Διάγραμμα – Περίληψη
Θέματος Η' τοῦ Θεολογικοῦ Προγράμματος «Ὀρθοδοξία καί Ζωή»
τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας,
περιόδου ΙΒ', ἔτους 2017-2018.
Ἡ ἀναζήτηση τοῦ προορισμοῦ: Τό σημαντικότερο, ἴσως,
«ὑπαρξιακό» ἐρώτημα τοῦ ἀνθρώπου, εἶναι τό, Γιατί ὑπάρχουμε; Ποιός εἶναι ὁ
σκοπός τῆς ζωῆς μας; Γιατί μᾶς δημιούργησε ὁ Θεός; Ἡ βιολογική ζωή (ἡ χωρίς
προορισμό ζωή), δέν ἀποτελεῖ ἱκανοποιητική ἀπάντηση στό ἐρώτημα. Ἡ ἀναζήτηση
τοῦ προορισμοῦ ἐπιχειρεῖται συνήθως μέ τήν ὑπέρβαση τῆς βιολογικῆς ζωῆς, μέσω μιᾶς
ὑποτιθέμενης «πνευματικῆς» ζωῆς. Στήν ἀναζήτηση αὐτή ὁ ἄνθρωπος δημιουργεῖ ὑποκατάστατα
τοῦ προορισμοῦ του, προσδίδοντας ὑπέρτερη ἀξία σέ πράγματα (συγκεκριμένα ἤ
ἀφηρημένα) πού τόν περιβάλλουν. Ἔτσι, δημιουργεῖ τίς λεγόμενες «ἀξίες» (ὅπως, ἡ
οἰκογένεια, ἡ φιλία, ἡ θρησκεία, ἡ παιδεία, ἡ πατρίδα, ἡ δικαιοσύνη, ἡ εἰρήνη,
ὁ ἐθελοντισμός, ὁ ἀκτιβισμός κ.ἄ.) καί κατασκευάζει ἀξιολογικά συστήματα
(ἱεραρχήσεις ἀξιῶν), τά ὁποῖα στή συνέχεια ἀπολυτοποιεῖ. Ἰδιαίτερα στίς σύγχρονες
ἐκκοσμικευμένες κοινωνίες οἱ «ἀξίες» λειτουργοῦν ὡς ὑποκατάστατα αὐτοῦ τούτου
τοῦ Θεοῦ. Ἡ σχέση (διάκριση) «ἀξιῶν» καί «ἀρετῶν». Ἄλλη μορφή ὑποτιθέμενης
«πνευματικῆς» ζωῆς εἶναι τά προϊόντα τοῦ ἀνθρώπινου πολιτισμοῦ: ἡ γνώση, ἡ
ἐπιστήμη, ἡ διανόηση, ἡ τέχνη κ.λπ. Ὁ ἄνθρωπος, συνήθως, ταυτίζει τό
«πολιτιστικό» (τίς ἐκδηλώσεις τοῦ «ψυχικοῦ ἀνθρώπου») μέ τό «πνευματικό» (τό
προϊόν τῆς ἐνεργείας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος). Ὡστόσο, ὅλα αὐτά τά στοιχεῖα εἶναι ἀνθρώπινα
ἐπιτεύγματα καί ἀποτελοῦν ἁπλῶς καί μόνο ὑποκατάστατα τοῦ αὐθεντικοῦ ἀνθρώπινου
προορισμοῦ.