Το Μυστήριο της Εξομολογήσεως

ΤΟ «ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ»

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ

ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ ΚΑΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ

Τό Μυστήριο τῆς φιλανθρωπίας τοῦ Χριστοῦ

Τό ἅγιο Βάπτισμα, σύμφωνα μέ τή πίστη τῆς Ἐκκλησίας μας, καθαρίζει τήν ψυχή ἀπό κάθε ἁμαρτία, καθιστώντας την ὁλόλευκη καί λαμπερή. Αὐτή τήν καθαρότητα, ἔχουμε χρέος νά τήν διατηροῦμε μέχρι τό τέλος τῆς ζωῆς μας, δηλαδή νά ἀπέχουμε ἀπό κάθε ἁμαρτία καί νά ζοῦμε ὅπως θέλει ὁ Θεός.

Ἁμαρτία εἶναι κάθε πράξη, κάθε λόγος καί κάθε σκέψη, ἀντίθετη μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Καί ἐπειδή ὁ Θεός θέλει πάντα τό καλό, ἁμαρτία εἶναι σέ γενικές γραμμές τό κακό. Οἱ ἁμαρτίες μοιάζουν μέ τεῖχος, πού μπαίνει ἀνάμεσα στόν Θεό καί στόν ἄνθρωπο καί μᾶς ἐμποδίζει νά γνωρίζουμε τόν Θεό, νά Τόν αἰσθανόμεθα καί νά ἀπολαμβάνουμε τίς δωρεές Του. Οἱ ἁμαρτίες, ἄν καί στήν ἀρχή ἐμφανίζονται ὡς κάτι εὐχάριστο, εἶναι οἱ ἀλυσσίδες πού μᾶς δένουν ἀσφυκτικά καί μᾶς κάνουν δυστυχισμένους. Ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιά νά ἔχουμε πραγματική σχέση μέ τόν Θεό, εἶναι ἡ ἀπαλλαγή μας ἀπό τήν ἁμαρτία.

Ἡ ἁμαρτία βρίσκεται σέ κάθε βῆμα τῆς ζωῆς μας. Κανείς δέν μπορεῖ νά τήν ἀποφύγει, ἀκόμη κι ἄν ἡ ζωή του εἶναι μόνο μία μέρα στόν κόσμο! Αὐτό τό γνωρίζει καλά ὁ Χριστός, ὁ Ὁποῖος σταυρώθηκε καί πέθανε γιά τίς ἁμαρτίες μας. Γι' αὐτό, μᾶς ἔδωσε μέ τή φιλανθρωπία Του ἕνα Μυστήριο, τό ὁποῖο μᾶς ἀπαλάσσει ἀπό κάθε ἁμαρτία πού γίνεται μετά τό Βάπτισμα. Αὐτό εἶναι τό Μυστήριο τῆς Μετανοίας καί Ἐξομολογήσεως (τό λεγόμενο «δεύτερο Βάπτισμα», κατά τούς Πατέρες).

Ἡ Ἐξομολόγηση γίνεται μόνο σέ εἰδικούς κληρικούς, τούς Ἐξομολόγους ἤ Πνευματικούς. Δέν γίνεται ἀπ' εὐθείας στόν Θεό, οὔτε μπροστά σέ μιά Εἰκόνα, ἀφοῦ ἡ Εἰκόνα οὔτε συγχωρητική εὐχή διαβάζει, οὔτε πνευματικές ὁδηγίες δίνει. Ἡ σωστή Ἐξομολόγηση προϋποθέτει: α) ἔρευνα τοῦ ἑαυτοῦ μας γιά νά ἐντοπίσουμε τά ἁμαρτήματα, β) ἀναζήτηση ἔμπειρου Ἐξομολόγου - Πνευματικοῦ, γ) φανέρωση ὅλων τῶν ἁμαρτημάτων μας, ἀρχίζοντας ἀπό τά μεγαλύτερα, δ) ἀπόλυτη εἰλικρίνεια, ἀφοῦ ὁ Θεός ἤδη τά γνωρίζει ὅλα καί δέν μποροῦμε νά Τόν παραπλανήσουμε, ε) διάθεση μετανοίας, δηλ. πλήρη συναίσθηση τοῦ ὅτι ὅλα ὅσα ἐξομολογηθήκαμε εἶναι ὄντως ἁμαρτίες, τίς ὁποῖες θά προσπαθήσουμε νά μήν ἐπαναλάβουμε καί στ) ἀνάληψη τῶν εὐθυνῶν μας, δηλ. συναίσθηση ὅτι γιά τίς ἁμαρτίες μας φταῖμε μόνο ἐμεῖς καί ὄχι ἄλλοι ἄνθρωποι ἤ οἱ συνθῆκες τῆς ζωῆς ἤ ὁ διάβολος.

Ἀφοῦ ὅλοι ἁμαρτάνουμε (μέ τίς πράξεις, τά λόγια καί τίς σκέψεις μας), γιά ὅλους εἶναι ἀπόλυτα ἀπαραίτητη ἡ Ἐξομολόγηση. Πρέπει νά γίνεται τακτικά καί σωστά, ὁπωσδήποτε δέ πρίν τίς μεγάλες ἑορτές τῶν Χριστουγέννων, τοῦ Πάσχα καί τῆς Παναγίας καί μάλιστα πρίν κοινωνήσουμε. Ὅσοι ἐξομολογοῦνται γιά πρώτη φορά, πρέπει νά κατανικήσουν καί μιά ὑπερβολική ντροπή, πού προκαλεῖ ὁ διάβολος πρίν τήν Ἐξομολόγηση.

Τά ἁμαρτήματα καί τά εἴδη τους

Ὅπως ὑπάρχουν ἀσθένειες τοῦ σώματος ἀπό τίς ὁποῖες πεθαίνουμε, καί ἀσθένειες οἱ ὁποῖες μᾶς βασανίζουν χωρίς νά πεθαίνουμε, ἔτσι ὑπάρχουν καί ἀσθένειες τῆς ψυχῆς (ἁμαρτίες) πού προκαλοῦν τόν πνευματικό θάνατο, καί ἀσθένειες τῆς ψυχῆς πού καταστρέφουν μόνο τήν πνευματική μας ὑγεία. Οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας θεωροῦν ὡς θανάσιμα τά ἑξῆς ἁμαρτήματα καί τίς ὑποδιαιρέσεις τους: α) ὑπερηφάνεια, β) φιλαργυρία, γ) πορνεία, δ) φθόνο, ε) γαστριμαργία, στ) θυμό καί ζ) ἀκηδία.

- Ἁμαρτήματα ὑπερηφάνειας εἶναι: Ὁ ἐγωϊσμός, ἡ κενοδοξία, ἡ ἐπίδειξη, ἡ αὐθάδεια, ἡ ὑποκρισία, ἡ ἀπιστία στόν Θεό κ.ἄ.

- Ἁμαρτήματα φιλαργυρίας εἶναι: Ἡ πλεονεξία, ἡ ἀδικία, ἡ ἀπάτη, ἡ ἐκμετάλλευση, τό ψεῦδος, ἡ κλοπή, ἡ σκληροκαρδία, ἡ ἀνελεημοσύνη, ἡ ἀδιαφορία, ἡ ἀχαριστία, ἡ ἔλλειψη ἀγάπης κ.ἄ.

- Ἁμαρτήματα πορνείας εἶναι: Ὅλες οἱ σαρκικές σχέσεις πού γίνονται ἔξω ἀπό τόν Γάμο (οἱ κάθε εἴδους προγαμιαῖες σχέσεις), ἡ μοιχεία, ὁ αὐνανισμός (αὐτοϊκανοποίηση), ἡ αἱμομιξία, ἡ ἔκτρωση, ἡ αἰσχρολογία, οἱ αἰσχρές καί βλάσφημες σκέψεις κ.ἄ.

- Ἁμαρτήματα φθόνου εἶναι: Ἡ ἐχθρότητα, ἡ ζήλεια, ἡ χαιρεκακία, ἡ μνησικακία, ὁ δόλος, ἡ προδοσία, ἡ ἐπιορκία κ.ἄ.

- Ἁμαρτήματα γαστριμαργίας εἶναι: Ἡ λαιμαργία, ἡ πολυφαγία, ἡ πολυποσία, ἡ μέθη, ἡ ἀσωτία κ.ἄ.

- Ἁμαρτήματα θυμοῦ εἶναι: Ἡ ὕβρις, ἡ διαμάχη, τό μῖσος, ἡ φιλονικία, ἡ ἀγανάκτηση, ἡ κατάρα, ἡ βλασφημία, ὁ φόνος κ.ἄ.

- Ἁμαρτήματα ἀκηδίας (πνευματικῆς ἀμέλειας - ἀδιαφορίας) εἶναι: Ἡ ἀδιαφορία καί ἀμέλεια γιά τήν προσευχή, τή νηστεία, τόν ἐκκλησιασμό, τήν προσέλευση στή Θ. Κοινωνία. Ἐπίσης ἡ ἀπόγνωση, ἡ λύπη, ἡ ἀπογοήτευση, ἡ νωθρότητα κ.ἄ.

Ὅλα τά παραπάνω ἁμαρτήματα μένουν ἀσυγχώρητα, ἄν δέν τά ἐξομολογηθοῦμε, καί προκαλοῦν τόν πνευματικό θάνατο. Μᾶς ἀπαλάσσει, ὅμως, ἀπ' αὐτά ἡ φιλανθρωπία τοῦ Χριστοῦ καί ἡ καθαρή καί εἰλικρινής Ἐξομολόγηση.

«Νά ἐξομολογεῖσαι  τακτικά καί καλά,

γιατί καί Πατριάρχης νά εἶσαι,

ἄν δέν ἐξομολογεῖσαι, δέν σώζεσαι».

Ἅγιος Πορφύριος  (+1991)