«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2024-5: Παρατηρήσεις και σχόλια στον 142 Ψαλμό

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος ΣΤ' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Β', ἔτους 2024-2025. 

Εἰσαγωγικά: Ὁ Ψαλμός 142 εἶναι κατάλληλος γιά ὅσους βρίσκονται σέ κατάσταση κινδύνου ἤ σέ ἀπόγνωση. Προῆλθε ἀπό συγκεκριμένες ἱστορικές συνθῆκες: τήν δίωξη τοῦ Δαβίδ κατά τήν ἐπανάσταση τοῦ Ἀβεσσαλώμ. Ὅμως, ἀναγωγικά ἀναφέρεται σέ ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα, ἀλλά καί σέ κάθε ἄνθρωπο, πού διώκεται καί θλίβεται ἀπό τόν διάβολο ἤ ἀπό κάθε ἐχθρό. Ὁ συντάκτης του, προφήτης Δαβίδ, ἐκθέτει τή θλιβερή κατάστασή του καί ζητᾶ ἐπειγόντως τήν παρέμβαση τοῦ Θεοῦ γιά νά λυτρωθεῖ ἀπ’ αὐτήν. Ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ὁμολογεῖ τήν ἁμαρτωλότητά του. Ἀν κριθεῖ μέ ἀκρίβεια, θά ἐμφανισθεῖ ἔνοχος, ὅπως κάθε ἄνθρωπος. Ὁ «ἐχθρός» τόν ὁδήγησε στήν ἔσχατη ταπείνωση. Ζεῖ πλέον στό πυκνό σκοτάδι καί μοιάζει μέ ἀρχαῖο νεκρό. Στήν κατάσταση αὐτή ὁ ἄνθρωπος κυριεύεται ἀπό ἀκηδία (παράλυση, ἀδιαφορία, ἀπροθυμία γιά κάθε ἔργο, ἰδιαίτερα πνευματικό) καί ταραχή (ἔλλειψη εἰρήνης). Ἡ ἀνάνηψη ἀπό αὐτή τήν ἔκπτωση εἶναι κάτι πολύ δύσκολο. Τό πρῶτο βῆμα πρός αὐτή τήν κατεύθυνση εἶναι ἡ μελέτη τῶν ἔργων τοῦ Θεοῦ.

«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2024-5: «Κύριε εισάκουσον της προσευχής μου». Ο Ψαλμός 142

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Ε' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Β', ἔτους 2024-2025. 

Εἰσαγωγικά στόν 142 Ψαλμό: Ὁ παρών Ψαλμός συναντᾶται, ἐπίσης, συχνά σέ Ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας: εἶναι, προφανῶς, ὁ συχνότερα ἀπαντώμενος μετά τόν 50ο Ψαλμό. Εἶναι ὁ τελευταῖος Ψαλμός τοῦ Ἑξαψάλμου στόν Ὄρθρο, ὑπάρχει στό Ἀπόδειπνο καί στίς Παρακλήσεις. Ἀπό τήν ἐπιγραφή του («Ψαλμός τῷ Δαυΐδ, ὅτε αὐτόν ὁ υἱός καταδιώκει») πληροφορούμεθα ὅτι συντάκτης του εἶναι ὁ Προφήτης καί Βασιλεύς Δαβίδ. Ἐπίσης, πληροφορούμεθα, ὅτι προέρχεται ἀπό τή δυσκολότερη ἴσως περίοδο τῆς βασιλείας τοῦ Δαβίδ, τήν ἐπανάσταση τοῦ Ἀβεσσαλώμ. Τά γεγονότα ἐξιστοροῦνται στά κεφ. 15-19 τοῦ Β' βιβλίου τῶν Βασιλειῶν. Ὁ υἱός τοῦ Δαβίδ Ἀβεσσαλώμ ἐπαναστατεῖ ἐναντίον τοῦ πατρός του, συγκροτεῖ στρατό, ἀνακηρύσσεται Βασιλεύς καί κινεῖται ἐναντίον τοῦ Δαβίδ πρός τήν Ἱερουσαλήμ. Ἀρκετοί ἔμπιστοι τοῦ Δαβίδ ἐντάσσονται στό κίνημα καί τόν ἐγκαταλείπουν. Ὁ Δαβίδ ἀντιλαμβάνεται τόν κίνδυνο, φεύγει ἀπό τήν Ἱερουσαλήμ, μέ ὅσους ἔμπειστους τοῦ ἀπομένουν, καί περιπλανᾶται διωκόμενος. Ὁ Ἀβεσσαλώμ καταλαμβάνει τήν Ἱερουσαλήμ καί συνεχίζει πιό ὀργανωμένα τή δίωξη. Ὁ κίνδυνος γιά τήν ἴδια τή ζωή του Δαβίδ εἶναι μεγάλος καί οἱ πιθανότητες νά διαφύγει ἐλάχιστες. Ὡστόσο, κατορθώνει νά περάσει τόν Ἰορδάνη καί νά ὀχυρωθεῖ στήν πόλη Μαναΐμ «πέραν τοῦ Ἰορδάνου», συγκεντρώνοντας δικό του στρατό. Ὁ Ἀβεσσαλώμ περνᾶ κι αὐτός τόν Ἰορδάνη μέ χιλιάδες στρατό. Ἔξω ἀπό τήν πόλη γίνεται ἡ τελική σύγκρουση, στήν ὁποία σκοτώνεται ὁ Ἀβεσσαλώμ καί ἀποδεκατίζεται τό στράτευμά του, ἀπό τό ὁποῖο 20.000 μέλη πέφτουν στή μάχη. Ὁ Δαβίδ, ἀντί νά πανηγυρίσει τήν ἀνέλπιστη νίκη, θρηνεῖ τόν θάνατο τοῦ Ἀβεσσαλώμ, ἐπιτιμᾶται γι’ αὐτό ἀπό στρατηγούς του καί, τελικά, ἐπιστρέφει στήν Ἱερουσαλήμ, ὡς νόμιμος Βασιλεύς. Ὁ Ψαλμός προέρχεται ἀπό τήν περίοδο τῆς δίωξης τοῦ Δαβίδ, ὅταν βρισκόταν στόν ἔσχατο κίνδυνο, καί βέβαια, πρός τῆς νίκης του ἐναντίον τοῦ Ἀβεσσαλώμ. Διαιρεῖται σέ δύο μέρη. Στό πρῶτο (στίχ. 1-6) ὁ Δαβίδ προσφεύγει στόν Θεό προσευχόμενος καί ἐπικαλεῖται τό θεῖο ἔλεος, ἐκθέτωντας τή θλιβερή κατάστασή του. Στό δεύτερο (στίχ. 7-12) ζητᾶ κατεπειγόντως τήν παρέμβαση τοῦ Θεοῦ γιά τή λύτρωσή του. Ὁ Ψαλμός ἀνήκει στούς λεγομένους «Ψαλμούς τῆς μετανοίας» (6, 31, 37, 50, 101, 129, 142) καί εἶναι ὁ τελευταῖος ἀπό αὐτούς.

«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2024-5: Περιεχόμενο καί ἐφαρμογές τοῦ Πεντηκοστού Ψαλμού

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Δ' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Β', ἔτους 2024-2025. 

Εἰσαγωγικά: Ὁ 50ος Ψαλμός, ὁ «Ψαλμός τῆς μετανοίας» τοῦ Προφήτου καί Βασιλέως Δαβίδ, μπορεῖ νά διαιρεθεῖ σέ δύο μέρη. Τό πρῶτο (στίχ. 3-14), ἀμέσως μετά τήν Ἐπιγραφή τοῦ Ψαλμοῦ (στίχ. 1-2), περιλαμβάνει τήν ὁμολογία τῆς ἁμαρτίας τοῦ Δαβίδ καί ἱκετευτικές παρακλήσεις γιά τήν ἄφεσή της. Τό δεύτερο μέρος (στίχ. 15-21), ὅπως βλέπουμε στή συνέχεια, ἀναφέρεται στά εὐεργετικά ἀποτελέσματα τῆς ἀφέσεως καί περιλαμβάνει ὑποσχέσεις εὐχαριστίας, εὐχαριστήρια δοξολογία καί προφητικούς λόγους τοῦ Δαβίδ.

Οἱ καρποί τῆς μετανοίας (στίχ. 15-21): Ὁ ἀνακαινισμένος μέ τήν μετάνοια πρώην ἁμαρτωλός γίνεται τώρα διδάσκαλος τῆς «ὁδοῦ» τοῦ Θεοῦ (τοῦ θείου Νόμου ἤ μᾶλλον τῆς μεθόδου τῆς θεογνωσίας), μέ τούς λόγους του ἤ καί μόνο μέ τό παράδειγμά του. Γίνεται, ἐπίσης, αἰτία πολλοί ἄλλοι ἁμαρτωλοί νά ἐπιστρέψουν στόν Θεό. Ὁ Δαβίδ ζητᾶ καί πάλι τήν συγχώρηση τοῦ φόνου (τοῦ Οὐρία) καί προφητεύει ὅτι μετά ἀπό αὐτήν θά ἀνοίξει τό κλεισμένο ἀπό τήν ἁμαρτία στόμα του καί μέ χαρά θά ὑμνολογήσει τόν Θεό καί τή δικαιοσύνη του. Ἄν καί ἔχει ἤδη λάβει τήν ἄφεση, τά ἀποτελέσματα (οἱ καρποί) τῆς ἀφέσεως θά προκύψουν σιγά - σιγά, σταδιακά. Γνωρίζει ὅτι ὁ Θεός δέν θέλει τόσο τίς θυσίες τῆς Ἰουδαϊκῆς λατρείας, τίς μικρές ἤ τίς μεγάλες (ὁλοκαυτώματα), ἀλλά ἀληθινή θυσία εἶναι ἡ «συντριβή τῆς καρδίας». Ἡ συντριβή εἶναι ἡ ἀρχή τῆς σωτηρίας, κατά τήν ὁποία διαλύεται καί καταρρέει ὁ ἄνθρωπος τῆς ἁμαρτίας, ὁ «παλαιός ἄνθρωπος», καί ἀπό τά συντρίμματά του οἰκοδομεῖται ὁ «καινός ἄνθρωπος», ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, μέ τά στοιχεῖα τῆς προηγούμενης προσωπικότητάς του, ἀλλά «καινά». Στούς δύο τελευταίους στίχους ὁ Δαβίδ βλέπει μέ τό προφητικό του βλέμμα τήν καταστροφή τῆς Ἱερουσαλήμ ἀπό τούς Βαβυλωνίους (587 π.Χ.) καί εὔχεται γιά τήν ἀνοικοδόμησή της. Βλέπει, ἐπίσης, ὅτι μετά τήν ἀνοικοδόμηση θά προσφέρονται καί πάλι οἱ θυσίες τῆς Ἰουδαϊκῆς λατρείας στόν ἀληθινό Θεό. Ἀλλά βλέπει καί πέρα ἀπό τίς θυσίες αὐτές τή μοναδική Θυσία τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ πάνω στόν Σταυρό νά εἰκονίζεται καί νά προτυπώνεται στίς θυσίες τῶν μόσχων ἤ καί σέ ἄλλες θυσίες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης!

«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2024-5: Περιεχόμενο τοῦ Πεντηκοστού Ψαλμού

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Γ' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Β', ἔτους 2024-2025. 

Εἰσαγωγικά: Περιεχόμενο τοῦ 50οῦ Ψαλμοῦ, ἡ μετάνοια («Ψαλμός τῆς μετανοίας»). Ὁλόκληρος ὁ Ψαλμός ἀποτελεῖ ἀνάπτυξη τῆς φράσεως - ὁμολογίας τοῦ Δαβίδ «ἡμάρτηκα τῷ Κυρίῳ». Μπορεῖ νά διαιρεθεῖ σέ δύο μέρη (μετά τήν Ἐπιγραφή του, στίχ. 1-2): α) Στίχ. 3-14: Ὁμολογία τῆς ἁμαρτίας καί ἱκεσία γιά τήν ἄφεσή της. β) Στίχ. 15-21: Τά ἀποτελέσματα τῆς ἀφέσεως, ὑποσχέσεις εὐχαριστίας, δοξολογία καί προφητεία.

Ἐπιγραφή (στίχ. 1-2): Ἡ ἀρχική φράση «εἰς τό τέλος» ὑποδεικνύει ὅτι ὁ Ψαλμός περιέχει μεταξύ ἄλλων προφητεῖες. Ἀπό τήν Ἐπιγραφή  πληροφορούμεθα ὅτι: α) Συντάκτης τοῦ Ψαλμοῦ εἶναι ὁ Προφήτης καί Βασιλεύς Δαβίδ, β) ὁ Ψαλμός προῆλθε μετά τήν ἐπίσκεψη στόν Δαβίδ τοῦ Προφήτη Νάθαν καί γ) ἡ ἐπίσκεψη αὐτή ἔγινε μέ ἀφορμή τήν παράνομη σχέση τοῦ Δαβίδ μέ τήν Βηρσαβεέ (σύζυγο τοῦ στατηγοῦ Οὐρία).

«Ορθοδοξία Ελληνισμός Ρωμηοσύνη» 2024-5: Στοιχεία θεολογίας και τελετουργίας του Βαπτίσματος

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Δ΄ τοῦ Προγράμματος Ὀρθόδοξης Κατήχησης «Ὀρθοδοξία Ἑλληνισμός Ρωμηοσύνη», περιόδου Β΄, ἔτους 2024-2025. 

Ἡ ἀξιοποίηση τῶν δωρεῶν τοῦ Βαπτίσματος: Εἶναι πάγια θέση τῆς Ἐκκλησίας μας, πού πηγάζει ἀπό τούς λόγους τοῦ ἴδιου τοῦ Ἰησοῦ, ὅτι τό Βάπτισμα σώζει, καί σώζει ὄντως - πραγματικά. Ὡστόσο, δέν σώζει μέ μαγικό τρόπο. Ὅπως ὅλα τά Μυστήρια, ἀπαιτεῖ τήν προσωπική συμβολή τοῦ μετέχοντος γιά νά ἐνεργήσει. Ὁ διάβολος μετά τό Βάπτισμα δέν μένει ἀνενεργός. Ἀντίθετα, πολεμᾶ τόν ἄνθρωπο «ἔξωθεν», ἐπιστρατεύοντας ὅλες τίς δυνάμεις καί «τάς μεθοδείας» του ἐναντίον τοῦ βαπτισμένου. Γιά τήν ἀκρίβεια, τότε ἀρχίζει ὁ «ἀόρατος πόλεμος», ὁ πόλεμος «πρός τάς ἀρχάς, πρός τάς ἐξουσίας, πρός τούς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρός τά πνευματικά τῆς πονηρίας» (Ἐφ. 6,12). Ἐπικρατεῖ ἡ ἄποψη ὅτι μέ τό Βάπτισμα γίνεται κάποιος Χριστιανός, ἀφοῦ λαμβάνει καί νέο χριστιανικό ὄνομα. Ὡστόσο, ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος λέγει ὅτι ὅταν κάποιος (βαπτισμένος) «εἰσέρχεται εἰς γυμνασίαν καί παιδείαν πολέμου ... πρός τόν σατανᾶν» καί ἀναδεικνύεται νικητής («ἀποφέρεται τά νικητήρια») τότε γίνεται Χριστιανός! Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας περιγράφουν τή διαδικασία, μέ τήν ὁποία ὁ βαπτισμένος μπορεῖ νά γίνει καί πάλι αἰχμάλωτος τῶν παθῶν καί δοῦλος - ὑποχείριο τοῦ διαβόλου. Ἄλλωστε, ἡ καθημερινή ἐμπειρία μᾶς διαβεβαιώνει ὅτι δέν σώζονται ὅλοι οἱ βαπτισμένοι! Τό Βάπτισμα, λοιπόν, προϋποθέτει τόν ἀγώνα ἐναντίον τῆς ἁμαρτίας καί τῶν παθῶν, παρέχοντας στόν βαπτισμένο τίς δυνάμεις νά ἀγωνισθεῖ καί νά νικήσει. Ἐπίσης, συνδέεται στενά μέ τά τρία στάδια τῆς πνευματικῆς ζωῆς, τήν «κάθαρση», τόν «φωτισμό» καί τή «θέωση». Μάλιστα, ἡ ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας διαβεβαιώνει ὅτι τό πρῶτο στάδιο, ἡ «κάθαρση» ἀπό τά πάθη, μπορεῖ νά ἐπιτευχθεῖ καί πρό τοῦ Βαπτίσματος στίς τάξεις τῶν Κατηχουμένων, καί ὅτι ἡ καθαρτική Χάρη ἐνεργεῖ ἐπίσης καί πρό τοῦ Βαπτίσματος. Ἔτσι, στήν ἀποστολική καί στήν ἀρχαία Ἐκκλησία τό στάδιο τῆς «καθάρσεως» ἐταυτίζετο σχεδόν μέ τό στάδιο τῆς Κατηχήσεως. Στό Βάπτισμα ἔφθαναν ὅσοι εἶχαν ὁλοκληρώσει τή διαδικασία τῆς «καθάρσεως», μέ ἀποτέλεσμα ἀμέσως μετά τό Βάπτισμα, καί εἰδικότερα ἀμέσως μετά τό Χρίσμα, νά ἔχουν ὁρατές ἐκδηλώσεις χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνευματος, ὅπως «γλωσσολαλία», «προφητεία», «χάρισμα ἰαμάτων» κ.ἄ.!

«Ορθοδοξία Ελληνισμός Ρωμηοσύνη» 2024-5: Το Βάπτισμα στη ζωή της Εκκλησίας

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Γ΄ τοῦ Προγράμματος Ὀρθόδοξης Κατήχησης «Ὀρθοδοξία Ἑλληνισμός Ρωμηοσύνη», περιόδου Β΄, ἔτους 2024-2025. 

Ὁ «μυστηριακός κύκλος»: Μέ κέντρο τή Θεία Εὐχαριστία (Θεία Λειτουργία) διαμορφώθηκε καί ὁ λεγόμενος «μυστηριακός κύκλος». Τό Βάπτισμα ἦταν ἐξ ἀρχῆς τό Μυστήριο εἰσόδου στήν Ἐκκλησία, πού ὁλοκληρωνόταν μέ τό Χρίσμα καί μέ συμμετοχή στή Θεία Εὐχαριστία. Στήν ἀποστολική ἐποχή τό Χρίσμα ἐδίδετο μέ τήν «ἐπίθεση τῶν χειρῶν» τῶν Ἀποστόλων καί ἀργότερα μέ τό ἅγιο Μύρο. Γιά τήν ἀκρίβεια, ἡ εἴσοδος στήν Ἐκκλησία (ἡ «μύησις») γινόταν διά τριῶν διαδοχικῶν Μυστηρίων, στενά συνδεδεμένων μεταξύ τους: Βαπτίσματος - Χρίσματος - Θείας Εὐχαριστίας. Στήν ἀρχαία Ἐκκλησία ὅλα τά Μυστήρια ἦταν συνδεδεμένα μέ τή Θεία Εὐχαριστία, ἀκόμη καί λειτουργικῶς, ὅπως συμβαίνει μέχρι σήμερα μέ τό Μυστήριο τῆς Ἱερωσύνης. Κατά μία ἄποψη, ὅλα τά Μυστήρια ἀποτελοῦν ὄψεις ἑνός καί μόνου Μυστηρίου, τοῦ «Μυστηρίου τοῦ Χριστοῦ». Τό Μυστήριο τῆς Ἱερωσύνης ἐχορηγεῖτο «διά τῆς ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν», ὅπως ἰσχύει μέχρι σήμερα. Ὁ Γάμος μνημονεύεται ἀπό τόν ἀπ. Παῦλο, ὡς «Μυστήριον μέγα» (Ἐφ. 5,32). Τό Εὐχέλαιο μαρτυρεῖται σαφῶς στήν ἐπιστολή τοῦ ἁγίου Ἰακώβου (5, 14-15). Τέλος, ἡ Ἐξομολόγηση μαρτυρεῖται σαφῶς στήν Καινή Διαθήκη. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέχεται ἐπισήμως ἑπτά Μυστήρια: α) Βάπτισμα, β) Χρίσμα, γ) Θεία Εὐχαριστία, δ) Ἐξομολόγηση, ε) Γάμος, στ) Εὐχέλαιο καί ζ) Ἱερωσύνη. Ὡστόσο, κάποιες ἁγιαστικές Τελετές της (π.χ. ὁ Μέγας Ἁγιασμός) ἔχουν δύναμη παραπλήσια μέ αὐτή τῶν Μυστηρίων. Στά Μυστήρια ὑπερτεροῦν οἱ Εὐχές ἔναντι τῶν Ὕμνων καί τῶν Ψαλμῶν. Σκοπός τους δέν εἶναι ἡ προσευχή, ἀλλά ἡ μετάδοση τῆς σωστικῆς Χάρης. Αὐτή μεταδίδεται ἀπό ὑλικά στοιχεῖα. Μυστήρια εἶναι «οἱ θεοσύστατες τελετές, οἱ ὁποῖες, μέσα ἀπό ὑλικά καί ὁρατά στοιχεῖα, μεταδίδουν τήν ἀόρατη Θεία Χάρη». Ἡ ὕλη, ὡς στοιχεῖο τῶν Μυστηρίων: ἐντός τῆς Ἐκκλησίας ἐξαγιάζεται ἡ ἤδη «λίαν καλή» ὕλη - καθίσταται ὄχημα τῆς θείας Χάρης. Στήν Ὀρθοδοξία δέν ὑπάρχει ἡ διάσταση ὕλης καί πνεύματος, ὑλης καί Χάριτος, ὑλικοῦ καί πνευματικοῦ, ὅπως συμβαίνει στόν Πλατωνισμό, στόν Μανιχαϊσμό καί ἀλλοῦ. Πρῶτο καί εἰσαγωγικό Μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας εἶναι τό Βάπτισμα. Εἶναι διάχυτη ἡ ἀντίληψη, ὅτι τό Βάπτισμα ἐξαλείφει τά ἁμαρτήματα καί, κυρίως, τό Προπατορικό ἁμάρτημα. Αὐτό σημαίνει ὅτι, γιά νά κατανοηθεῖ ἡ σημασία τοῦ Βαπτίσματος, πρέπει πρῶτα νά κατανοηθεῖ ὁ χαρακτήρας τοῦ Προπατορικοῦ ἁμαρτήματος.

«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2024-5: Η αφορμή τοῦ Πεντηκοστού Ψαλμού

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Β' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Β', ἔτους 2024-2025. 

Εἰσαγωγικά: Μεταξύ τῶν Ψαλμῶν ὁ πιό γνωστός εἶναι ὁ 50ος. Θέμα του εἶναι ἡ μετάνοια («Ψαλμός τῆς μετανοίας»). Ἄν ἡ μετάνοια εἶναι ἡ κατ’ ἐξοχήν «ὀδός» τῆς σωτηρίας («μετανοεῖτε, ἤγγικε ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν»!) καί ἄν «οὐδείς ἀναμάρτητος» ἐπί τῆς γῆς, τότε ὁ 50ος  Ψαλμός ἀφορᾶ σέ ὅλους («χρήσιμός ἐστι καί τῷ δικαίῳ καί τῷ ἁμαρτωλῷ», ἅγ. Χρυσόστομος). Τό μήνυμά του εἶναι διαχρονικό. Γι’ αὐτό ὑπάρχει σέ ὅλες σχεδόν τίς Ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας καί εἶναι ἡ πιό πρόχειρη καί πιό ἰσχυρή προσευχή κάθε μετανοούντος. Ὡστόσο, προῆλθε ἀπό συγκεκριμένες περιστάσεις. Σ’ αὐτές μᾶς εἰσάγει ἡ ἐπιγραφή τοῦ Ψαλμοῦ: «Εἰς τό τέλος· Ψαλμός τῷ Δαυΐδ, ἐν τῷ ἐλθεῖν πρός αὐτόν Νάθαν τόν προφήτην, ἡνίκα εἰσῆλθε πρός Βηρσαβεέ». Ἀπό αὐτήν πληροφορούμεθα ὅτι: α) Συντάκτης τοῦ Ψαλμοῦ εἶναι ὁ Προφήτης καί Βασιλεύς Δαβίδ, β) ὁ Ψαλμός προῆλθε μετά τήν ἐπίσκεψη στόν Δαβίδ τοῦ Προφήτη Νάθαν καί γ) ἡ ἐπίσκεψη αὐτή ἔγινε μέ ἀφορμή τήν παράνομη σχέση τοῦ Δαβίδ μέ μιά γυναίκα, τήν Βηρσαβεέ. Τά περιστατικά ἐξιστοροῦνται λεπτομερέστερα στό Β' βιβλίο τῶν Βασιλειῶν (κεφ. 11-12), μέ τά ὁποῖα συμφωνεῖ ἀπόλυτα τό περιεχόμενο τοῦ Ψαλμοῦ.

«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2024-5: Εισαγωγή στη νέα Θεματική Ενότητα

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Α' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Β', ἔτους 2024-2025. 

Τό νέο Πρόγραμμα: Τό δεύτερο ἔτος λειτουργίας τοῦ Προγράμματος «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση». Σκοπός του εἶναι νά γνωρίσουμε τούς πνευματικούς θησαυρούς τῆς Παραδόσεώς μας, μέσα ἀπό ἱερά κείμενα τῆς Ἐκκλησίας μας. Στά κείμενα αὐτά κορυφαία θέση ἔχει ἡ Ἁγία Γραφή. Περιέχει ὅσα ἀποκάλυψε ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο γιά τή σωτηρία του, τήν ἐδῶ (στήν παροῦσα ζωή), ἀλλά, κυρίως, τήν ἐκεῖ (στήν αἰώνια ζωή). Ὁ στόχος αὐτός ἐπιτυγχάνεται μόνο δι’ ἑνός προσώπου, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ: «Οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενί ἡ σωτηρία· οὐδέ γάρ ὄνομά ἐστιν ἕτερον ὑπό τόν οὐρανὀν τό δεδομένον ἐν ἀνθρώποις ἐν ᾧ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς» (Πραξ. 4,12). Στήν Ἁγία Γραφἠ ὁμιλεῖ ὁ Χριστός. Στήν Ἁγία Γραφή ὁ Χριστός ἀποκαλύπτει τόν ἑαυτό του. Ἡ Ἁγία Γραφή ὁμιλεῖ γιά τήν ἀποκάλυψη τοῦ Χριστοῦ στούς Προφῆτες, Ἀποστόλους καί Ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά καί γιά τήν σταδιακή καί μυστική Ἀποκάλυψη τοῦ Χριστοῦ σέ ὅσους τήν μελετοῦν μέ προϋποθέσεις. Μέ ἄλλα λόγια, Βίβλος (Ἁγία Γραφή) εἶναι τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ. Ὁλόκληρη ἡ Βίβλος εἶναι «Εὐαγγέλιο» χαρμόσυνη ἀγγελία - εἴδηση γιά τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Βασιλείας Του καί γιά τήν παρουσία τους ἀνάμεσά μας  Ἡ Βίβλος διακρίνεται σέ Παλαιά καί Καινή Διαθήκη. Παλαιά Διαθήκη εἶναι τό ἐπαγγελλόμενο Εὐαγγέλιο, Καινή εἶναι τό ἐκπληρούμενο ἤ ἐκπληρωμένο Εὐαγγέλιο καί Ἐκκλησιαστική Παράδοση εἶναι τό ἑρμηνευόμενο Εὐαγγέλιο ἐντός τῆς Ἐκκλησίας.

«Ορθοδοξία Ελληνισμός Ρωμηοσύνη» 2024-5: Η διαμόρφωση της θείας Λατρείας

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Β΄ τοῦ Προγράμματος Ὀρθόδοξης Κατήχησης «Ὀρθοδοξία Ἑλληνισμός Ρωμηοσύνη», περιόδου Β΄, ἔτους 2024-2025. 

Ἡ Ἐκκλησία προσευχομένη: Ἡ Θεία Εὐχαριστία καί ἡ προσευχή ἦταν ἐξ ἀρχῆς τά κέντρα τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας. Τά δύο αὐτά στοιχεῖα συνδέθηκαν μεταξύ τους: ἡ Θ. Εὐχαριστία (Θ. Λειτουργία) ἐντάχθηκε στό σύστημα προσευχῶν (Ἀκολουθιῶν) τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ προσευχή διακρίνεται σέ α) προσωπική («κατ’ οἶκον» ἤ «ἐν τῷ ταμείῳ» ἑκάστου) καί β) κοινή (στόν Ναό, μέ ὁλόκληρη τή χριστιανική Κοινότητα - Ἐνορία), ἐκ τῶν ὁποίων ἡ κοινή προσευχή εἶχε πάντοτε προτεραιότητα. Ἔτσι, οἱ πρῶτοι Χριστιανοί «ἦσαν προσκαρτεροῦντες τῇ διδαχῇ τῶν ἀποστόλων καί τῇ κοινωνίᾳ καί τῇ κλάσει τοῦ ἄρτου καί ταῖς προσευχαῖς ... καθ’ ἡμέραν τε προσκαρτεροῦντες ὁμοθυμαδὸν ἐν τῷ ἱερῷ, κλῶντές τε κατ’ οἶκον ἄρτον» (Πραξ. 2, 42-46). Ὅταν ἀπέκτησαν δικούς τους Ναούς, στήν ἀρχή μετέβαιναν στόν Ναό ἑπτά φορές τήν ἡμέρα, σύμφωνα μέ τό ψαλμικό «ἑπτάκις τῆς ἡμέρας ᾔνεσά σε» (Ψαλ. 118-164), ἔτσι διαμορφώθηκαν οἱ ἑπτά βασικές Ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας: 1) ὁ Ὄρθρος, 2) ἡ Α΄ Ὥρα, 3) ἡ Γ΄ Ὥρα, 4) ἡ ΣΤ΄ Ὥρα, 5) ἡ Θ΄ Ὥρα, 6) ὁ Ἑσπερινός καί 7) τό Μεσονυκτικό. Ὅμως, γιά πρακτικούς λόγους ἐπικράτησε ἡ μετάβαση στόν Ναό δύο φορές τήν ἡμέρα, πρωΐ καί ἀπόγευμα, χωρίς ὅμως νά καταργηθοῦν καί οἱ ἀντίστοιχες Ἀκολουθίες. Ἔτσι τό πρωΐ τελοῦνται τό Μεσονυκτικό, ὁ Ὄρθρος καί οἱ Ὧρες Α΄, Γ΄ καί ΣΤ΄, καί τό ἀπόγευμα ἡ Θ΄ Ὥρα καί ὁ Ἑσπερινός. Σήμερα οἱ Ἀκολουθίες αὐτές τελοῦνται μόνο στίς Μονές, ἐνῶ στίς Ἐνορίες τελοῦνται (ὅταν τελοῦνται) μόνο ὁ Ὄρθρος καί ὁ Ἑσπερινός. Ἡ Θ. Λειτουργία τελεῖται τίς Κυριακές καί ἑορτές καί συνδέθηκε κυρίως μέ τήν πρωϊνή Ἀκολουθία καί, εἰδικότερα μέ τόν Ὄρθρο, σπανιώτερα δέ μέ τόν Ἑσπερινό. Πρακτικά, πηγαίνοντας τό πρωΐ στόν Ναό νά ἐκκλησιαστοῦμε («ἐκκλησιάζομαι» = ἀνανεώνω συνεχῶς καί ἐπιβεβαιώνω τήν ἰδιότητα τοῦ μέλους τῆς Ἐκκλησίας, καθώς καί τήν κοινωνία μου μέ τόν Χριστό), μετέχουμε σέ δύο Ἀκολουθίες: α) στόν Ὄρθρο, ὁ ὁποῖος ὁλοκληρώνεται συνήθως μέ τή Δοξολογία (ἤ μέ κάποιους ὕμνους μετά ἀπό αὐτήν), καί β) στή Θ. Λειτουργία, ἡ ὁποία ἀρχίζει μέ τήν Ἐκφώνηση «Εὐλογημένη ἡ Βασιλεία τοῦ Πατρός...» καί λήγει μέ τήν Ἀπόλυση τῆς Ἀκολουθίας καί τό «Δι’ εὐχῶν...».

Χριστιανική αγάπη και αγαπολογία

 

ΤΕΥΧΟΣ 128      ΤΡΙΠΟΛΗ          ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2024 

Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΑΓΑΠΗ
ΚΑΙ Η ΑΓΑΠΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ ΜΑΣ 

Μιά ματιά στή σύγχρονη πραγματικότητα 

Στίς μέρες μας γίνεται πολύς λόγος περί ἀγάπης, πολύ περισσότερο ἴσως ἀπό κάθε ἄλλη ἐποχή. Ὅλοι σχεδόν μιλοῦν γιά ἀγάπη. Ὡστόσο, ἡ ἔντονη ἀγαπολογία τῶν ἡμερῶν μας, οὔτε μέ τήν αὐθεντική ἀγάπη ἔχει κάποια σχέση, ὅπως θά δοῦμε, οὔτε μέ τά δεδομένα τῆς πραγματικότητας συνάδει. Γιά τήν ἀκρίβεια, ἡ ἐποχή μας χαρακτηρίζεται ἀπό παντελῆ σχεδόν ἔλλειψη αὐτῆς τῆς ἀρετῆς. Τό βεβαιώνουν οἱ συνεχιζόμενοι μέ ἀμείωτη ἔνταση πόλεμοι, ἡ συστηματική ἐκμετάλλευση καί ἐξαθλίωση τῶν λαῶν, ἡ μαζοποίηση τῶν κοινωνιῶν, ἡ ἔξαρση τῶν κοινωνικῶν προβλημάτων, ἡ ψυχρότητα τῶν ἀνθρωπίνων σχέσεων, ἡ ἀπομόνωση τῶν ἀνθρώπων, ἡ ἀδιαφορία γιά τόν πλησίον καί πολλά ἄλλα. Ποιοῖ, ὅμως, ὁμιλοῦν σήμερα περί ἀγάπης καί μέ ποιόν τρόπο;

«Ορθοδοξία Ελληνισμός Ρωμηοσύνη» 2024-5: Το μυστήριο του Χριστού και η Εκκλησία

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Α΄ τοῦ Προγράμματος Ὀρθόδοξης Κατήχησης «Ὀρθοδοξία Ἑλληνισμός Ρωμηοσύνη», περιόδου Β΄, ἔτους 2024-2025.

 Ὀρθοδοξία - Ἑλληνισμός - Ρωμηοσύνη: Τό γενικό Πρόγραμμα Ὀρθόδοξης Κατήχησης, σέ συνεργασία μέ τήν «Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη», ἔχει τίτλο «Ὀρθοδοξία Ἑλληνισμός Ρωμηοσύνη». Τί εἶναι Ἑλληνισμός. Ἀρχαῖοι ὁρισμοί: α) «τό ὅμαιμον, τό ὁμόγλωσσον, τό ὁμόθρησκον καί τό ὁμότροπον» (Ἡρόδοτος), β) «τό τῆς παιδεύσεως τῆς ἡμετέρας μετέχειν» (Ἰσοκράτης). Ἑλληνισμός εἶναι ὁ συγκεκριμένος τρόπος θεωρήσεως τῶν μεγάλων ζητημάτων περί Θεοῦ, ἀνθρώπου καί κόσμου. Τί εἶναι Ὀρθοδοξία. Εἶναι ὁ Χριστιανισμός στήν αὐθεντικότητά του, δηλ. χωρίς τίς αἱρέσεις του, τίς ἀρχαῖες (Ἀρειανισμός, Νεστοριανισμός κ.ἄ.), τίς μεταγενέστερες (Ρωμαιοκαθολικισμός, Προτεσταντισμός κ.ἄ.) καί τίς σύγχρονες («Μάρτυρες Ἰεχωβᾶ», Πεντηκοστιανοί κ.ἄ.). Ὁ Χριστιανισμός εἶναι, ἐπίσης, συγκεκριμένος (νέος) τρόπος θεωρήσεως τῶν περί Θεοῦ, ἀνθρώπου καί κόσμου ζητημάτων. Ὁ αὐθεντικός Χριστιανισμός ἐμφανίζεται πάντοτε ὡς Ἐκκλησία, ὡς ἡ μία Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ: Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Τί εἶναι Ρωμηοσύνη. Εἶναι ἡ συνάντηση ἤ «σύζευξη» Χριστιανισμοῦ καί Ἑλληνισμοῦ. Αὐτή ἔγινε κυρίως στήν ἐποχή τῆς ἀκμῆς τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας (4ος μ.Χ. αἰ.), μέ ἀποτέλεσμα ἡ ὡς τότε εἰδωλολατρική Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία νά γίνει Χριστιανική Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία. Αὐτή διατηρήθηκε ἐλεύθερη μέχρι τόν 15ο αἰ. καί ὑποδουλώθηκε τό 1453 μ.Χ. Ἕναν αἰῶνα ἀργότερα ὀνομάστηκε ἐσφαλμένα καί ἐσκεμμένα «Βυζαντινή» ἀπό ἀνθέλληνες δυτικούς ἱστορικούς (γιά πρώτη φορά τό 1562 ἀπό τόν Ἱερώνυμο Wolf). Κατά τή συνάντησή του μέ τόν Χριστιανισμό, ὁ Ἑλληνισμός ἀναγκάστηκε νά ἀναθεωρήσει πολλά στοιχεῖα τῆς οὐσίας του καί νά ἐνσωματωθεῖ πλήρως στόν Χριστιανισμό. Ἔκτοτε δέν ὑπάρχει Ἑλληνισμός ἐκτός τοῦ Χριστιανισμοῦ καί, εἰδικότερα, ἐκτός Ἐκκλησίας: ὁ Ἑλληνισμός ἐκχριστιανίστηκε καί ἐκκλησιοποιήθηκε. Τεράστια σημασία ἔχει στό σημεῖο αὐτό τό ζήτημα τῶν προτεραιοτήτων: γιά τόν αὐθεντικό Χριστιανό, προτεραιότητα ἔχει ὁ Χριστιανισμός ἔναντι τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἡ πίστη ἔναντι τοῦ ἔθνους, ὁ Χριστός ἔναντι τοῦ «κόσμου». Ἡ ἀντιστροφή τῶν προτεραιοτήτων συνιστᾶ τό φαινόμενο τοῦ Ἐθνικισμοῦ ἤ τήν αἵρεση τοῦ Ἐθνοφυλετισμοῦ, καταδικασμένη συνοδικά ἀπό τήν Ἐκκλησία (1872). Δυστυχῶς, προβλήματα Ἐθνοφυλετισμοῦ ἀντιμετωπίζει μέχρι σήμερα ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Γιά τόν Χριστιανό, πάνω ἀπ’ ὅλα ὁ Χριστός!

«Βασίλειος ο Μέγας», τεύχ. 103, Ιούλ. - Σεπτ. 2024

 

ΤΕΥΧΟΣ 103       ΤΡΙΠΟΛΙΣ        ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2024

 

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ

 

Ἀριθμ. Πρωτ.: 378                              Ἐν Τριπόλει τῇ 1ῃ Αὐγούστου 2024

 

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ

 

Πρός

Τό χριστεπώνυμον πλήρωμα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας.

 

«Τάς χεῖράς σου τάς θείας, αἷς τόν Κτίστην ἐβάστασας, Παρθένε Παναγία, σαρκωθέντα χρηστότητι, προτείνασα δυσώπησον αὐτόν, λυτρώσασθαι ἡμᾶς ἐκ πειρασμῶν καί παθῶν καί κινδύνων...»

Εὐλαβέστατοι κληρικοί καί Χριστιανοί μου Ἀγαπητοί,

Κάθε φορά πού ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ καί προβάλλει ἕνα θεομητορικό γεγονός πού ἀναφέρεται στήν ἐπίγεια ζωή τῆς Θεοτόκου, συγκεντρώνονται οἱ εὐσεβεῖς χριστιανοί στόν Ναό, γιά νά τιμήσουν, νά ὑμνολογήσουν καί νά παρακαλέσουν τήν Παναγία Μητέρα τοῦ Κυρίου μας καί Μητέρα ὅλων τῶν πιστῶν. Ἔτσι καί σήμερα μέσα στό καῦμα τοῦ καλοκαιριοῦ ἔρχεται σάν μία πνευματική ὄαση πού δροσίζει τήν ψυχή μας ἡ πάνσεπτος κοίμηση τῆς παρθένου Μαρίας.

«Βασίλειος ο Μέγας», τεύχ. 102, Απρ. - Ιούν. 2024

 

ΤΕΥΧΟΣ 102         ΤΡΙΠΟΛΙΣ         ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2024

 

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΣΠΑΡΤΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ

 

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΠΑΣΧΑΛΙΝΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ

 

Τρίπολη 22 Απριλίου 2024

 

Πρός

Τόν Ἱερό Κλῆρο καί τόν εὐσεβῆ Λαό

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας.

 

«Γεύσασθε καί ἴδετε»

 

Εὐλαβέστατοι Κληρικοί καί Χριστιανοί μου Ἀγαπητοί, Χριστός Ἀνέστη!!!

Ἡ σωτήρια γιά τόν καθένα μας μακροθυμία τοῦ Θεοῦ μᾶς ἀξιώνει καί ἐφέτος νά γιορτάζουμε μέ χαρά τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας.

Τό μοναδικό αὐτό, συνταρακτικό καί ἀνεπανάληπτο γεγονός γιορτάζεται σ' ὅλα τῆς γῆς τά μήκη καί τά πλάτη μέ ξεχωριστή λαμπρότητα καί μέ καταπληκτική συμμετοχή τοῦ πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας μας, γιά νά ἀποδειχθεῖ καί μέ αὐτό τόν τρόπο ἡ ἀξία του καί ἡ ἰδιαίτερη σημασία του.

«Βασίλειος ο Μέγας», τεύχ. 101, Ιαν. - Μαρτ. 2024

 

ΤΕΥΧΟΣ 101      ΤΡΙΠΟΛΙΣ       ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2024

 

Μήνυμα Ἱ. Συνόδου γιά τήν ἑορτή τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν

 

Ἀγαπητά μας παιδιά,

Εἶναι κοινῶς παραδεκτό ὅτι ζοῦμε σέ μιά κοινωνία, ἡ ὁποία ἀντιμετωπίζει ποικιλόμορφα προβλήματα καί δύσκολες καταστάσεις. Γι’ αὐτό ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό πρότυπα καί φωτεινά παραδείγματα, τά ὁποῖα θά εἶναι γιά ὅλους ἐμᾶς πολύτιμος ἐπιστηριγμός.

Τέτοια ζωντανά παραδείγματα εἶναι καί οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, φωστῆρες ὑπέρλαμπροι τοῦ σύμπαντος κόσμου. Ὁ Μέγας Βασίλειος, ἄνδρας ἐνάρετος καί εὐλαβής, τοῦ ὁποίου ἡ φωνή, ὅπως ἀκοῦμε στόν Ἐπιτάφιο Λόγο πού ἐκφωνήθηκε ἀπό τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο, ἀκουγόταν σάν βροντή, διότι ὁ βίος του ἔλαμπε σάν ἀστραπή. Ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, κοσμημένος μέ σπάνιες ἀρετές καί τρισόλβιος διδάσκαλος, ὁ ὁποῖος ἐπαξίως ὀνομάστηκε Θεολόγος. Καί τέλος, ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ὁ ὁποῖος μέ τούς ἐμπνευσμένους λόγους του καί τή ρητορική του εὐφράδεια, ὑπερέβαλε τούς ρήτορες ὅλων τῶν ἐποχῶν.

«Βασίλειος ο Μέγας», τεύχ. 100, Οκτ. - Δεκ. 2023

 

ΤΕΥΧΟΣ 100      ΤΡΙΠΟΛΙΣ     ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2023

 

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ

 

Ἀριθμ. Πρωτ. 654                 Ἐν Τριπόλει τῇ 19ῃ Δεκεμβρίου 2023

 

Πρός

Τόν Ἱερό Κλῆρο καί τόν εὐσεβῆ λαό τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας

 

Εὐλαβέστατοι κληρικοί, Ὁσιώτατοι Μοναχοί καί Μοναχές καί ἀγαπητοί μου Χριστιανοί,

Μέ τήν ἐπιστολή μου αὐτή, μέ μεγάλη λύπη σᾶς ἀναγγέλλω ὅτι ὁ πολύτιμος καί σεβαστός σέ ὅλους μας καί πολύ ἀγαπητός πνευματικός πατέρας σας Μητροπολίτης Μαντινείας καί Κυνουρίας ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ἐξεδήμησε εἰς Κύριον τῇ 19ῃ Δεκεμβρίου 2023.

Ἀφοῦ ἔζησε στήν ἐπί γῆς στρατευομένη Ἐκκλησία ἐπί 87 χρόνια, εὑρίσκεται ἀπό σήμερα στήν ἐν οὐρανῷ θριαμβεύουσα Ἐκκλησία. Κατά τήν παιδική του ἡλικία ἐδοκιμάσθη ἀπό τή φτώχεια, τήν ὀρφάνια καί ἀπό ἄλλες ἀντιξοότητες τῆς ζωῆς ὅσο λίγοι ἄνθρωποι σ’ αὐτή τή γῆ. Ἦταν, ὅμως, ἄνθρωπος μεγάλης πίστεως καί ἰσχυρᾶς θελήσεως. Τά πάντα ἀνέθετε στόν Θεό. Τήν ὑγεία του, τή μόρφωσή του, τόν διορισμό του στίς διάφορες ἐκκλησιαστικές θέσεις στίς ὁποῖες ὑπηρέτησε, προπάντων τήν προαγωγή του στό ἐπισκοπικό ἀξίωμα. Τό «πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα» δέν ἦταν μιά λειτουργική ἁπλῶς πρόταση, ἀλλά μιά πεποίθηση δική του πού ἔδειχνε πόσο ἐμπιστευόταν τόν Θεό.

«Βασίλειος ο Μέγας», τεύχ. 99, Ιούλ. - Σεπτ. 2023

 

ΤΕΥΧΟΣ 99         ΤΡΙΠΟΛΙΣ       ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2023 

Ὁ Ἀπόστολος καί Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος 

Στίς 26 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τή μετάσταση στούς οὐρανούς τοῦ ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἦταν ὁ νεότερος καί ὁ πιό ἀγαπημένος ἀπό τούς 12 Μαθητές τοῦ Κυρίου, συγγραφέας τοῦ τετάρτου Εὐαγγελίου, τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκαλύψεως καί τριῶν Ἐπιστολῶν τῆς Καινῆς Διαθήκης. Ὀνομάστηκε Θεολόγος ἐξ αἰτίας τῶν ὑψηλῶν θεολογικῶν νοημάτων τοῦ Εὐαγγελίου του καί, γενικά, λόγῳ τῆς διδασκαλίας του. Ὁ Ἰωάννης ἦταν υἱός τοῦ Ζεβεδαίου καί τῆς Σαλώμης, ἐξαδέλφης τῆς Κυρίας Θεοτόκου. Ὑπῆρξε ἀπό πολύ νέος πιστός μαθητής τοῦ Τιμίου Προδρόμου στήν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνη. Ἦταν αὐτόπτης στή Βάπτιση τοῦ Κυρίου, μετά τήν ὁποία ἀκολούθησε τόν Χριστό. Παρακολούθησε σέ κάθε Του βῆμα τή διδασκαλία Του καί τά θαύματά Του, εἶδε τή Δόξα Του στή Μεταμόρφωση καί ἦταν παρών στά μεγάλα καί κοσμοσωτήρια γεγονότα τῆς ζωῆς Του: στόν Μυστικό Δεῖπνο, στή Σταύρωση, μετέσχε στή χαρά τῆς Ἀναστάσεως, συνανεστράφη τόν Ἀναστάντα Κύριο καί ἦταν παρών στήν Ἀνάληψή Του. Στό ὑπερῶο τῆς Σιών δέχθηκε τήν ἐπιφοίτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατά τήν Πεντηκοστή μαζί μέ τούς λοιπούς Ἀποστόλους. Στή Σταύρωση τοῦ Κυρίου ἦταν ὁ μόνος ἀπό τούς Μαθητές πού ἔμεινε κοντά στόν Σταυρό καί ὁ Κύριος τοῦ ἀνέθεσε τή φροντίδα τῆς Μητέρας Του. Ἔτσι μέχρι τήν Κοίμηση τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ὁ Ἰωάννης ἔμεινε στά Ἱεροσόλυμα, ὑπηρετώντας την σέ ὅλες τίς ἀνάγκες της.

«Βασίλειος ο Μέγας», τεύχ. 98, Απρ. - Ιούν. 2023

 

ΤΕΥΧΟΣ 98            ΤΡΙΠΟΛΙΣ           ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

ΧΑΡΙΤΙ ΘΕΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΑΓΙΟΥ ΠΑΣΧΑ 2023

Πρός

Τόν Ἱερόν Κλῆρον, τίς Μοναστικές Ἀδελφότητες καί τόν εὐσεβῆ Λαόν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας.

 

Τέκνα μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

 

Τά συγκλονιστικά γεγονότα τῆς Σταυρώσεως καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ ἀποτελοῦν δύο κορυφαῖες πράξεις ἀγάπης πρός τό δημιούργημά Του, τόν ἄνθρωπο.

Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, σύμφωνα μέ τά Ἱερά Εὐαγγέλια, σταυρώθηκε τῇ 14ῃ ἡμέρᾳ τοῦ ἑβραϊκοῦ μήνα Νισάν, πού ἀντιστοιχεῖ στό μήνα Ἀπρίλιο. Κατά τή Σταύρωση τοῦ Κυρίου συνέβησαν γεγονότα συνταρακτικά καί μοναδικά, πού καταδεικνύουν τό συγκλονισμό ἀκόμα καί τῆς ἴδιας τῆς ἄψυχης φύσεως. Τή φρικτή ἐκείνη ὥρα τοῦ μαρτυρίου «τά πάντα συνέπασχον τῷ τά πάντα κτίσαντι».

Σατανισμός. Η θρησκεία της σύγχρονης Ευρώπης

 

ΤΕΥΧΟΣ 127           ΤΡΙΠΟΛΗ             ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2024

 ΣΑΤΑΝΙΣΜΟΣ
Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ 

Ὁ χαρακτῆρας ἑνός «καλλιτεχνικοῦ» γεγονοτός 

Ἡ ἀφορμή νά ἀσχοληθοῦμε μέ τό θέμα τῆς ραγδαίας ἐξάπλωσης, ἤ μᾶλλον τῆς κυριαρχίας, τοῦ Σατανισμοῦ στή σύγχρονη Εὐρώπη μᾶς δόθηκε ἀπό τά θλιβερά καί ἀποτρόπαια πού συνέβησαν στόν φετινό 68ο «Διαγωνισμό τραγουδιοῦ τῆς Eurovision» στό Μάλμε τῆς Σουηδίας στίς 11/5/2024. Ὅπως εἶναι γνωστό, ὁ διαγωνισμός αὐτός θεωρεῖται κορυφαῖο καλλιτεχνικό γεγονός στήν Εὐρώπη μέ παγκόσμια ἀπήχηση. Τόν παρακολουθοῦν ἑκατομμύρια ἄνθρωποι σέ ὅλο τόν κόσμο, εἴτε ζωντανά, εἴτε μέσῳ τῶν σύγχρονων τεχνολογικῶν μέσων (τηλεόρασης, διαδικτύου κ.ἄ.). Αὐτό σημαίνει, ὅπως ἄλλωστε σέ κάθε μορφή τέχνης, ὅτι ἐκφράζει τό «πνεῦμα» τῆς Εὐρώπης, τήν πολιτιστική της ταυτότητα καί τούς πνευματικούς προσανατολισμούς της.

«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2023-4: Η πορεία του Κυρίου προς το Πάθος

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος ΚΑ' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Κείμενο Εὐαγγελίου: «Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, παραλαμβάνει ὁ Ἰησοῦς τοὺς δώδεκα Μαθητὰς αὐτοῦ ἤρξατο αὐτοῖς λέγειν τὰ μέλλοντα αὐτῷ συμβαίνειν· 33 ὅτι Ἰδοὺ ἀναβαίνομεν εἰς Ἱεροσόλυμα καὶ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδοθήσεται τοῖς ἀρχιερεῦσι καὶ γραμματεῦσι, καὶ κατακρινοῦσιν αὐτὸν θανάτῳ καὶ παραδώσουσιν αὐτὸν τοῖς ἔθνεσι, 34 καὶ ἐμπαίξουσιν αὐτῷ καὶ μαστιγώσουσιν αὐτὸν καὶ ἐμπτύσουσιν αὐτῷ καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτόν, καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστήσεται. 35 Καὶ προσπορεύονται αὐτῷ Ἰάκωβος καὶ Ἰωάννης υἱοὶ Ζεβεδαίου λέγοντες· Διδάσκαλε, θέλομεν ἵνα ὃ ἐὰν αἰτήσωμεν ποιήσῃς ἡμῖν. 36 Ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· Τί θέλετε ποιῆσαί με ὑμῖν; 37 Οἱ δὲ εἶπον αὐτῷ· Δὸς ἡμῖν ἵνα εἷς ἐκ δεξιῶν καὶ εἷς ἐξ εὐωνύμων σου καθίσωμεν ἐν τῇ δόξῃ σου. 38 Ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· Οὐκ οἴδατε τί αἰτεῖσθε. Δύνασθε πιεῖν τὸ ποτήριον ὃ ἐγὼ πίνω, καὶ τὸ βάπτισμα ὃ ἐγὼ βαπτίζομαι βαπτισθῆναι; 39 Οἱ δὲ εἶπον αὐτῷ· Δυνάμεθα. Ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· Τὸ μὲν ποτήριον ὃ ἐγὼ πίνω πίεσθε, καὶ τὸ βάπτισμα ὃ ἐγὼ βαπτίζομαι βαπτισθήσεσθε· 40 τὸ δὲ καθίσαι ἐκ δεξιῶν μου καὶ ἐξ εὐωνύμων οὐκ ἔστιν ἐμὸν δοῦναι, ἀλλ’ οἷς ἡτοίμασται. 41 Καὶ ἀκούσαντες οἱ δέκα ἤρξαντο ἀγανακτεῖν περὶ Ἰακώβου καὶ Ἰωάννου. 42 Ὁ δὲ Ἰησοῦς προσκαλεσάμενος αὐτοὺς λέγει αὐτοῖς· Οἴδατε ὅτι οἱ δοκοῦντες ἄρχειν τῶν ἐθνῶν κατακυριεύουσιν αὐτῶν καὶ οἱ μεγάλοι αὐτῶν κατεξουσιάζουσιν αὐτῶν. 43 Οὐχ οὕτω δὲ ἔσται ἐν ὑμῖν, ἀλλ’ ὃς ἐὰν θέλῃ γενέσθαι μέγας ἐν ὑμῖν, ἔσται ὑμῶν διάκονος, 44 καὶ ὃς ἐὰν θέλῃ ὑμῶν γενέσθαι πρῶτος, ἔσται πάντων δοῦλος· 45 καὶ γὰρ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι, καὶ δοῦναι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ λύτρον ἀντὶ πολλῶν» (Μάρκ. 10, 32-45).

Γάμος και Οικογένεια στο στόχαστρο

 

ΤΕΥΧΟΣ 126       ΤΡΙΠΟΛΗ          ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2024

 ΓΑΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ ΣΚΟΤΕΙΝΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

Παραδοσιακές ἀξίες καί ἀμφισβητήσεις τους 

Στήν ἐποχή μας ὁ θεσμός τῆς οἰκογένειας, δέχεται ἀλλεπάλληλα πλήγματα. Στή δέ χώρα μας, τό τελευταῖο καί ἰσχυρότερο, ἡ «χαριστική βολή» θά λέγαμε, εἶναι, προφανῶς, ἡ ὑπερψήφιση ἀπό τή Βουλή τοῦ νομοσχεδίου μέ τίτλο «Ἰσότητα στόν πολιτικό γάμο, τροποποίηση τοῦ Ἀστικοῦ Κώδικα καί ἄλλες διατάξεις» (15/2/2024), δηλαδή τοῦ νομοσχεδίου γιά τόν λεγόμενο «γάμο» τῶν ὁμοφυλοφίλων, πού εἶναι πλέον νόμος τοῦ κράτους! Γιατί, ὅμως, συμβαίνει αὐτό; Γιατί πλήττεται τόσο πολύ ἡ οἰκογένεια, στήν παραδοσιακή της τουλάχιστον μορφή, καί παράλληλα τό Μυστήριο τοῦ Γάμου; Ἀρκοῦν τά γνωστά ἐπιχειρήματα γιά ἰσότητα, ἐλευθερία, αὐτοδιάθεση, παροχή ἴσων εὐκαιριῶν κ.λπ. νά ἀνατρέψουν μιά παράδοση 2.000 τουλάχιστον ἐτῶν, καί μάλιστα μιά πρακτική δοκιμασμένη καί ἐπιτυχημένη; Ὅλοι μέχρι πρότινος θεωρούσαμε τήν οἰκογένεια «κύτταρο τῆς κοινωνίας», δηλ. ἀπαραίτητο στοιχεῖο γιά τή συγκρότησή της. Μπορεῖ νά ὑπάρξει ὁποιαδήποτε κοινωνία ἀνθρώπων χωρίς οἰκογένεια; Μπορεῖ νά ἐπιβιώσει ὁ θεσμός μέ τά πλήγματα, πού δέχεται, καί μέ τίς μεταλλάξεις, πού τοῦ ἐπιβάλλονται; Ἡ διάλυση τῆς οἰκογένειας δέν συνεπάγεται αὐτόματα τή διάλυση τῆς κοινωνίας; Μήπως κάποιες δυνάμεις, πού ἐργάζονται «γιά τό καλό μας», αὐτό ἀκριβῶς ἐπιδιώκουν, τή διάλυση τῆς κοινωνίας;

«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2023-4: Η θεραπεία του δαιμονιζομένου νέου

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Κ' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Κείμενο Εὐαγγελίου: «Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἄνθρωπός τις προσῆλθε τῷ Ἰησοῦ γονυπετῶν αὐτῷ καὶ λέγων· Διδάσκαλε, ἤνεγκα τὸν υἱόν μου πρὸς σέ, ἔχοντα πνεῦμα ἄλαλον. 18. Καὶ ὅπου ἂν αὐτὸν καταλάβῃ, ῥήσσει αὐτόν, καὶ ἀφρίζει καὶ τρίζει τοὺς ὀδόντας αὐτοῦ, καὶ ξηραίνεται· καὶ εἶπον τοῖς Μαθηταῖς σου ἵνα αὐτὸ ἐκβάλωσι, καὶ οὐκ ἴσχυσαν. 19 Ὁ δὲ ἀποκριθεὶς αὐτῷ λέγει· Ὦ γενεὰ ἄπιστος, ἕως πότε πρὸς ὑμᾶς ἔσομαι; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν; Φέρετε αὐτὸν πρός με. Καὶ ἤνεγκαν αὐτὸν πρὸς αὐτόν. 20 Καὶ ἰδὼν αὐτὸν εὐθέως τὸ πνεῦμα ἐσπάραξεν αὐτόν, καὶ πεσὼν ἐπὶ τῆς γῆς ἐκυλίετο ἀφρίζων. 21 Καὶ ἐπηρώτησε τὸν πατέρα αὐτοῦ· Πόσος χρόνος ἐστὶν ὡς τοῦτο γέγονεν αὐτῷ; Ὁ δὲ εἶπε· Παιδιόθεν. 22 Καὶ πολλάκις αὐτὸν καὶ εἰς πῦρ ἔβαλε καὶ εἰς ὕδατα, ἵνα ἀπολέσῃ αὐτόν· ἀλλ’ εἴ τι δύνασαι, βοήθησον ἡμῖν σπλαγχνισθεὶς ἐφ’ ἡμᾶς. 23 Ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ τό· Εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι. 24 Καὶ εὐθέως κράξας ὁ πατὴρ τοῦ παιδίου μετὰ δακρύων ἔλεγε· Πιστεύω, Κύριε· βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ. 25 Ἰδὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς ὅτι ἐπισυντρέχει ὄχλος ἐπετίμησε τῷ πνεύματι τῷ ἀκαθάρτῳ λέγων αὐτῷ· Τὸ πνεῦμα τὸ ἄλαλον καὶ κωφόν, ἐγώ σοι ἐπιτάσσω, ἔξελθε ἐξ αὐτοῦ καὶ μηκέτι εἰσέλθῃς εἰς αὐτόν. 26 Καὶ κράξαν καὶ πολλὰ σπαράξαν αὐτόν ἐξῆλθε, καὶ ἐγένετο ὡσεὶ νεκρός, ὥστε πολλοὺς λέγειν ὅτι ἀπέθανεν. 27 Ὁ δὲ Ἰησοῦς κρατήσας αὐτὸν τῆς χειρὸς ἤγειρεν αὐτόν, καὶ ἀνέστη. 28 Καὶ εἰσελθόντα αὐτὸν εἰς οἶκον οἱ Μαθηταὶ αὐτοῦ ἐπηρώτων αὐτόν κατ’ ἰδίαν, ὅτι ἡμεῖς οὐκ ἠδυνήθημεν ἐκβαλεῖν αὐτό. 29 Καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Τοῦτο τὸ γένος ἐν οὐδενὶ δύναται ἐξελθεῖν εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ. 30 Καὶ ἐκεῖθεν ἐξελθόντες παρεπορεύοντο διὰ τῆς Γαλιλαίας, καὶ οὐκ ἤθελεν ἵνα τις γνῷ· 31 ἐδίδασκε γὰρ τοὺς Μαθητὰς αὐτοῦ καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοται εἰς χεῖρας ἀνθρώπων, καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτόν, καὶ ἀποκτανθεὶς τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστήσεται» (Μάρκ. 9, 17-31).

«Ορθοδοξία Ελληνισμός Ρωμηοσύνη» 2023-4: Ο Χριστός και η Εκκλησία

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Ι' τοῦ Προγράμματος Ὀρθόδοξης Κατήχησης «Ὀρθοδοξία Ἑλληνισμός Ρωμηοσύνη», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Ἀπό τήν Ἀνάσταση στήν Πεντηκοστή: Τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ συνίσταται στό πρόσωπο καί στό ἔργο Του. Στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ ἑνώθηκαν δύο «τέλειες» φύσεις, ἡ θεία καί ἡ ἀνθρώπινη, στό ἕνα πρόσωπο τοῦ Θεοῦ Λόγου «καθ’ ὑπόστασιν». Τό ἔργο τοῦ Χριστοῦ συνίσταται στή διδασκαλία, στά θαύματα καί στό Πάθος. Τό Πάθος νοηματοδοτεῖται (λαμβάνει τό πραγματικό του νόημα καί κατανοοῦνται οἱ πραγματικές διαστάσεις του) ἀπό τήν Ἀνάσταση, ὅπως ὅλα νοηματοδοτοῦνται ἀπό τήν Ἀνάσταση: «εἰ Χριστός οὐκ ἐγήγερται, κενόν ἄρα τό κήρυγμα ἡμῶν, κενή δέ καί ἡ πίστις ὑμῶν»! (Α΄ Κορ. 15,14). Μέ τήν Ἀνάσταση κατελύθη τό κράτος τοῦ θανάτου καί συνετρίβη ἡ δύναμη τοῦ διαβόλου. Ἔκτοτε, ὅσοι ἀκολουθοῦν τόν Χριστό, μετέχουν στήν «πρώτη ἀνάσταση», τήν πνευματική, τήν ἀνάσταση τῆς ψυχῆς, καί ἀναμένουν τή «δεύτερη ἀνάσταση», τήν ἀνάσταση τῶν σωμάτων: «προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν». Μέ τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου δέν κατελύθη μόνο τό κράτος τοῦ θανάτου, ἀλλά καταργήθηκαν καί τά λεγόμενα «ἀδιάβλητα πάθη». Γι’ αὐτό τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ μετά τήν Ἀνάσταση δέν εἶχε τίς ἴδιες ἰδιότητες πού εἶχε πρίν. Ἦταν μέν Σῶμα ὑλικό, εἶχε «σάρκα καί ὀστέα», ἀλλά εἶχε ἐνδυθεῖ «ἀφθαρσίαν» καί «ἀθανασίαν» (Α΄ Κορ. 15,53, πρβλ. «Χριστός ἐγερθείς ἐκ νεκρῶν οὐκέτι ἀποθνήσκει, θάνατος αὐτοῦ οὐκέτι κυριεύει», Ρωμ. 6,9). Μποροῦσε νά φάει ἄν ἤθελε, ἀλλά δέν εἶχε ἀνάγκη τροφῆς, δέν πεινοῦσε, δέ διψοῦσε, δέν κρύωνε, δέν κοπίαζε κ.λπ. Ἦταν Σῶμα θεῖον («Θεοῦ τό Σῶμα») καί «ζωηρόν» (παρεκτικό ζωῆς). Μέ αὐτές τίς ἰδιότητες ὁ Κύριος παρέμεινε 40 μέρες στή γῆ, ἐμφανιζόμενος μόνο στούς Μαθητές Του (στούς Δώδεκα καί σέ εὐρύτερο κύκλο Μαθητῶν). Ἔφυγε στούς οὐρανούς μέ τήν Ἀνάληψή Του, ἀνεβάζοντας ἐκεῖ («ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός»), τήν ἀνθρώπινη φύση, τήν ὁποία προσέλαβε, δεδομένου ὅτι ἡ ἕνωση τῶν δύο φύσεων στό πρόσωπό Του εἶναι ἀχώριστη καί ἀδιαίρετη («ἀχωρίστως» καί «ἀδιαιρέτως»). Μέ τήν Ἀνάληψη καί τήν Πεντηκοστή, κατά τήν ὁποία ἀπέστειλε τό Πανάγιο Πνεῦμα στούς Μαθητές Του καί στήν Ἐκκλησία, φαίνεται νά ὁλοκληρώνεται τό ἐπίγειο ἔργο τοῦ Κυρίου.

«Ορθοδοξία Ελληνισμός Ρωμηοσύνη» 2023-4: Το έργο του Ιησού Χριστού

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Θ' τοῦ Προγράμματος Ὀρθόδοξης Κατήχησης «Ὀρθοδοξία Ἑλληνισμός Ρωμηοσύνη», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Εἰσαγωγικά: Τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ συνίσταται στό γεγονός ὅτι, γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου, δύο «τέλειες» φύσεις, ἡ θεία καί ἡ ἀνθρώπινη, ἑνώθηκαν στό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ Λόγου «ἀτρέπτως», «ἀσυγχύτως», «ἀδιαιρέτως» καί «ἀχωρίστως» καί ἀπετέλεσαν τόν ἕνα Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Ἡ ἕνωση αὐτή ἀποκαλεῖται «ὑποστατική» ἤ, ἀκριβέστερα, «καθ’ ὑπόστασιν» ἕνωση, καί ἀποτελεῖ μοναδική καί ἀνεπανάληπτη περίπτωση ἑνώσεως. Δέν ταυτίζεται οὔτε μέ τήν «κατά φύσιν» ἤ «κατ’ οὐσίαν» ἕνωση, δηλ. μέ τόν τρόπο πού «κοινωνοῦν» (ἑνώνονται) τά τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος μεταξύ τους ἤ οἱ ἄνθρωποι μεταξύ τους, οὔτε μέ τήν «κατ’ ἐνέργειαν» ἤ «κατά χάριν» ἕνωση, δηλ. μέ τόν τρόπο πού «κοινωνοῦν» (ἑνώνονται) οἱ Προφῆτες, οἱ Ἀπόστολοι καί οἱ Ἅγιοι μέ τόν Θεό. 

«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2023-4: Ο Σταυρός του Χριστού και η σωτηρία μας

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος ΙΘ' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Κείμενο Εὐαγγελίου: «Εἶπεν ὁ Κύριος· Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι. 35 Ὃς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν· ὃς δ’ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν. 36 Τί γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; 37 Ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ; 38 Ὃς γὰρ ἐὰν ἐπαισχυνθῇ με καὶ τοὺς ἐμοὺς λόγους ἐν τῇ γενεᾷ ταύτῃ τῇ μοιχαλίδι καὶ ἁμαρτωλῷ, καὶ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπαισχυνθήσεται αὐτὸν ὅταν ἔλθῃ ἐν τῇ δόξῃ τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων τῶν ἁγίων. 9,1 Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς· Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἰσί τινες ὧδε τῶν ἑστηκότων, οἵτινες οὐ μὴ γεύσωνται θανάτου ἕως ἂν ἴδωσι τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐληλυθυῖαν ἐν δυνάμει» (Μάρκ. 8,34 - 9,1).

«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2023-4: Η ίαση του Παραλυτικού της Καπερναούμ

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος ΙΗ' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Κείμενο Εὐαγγελίου: «Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, εἰσῆλθε ὁ Ἰησοῦς εἰς Καπερναούμ· καὶ ἠκούσθη ὅτι εἰς οἶκόν ἐστι. 2 Καὶ εὐθέως συνήχθησαν πολλοί, ὥστε μηκέτι χωρεῖν μηδὲ τὰ πρὸς τὴν θύραν· καὶ ἐλάλει αὐτοῖς τὸν λόγον. 3 Καὶ ἔρχονται πρὸς αὐτόν, παραλυτικὸν φέροντες, αἰρόμενον ὑπὸ τεσσάρων. 4 Καὶ μὴ δυνάμενοι προσεγγίσαι αὐτῷ διὰ τὸν ὄχλον, ἀπεστέγασαν τὴν στέγην ὅπου ἦν· καὶ ἐξορύξαντες χαλῶσι τὸν κράβαττον, ἐφ’ ᾧ ὁ παραλυτικὸς κατέκειτο. 5 Ἰδὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς τὴν πίστιν αὐτῶν λέγει τῷ παραλυτικῷ· Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου. 6 Ἦσαν δέ τινες τῶν γραμματέων ἐκεῖ καθήμενοι, καὶ διαλογιζόμενοι ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν· 7 Τί οὗτος οὕτως λαλεῖ βλασφημίας; Τίς δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας, εἰμὴ εἷς, ὁ Θεός; 8 Καὶ εὐθέως ἐπιγνοὺς ὁ Ἰησοῦς τῷ πνεύματι αὐτοῦ, ὅτι οὕτω διαλογίζονται ἐν ἑαυτοῖς, εἶπεν αὐτοῖς· Τί ταῦτα διαλογίζεσθε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν; 9 Τί ἐστιν εὐκοπώτερον, εἰπεῖν τῷ παραλυτικῷ· Ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι· ἢ εἰπεῖν· Ἔγειρε καὶ ἆρόν σου τὸν κράβαττον καὶ περιπάτει; 10 Ἵνα δὲ εἰδῆτε ὅτι ἐξουσίαν ἔχει ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἀφιέναι ἐπὶ τῆς γῆς ἁμαρτίας (λέγει τῷ παραλυτικῷ)· 11 Σοὶ λέγω, ἔγειρε, καὶ ἆρον τὸν κράβαττόν σου, καὶ ὕπαγε εἰς τὸν οἶκόν σου. 12 Καὶ ἠγέρθη εὐθέως, καὶ ἄρας τὸν κράβαττον, ἐξῆλθεν ἐναντίον πάντων· ὥστε ἐξίστασθαι πάντας, καὶ δοξάζειν τὸν Θεὸν λέγοντας· Ὅτι οὐδέποτε οὕτως εἴδομεν» (Μαρκ. 2, 1-12).

«Ορθοδοξία Ελληνισμός Ρωμηοσύνη» 2023-4: Το πρόσωπο του Ιησού Χριστού

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Η' τοῦ Προγράμματος Ὀρθόδοξης Κατήχησης «Ὀρθοδοξία Ἑλληνισμός Ρωμηοσύνη», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Εἰσαγωγικά: Προϋπόθεση γιά νά προσεγγίσουμε τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ πίστη στήν ἀλήθεια γιά τήν Ἁγία Τριάδα (ἡ «ψηλάφηση» τοῦ μυστηρίου τῆς Ἁγίας Τριάδος), ἀφοῦ ὁ Χριστός εἶναι «ὁ εἷς τῆς Τριάδος». Ὁ Θεός τῆς πίστεώς μας εἶναι «μία φύσις ἤ οὐσία καί τρεῖς ὑποστάσεις ἤ πρόσωπα». Περισσότερο, ὅμως, ἀπό τό πῶς εἶναι ὁ Θεός καθ’ Αὐτόν μᾶς ἐνδιαφέρει τό πῶς σχετίζεται μέ τόν κόσμο καί ἰδιαιτερα μέ τόν ἄνθρωπο. Ὁ Θεός ἔρχεται σέ ἐπαφή μέ τόν κόσμο, μέσω τῶν ἐνεργειῶν Του, οἱ ὁποῖες εἶναι ἄκτιστες. Μέ τίς ἄκτιστες ἐνέργειές Του δημιουργεῖ τόν κόσμο καί τόν ἄνθρωπο. Εἰδικότερα ὁ ἄνθρωπος, ὅπως καί οἱ Ἄγγελοι, δημιουργεῖται γιά νά μετέχει καί στή θεοποιό ἐνέργεια ἤ Δόξα τοῦ Θεοῦ, δηλ. στήν ὕψιστη μορφή θείας μετοχῆς, πού ταυτίζεται μέ τήν κατάσταση τοῦ Παραδείσου. Ὅμως, ὅπως γνωρίζουμε, ὁ ἄνθρωπος ἐξέπεσε ἀπό τήν κατάσταση αὐτή, στερήθηκε τή μετοχή στή Δόξα τοῦ Θεοῦ (Ρωμ. 3,23), ἀπώλεσε τόν Παράδεισο, «παρεδόθη τῇ φθορᾷ καί συνεζεύχθη τῷ θανάτῳ», κατέστη δοῦλος τῶν παθῶν καί διάγει σέ αἰχμαλωσία τοῦ διαβόλου.