέν ἰσχύουν στόν Ὀρθόδοξο χῶρο οἱ λογικές ἀποδείξεις περί ὑπάρξεως τοῦ Θεοῦ. Ὑπάρχει σχετικοποίηση, ἀλλά ὄχι κατάργηση τοῦ ἀνθρώπινου λόγου. Ὅμως, ἡ ἔννοια τῆς πίστεως στήν Ὀρθόδοξη Παράδοση διαφέρει ἀπό τήν ἀντίστοιχη στίς ἄλλες θρησκεῖες. Πίστη στήν Ὀρθοδοξία δέν εἶναι ἡ γενική καί ἀόριστη ἀποδοχή τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ἡ πίστη (ἐμπιστοσύνη) στήν γνησιότητα τῆς θεοπτικῆς ἐμπειρίας τῶν Ἁγίων. Ἡ πίστη ἐπαληθεύεται ἐμπειρικά: ἄν ἀκολουθήσουμε τήν ὁδό θεογνωσίας τῶν Ἁγίων, καταλήγουμε στήν ἴδια ἀκριβῶς ἐμπειρία. Πίστη καί γνώση: Ἡ πίστη ὁδηγεῖ στή γνώση τοῦ Θεοῦ ἤδη στήν παροῦσα ζωή. Ἡ εἰσαγωγική πίστη τῶν ἀρχαρίων καί ἡ βεβαία πίστη τῶν τελείων. «Δικαιοσύνη Θεοῦ ... ἀποκαλύπτεται ἐκ πίστεως εἰς πίστιν» (Ρωμ. 1,17). «Τό ἐκ μέρους καταργηθήσεται» (Α΄ Κορ. 13,10).

Το περί Θεού ερώτημα στην Ορθόδοξη Παράδοση

Διάγραμμα – Περίληψη

Θέματος Β' τοῦ Θεολογικοῦ Προγράμματος «Ὀρθοδοξία καί Ζωή»

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας,

περιόδου Α', ἔτους 2006-2007.

Εἰσαγωγή: Πρόγραμμα εἰσαγωγῆς στήν Ὀρθόδοξη πίστη. Ἕνα θεολογικό πρόγραμμα. Θεολογία = Θεός + λόγος. Τί εἶναι ὁ Θεός; Ὑπάρχει ὁ Θεός; Γνωρίζεται ὁ Θεός; Πῶς γνωρίζεται ὁ Θεός; Τί γνωρίζουμε ἀπό τόν Θεό; Πόσο μᾶς ἐνδιαφέρει ὁ Θεός; Τό Σύμβολο τῆς Πίστεως: «Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν». Τό πρῶτο ἐρώτημα: Ὑπάρχει ὁ Θεός; Τό «ὅτι ἐστιν» τοῦ Θεοῦ.

Ἡ τοποθέτηση τοῦ ἐρωτήματος: Ὁ ἄνθρωπος καί τά ζῶα. Ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι μόνο βιολογική ὕπαρξη. Διαφέρει ἀπό τά ζῶα, μεταξύ ἄλλων, στό ὅτι τόν «βασανίζουν» τά λεγόμενα «ὑπαρξιακά ἐρωτήματα»: Ποιός εἶμαι; Ἀπό πού προέρχομαι; Ποῦ πηγαίνω; Γιατί ζῶ; Ποιός εἶναι ὁ σκοπός τῆς ζωῆς μου; Τί ἔχει ἀξία στή ζωή; Μεταξύ αὐτῶν, τόν ἀπασχολεῖ ἔντονα ἡ πραγματικότης τοῦ θανάτου. Γιατί ὑπάρχει ὁ θάνατος; Εἶναι ὁ θάνατος τό ἔσχατο ὅριο τῆς ὑπάρξεώς μας; Τί μπορεῖ νά ἔχει ἀξία ἐνώπιον τῆς πραγματικότητος τοῦ θανάτου; Ἄλλα συναφή ἐρωτήματα: Εἶμαι μόνος μου σ’ αὐτό τόν κόσμο; Ὑπάρχει κάποιος ἄλλος πέρα ἀπό μένα ἤ πάνω ἀπό μένα; Ὑπάρχει κάποιος στόν ὁποῖο ὀφείλω τήν ὕπαρξή μου;

Εισαγωγή στο περιεχόμενο του Προγράμματος

Διάγραμμα – Περίληψη

Θέματος Α' τοῦ Θεολογικοῦ Προγράμματος «Ὀρθοδοξία καί Ζωή»

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας,

περιόδου Α', ἔτους 2006-2007.

Εἰσαγωγή: Τό νέο Πρόγραμμα τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας. Πρόγραμμα ἀπευθυνόμενο σέ νέους. Οἱ νέοι καί ἡ Ἐκκλησία.

Ἀφορμή - Διαπιστώσεις: α) Ἄγνοια βασικῶν στοιχείων τῆς πίστεως. Ἡ ἄγνοια ὁδηγεῖ στήν ἀδιαφορία. Ἡ ἀδιαφορία ὁδηγεῖ στόν χωρισμό ἀπό τόν Χριστό. Ὁ χωρισμός ἀπό τόν Χριστό ὁδηγεῖ στόν ἀποκλεισμό ἀπό τήν σωτηρία. β) Πολλοί, ἰδίως νέοι, ἔχουν ἀπορίες περί τήν πίστη. γ) Ἄλλοι ἀγνοοῦν τίς λύσεις τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως. Ἀποτέλεσμα: Ἡ προσφυγή σέ ἀλλότριες «πνευματικότητες», αἱρέσεις, παραθρησκεῖες, ἀνατολικές διδασκαλίες καί τεχνικές, ξένες φιλοσοφικές ἰδεολογίες ἀσυμβίβαστες μέ τήν Ὀρθόδοξη πίστη. δ) Ἄλλοι εἶναι φορεῖς μιᾶς διεστρεβλωμμένης ἀντίληψης περί τῆς χριστιανικῆς πίστεως. Ἀποτέλεσμα: Παρεξηγήσεις, ἀκατανόητα κένα, ἀκόμη καί ἄρνηση τῆς πίστεως. Οἱ ἀπό τήν δυτική διαστροφή τοῦ Χριστιανισμοῦ εἰδικότερες πλάνες: α) Ἡ δεισιδαιμονοποίηση τῆς πίστεως. β) Ἡ ἐκλογίκευση - ἰδεολογικοποίηση τῆς πίστεως.