Διάγγελμα επί τη 25ετηρίδι του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών (16/8/1973)

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ  ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ

ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ

ΕΠΙ ΤΗ ΕΙΚΟΣΙΠΕΝΤΑΕΤΗΡΙΔΙ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

16 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1973

1. Α΄) Ὁ Κύριος, «ὁ ἐλθὼν εἰς τὸ σῶσαι ἡμᾶς», κατεργάζεται ἐπὶ τῆς γῆς τὸ ἀπολυτρωτικὸν Αὐτοῦ ἔργον «πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως». Συμπορεύεται μετὰ τοῦ Λαοῦ Αὐτοῦ ἐν παντί, καὶ διὰ τῆς χάριτος τοῦ Παρακλήτου οἰκοδομεῖ καὶ προάγει τὴν Ἐκκλησίαν, δεικνὺς αὐτῇ νέας ἑκάστοτε προοπτικὰς καὶ τρόπους ζωῆς καὶ δράσεως, εἰς ἐπιτέλεσιν ἐν πᾶσι τοῦ θελήματος Αὐτοῦ καὶ ἐπέκτασιν τῆς βασιλείας Αὐτοῦ ἐπὶ τῆς γῆς.

2. Ὁ κ΄ αἰὼν παρέσχεν εἰς τὰς Χριστιανικὰς Ἐκκλησίας τὴν δυνατότητα ὅπως ἴδωσι τὴν πραγματικότητα ταύτην καὶ λάβωσι πεῖραν αὐτῆς. Ἡ ἀπὸ μακροῦ βιουμένη Οἰκουμενικὴ Κίνησις καὶ τὸ ἀπὸ εἰκοσιπενταετίας ἐν τοῖς κόλποις αὐτῆς, ὡς συγκεκροτημένη ἔκφρασις καὶ ὠργανωμενη μορφὴ αὐτῆς, ὑφιστάμενον Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν ἀποτελοῦσι μίαν τῶν ὁδῶν, τὴν ὁποίαν ἐξέλεξεν ὀ Κύριος ἵνα καταστήσῃ περισσότερον ἀκουστὴν εἰς τοὺς ἀνθρώπους τὴν «καινὴν ἐντολὴν» τῆς ἀγάπης καὶ περισσότερον σεβαστὸν εἰς τὰς Ἐκκλησίας Αὐτοῦ τὸ παράγγελμα πρὸς καταλλαγήν, εἰρήνην καὶ ὁμόνοιαν.

3. Τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, μετὰ χαρᾶς μετέχον εἰς τὸν ἑορτασμὸν τῆς εἰκοστῆς πέμπτης ἀπὸ τῆς ἱδρύσεως τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν ἐπετείου, ἀποδίδωσιν εἰς τὸ γεγονὸς τοῦτο ὅλως ἰδιαιτέραν σημασίαν.

Ἡ διανυθεῖσα περίοδος ἑνὸς τετάρτου αἰῶνος ἀποτελεῖ ἁπτὴν μαρτυρίαν βιωθείσης πολυτίμου διὰ τὰς Ἐκκλησίας ἐμπειρίας ἔν τε τῇ κοπιώδει συμπορείᾳ αὐτῶν πρὸς τὴν συνύπαρξιν, τὴν ἀμοιβαίαν κατανόησιν, τὴν συνεργασίαν καὶ τὴν συνδεδυασμένην προσπάθειαν πρὸς ἐπανένωσιν καὶ ἐν τῇ ἐπιθυμίᾳ αὐτῶν ὅπως χωρήσωσι πρὸς τὰ ἐμπρὸς ἐν διαλόγῳ καὶ ἐν ἀντιδόσει ἀγάπης καὶ συναλληλίας, ἵνα μὴ ἐγκοπὴν τίνα δῶσι τῷ Εὐαγγελίῳ τοῦ Χριστοῦ (Α΄ Κορ. 9,12), καὶ ἵνα «γνῷ ὁ κόσμος τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλεν Ἰησοῦν Χριστὸν» (Ἰω. 17,3) ὡς Θεὸν καὶ Σωτῆρα.

4. Ἡ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἐν τῇ εὐσήμῳ ταύτῃ ἡμέρᾳ, προσάγουσα αἶνον καὶ δοξολογίαν πρὸς τὸν Θεὸν δι’ ὅσα ἐπετεύχθησαν μέχρι τῆς σήμερον ἐν τῷ οἰκουμενικῷ χώρῳ, εὔχεται ὅπως τὸ ὑπὸ τῶν Ἐκκλησιῶν - Μελῶν τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν ἐν ἀμοιβαιότητι ἀναληφθὲν ἔργον τῆς ποτὲ συναντήσεως καὶ ἑνώσεως τῶν πάντων χωρῇ καὶ προάγηται ἐπὶ μᾶλλον καὶ μᾶλλον «ἐν τῇ μιᾷ ἐλπίδι τῆς κλήσεως, ἐν τῇ μιᾷ πίστει, τῷ ἑνὶ βαπτίσματι, τῇ μιᾷ τραπέζῃ, τῷ ἑνὶ Κυρίῳ...», ἤτοι ἐν τῇ μιᾷ καὶ αἰωνίῳ Βασιλείᾳ τοῦ Θεοῦ, Ὅς ἐστιν «ὁ ἐπὶ πάντων, καὶ διὰ πάντων, καὶ ἐν πᾶσιν ἡμῖν» (Ἐφεσ. 4, 4-6) αἰώνιος Πατήρ.

5. Ἐν εὐγνώμονι δὲ μνήμῃ στρέφουσα τὴν σκέψιν αὐτῆς πρὸς τοὺς ἀναλώσαντας ἑαυτοὺς ὑπὲρ τῆς ἰδέας τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καὶ μεταλλάξαντας ἤδη τὴν παροῦσαν ζωὴν πρὸς τὴν μέλλουσαν ἐν τῇ ἐλπίδι καὶ τῷ ὁράματι τῆς ἑνώσεως, ἐπεκτείνει τὴν χριστιανικὴν αὐτῆς ἐκτίμησιν καὶ πρὸς πάντας τοὺς ἐν τῷ νῦν καιρῷ ἀκαμάτους σκαπανεῖς τοῦ πνεύματος τῆς ἑνότητος, ὅσοι διὰ τῆς φιλοτίμου αὐτῶν ἐργασίας, ἀπὸ πάσης βαθμίδος τῆς οἰκουμενικῆς εὐθύνης καὶ δραστηριότητος, συντελοῦσιν εἰς τὴν προαγωγὴν τοῦ ἔργου τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν.

6. Β΄) Μετὰ παρέλευσιν εἰκοσιπενταετίας συγκεκριμένης οἰκουμενικῆς δραστηριότητος τὰ γεγονότα ἀποκτῶσι, κατὰ τρόπον φυσικόν, τὴν ἀντικειμενικὴν αὐτῶν διάστασιν, καὶ ἡ μνήμη, ἀναμετρῶσα καὶ ἐκτιμῶσα κατ’ ἀξίαν τὰ γεγονότα, δικαίως στρέφεται καὶ πρὸς τὰ ὑπὸ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου διανυθέντα στάδια θετικῆς καὶ γονίμου συμβολῆς εἰς τὴν Οἰκουμενικὴν Κίνησιν ἤδη ἀπὸ τῶν ἀρχῶν τοῦ αἰῶνος τούτου. Ἡ Ἐγκύκλιος αὐτοῦ τοῦ ἔτους 1902, δι’ ἧς τοῦτο προὐτρέπετο σύνολον τὸν χριστιανικὸν κόσμον εἰς συνεργασίαν καὶ σύμπραξιν, ἡ δευτέρα Ἐγκύκλιος αὐτοῦ τοῦ ἔτους 1920 πρὸς τὰς ἁπανταχοῦ Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, δι’ ἧς ἐκάλει ταύτας ἵνα «ἐκ καθαρᾶς καρδίας ἀγαπήσωσιν ἀλλήλας ἐκτενῶς» (Α΄ Πέτρ. 1,22), ἡ ἰδιαιτέρα συμβολὴ αὐτοῦ πρό, κατὰ καὶ μετὰ τὴν ἐν ἔτει 1948 ἵδρυσιν τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν, καὶ ἡ ἀπολυθεῖσα ὑπ’ αὐτοῦ ἐν ἔτει 1952 Ἐγκύκλιος περὶ τῶν σχέσεων καὶ τῶν τρόπων μετοχῆς εἰς τὰς ἐν τῷ Παγκοσμίῳ Συμβουλίῳ Ἐκκλησιῶν ἐργασίας καὶ συζητήσεις, ἀποτελοῦσι ταπεινὴν προσφορὰν καὶ μαρτυρίαν τῆς συμβολῆς αὐτοῦ, εἴτε μεμονωμένως εἴτε καὶ ἐν στενῇ συνεργασίᾳ μετὰ τῶν λοιπῶν ἀδελφῶν Ὀρθοδόξων κατὰ τόπους Ἐκκλησιῶν, εἰς τὸ ἔργον καὶ τοὺς σκοποὺς τοῦ Συμβουλίου.

7. Σήμερον ὁμολογεῖται ὑπὸ πάντων, ὅτι πλεῖσται τῶν θετικῶν ἐπιτεύξεων, καὶ τοῦ ἐκ τούτων δὲ ἐμπλουτισμοῦ τοῦ τε Συμβουλίου καὶ τῶν μετεχουσῶν αὐτοῦ Ἐκκλησιῶν καὶ Ὁμολογιῶν, εἶναι, σὺν τοῖς ἄλλοις, ἀποτέλεσμα καὶ καρπὸς καὶ τῆς Ὀρθοδόξου παρουσίας ἐν τῷ Συμβουλίῳ.

Ἡ ἐπὶ ὀρθῆς τριαδολογικῆς ὁμολογίας διεύρυνσις τοῦ Ἄρθρου - Βάσις τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν, ἡ ἀποσαφήνισις τῆς θεολογίας τῆς Ἱεραποστολῆς ὡς βασικοῦ σκοποῦ τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, ἡ ἀναγνώρισις τῆς ἀνάγκης ἐγκαταλείψεως τῶν παλαιῶν μεθόδων τοῦ Προσηλυτισμοῦ καὶ ἡ ῥητὴ καταδίκη αὐτοῦ ὡς καὶ ὁ ἀπὸ κοινοῦ καθορισμὸς τῶν θεμελιωδῶν ἀρχῶν τῆς ἐλευθερίας τῆς συνειδήσεως καὶ τοῦ ἀλληλοσεβασμοῦ ἐν τῇ προσφορᾷ τῆς χριστιανικῆς μαρτυρίας, ἡ ὅλως φυσικὴ ἔνταξις εἰς τὰ πλαίσια τῆς οἰκουμενικῆς θεολογίας καὶ τοῦ διεκκλησιαστικοῦ διαλόγου ὡρισμένων παραδοσιακῶν θεολογικῶν ἀρχῶν, οἷαι ἡ θεολογία τῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως, τῶν πατέρων, τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τῆς Χριστολογίας τῆς Ἁγίας Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, τῆς Πνευματολογίας, τῆς φύσεως καὶ τῶν γνωρισμάτων τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ Βαπτίσματος, τῆς Εὐχαριστίας, τῆς Ἱερωσύνης καὶ αἱ λοιπαί, ἅμα δὲ καὶ αἱ γενόμεναι σημαντικαὶ ἀποσαφηνίσεις περί τινα λίαν εὐαίσθητα διὰ τὴν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν θέματα τῆς οἰκουμενικῆς πραγματικότητος, κατὰ τὰς γνωστὰς συζητήσεις τῶν πρώτων δεκαετιῶν περὶ τὴν «Una Sancta» καὶ περὶ τὴν περίφημον Δήλωσιν «Περὶ Ἐκκλησίας, Ἐκκλησιῶν καὶ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν», μέχρι καὶ τῆς ἀνασχέσεως τόσον τῆς θεωρίας περὶ ἐπιχειρουμένης προωθήσεως τοῦ Συμβουλίου εἰς «Οἰκουμενικὴν Σύνοδον», ὅσον καὶ τῶν περὶ «Intercommunio» τάσεων τῶν τελευταίων τούτων ἐτῶν, εἶναι δείγματα τῆς θετικῆς παρουσίας τῆς Ὀρθοδοξίας ἐν τῷ Συμβουλίῳ, οὗτινος μέλη σήμερον, πρωτοβούλῳ ἐνεργείᾳ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἀποτελοῦσι πᾶσαι αἱ κατὰ τόπους Ὀρθόδοξοι Ἐκκλησίαι.

8. Ὁμολογεῖται ὅμως ἀφ’ ἑτέρου, ὡσαύτως ὑπὸ πάντων, ὅτι ἡ διαῤῥεύσασα εἰκοσιπενταετία ὑπῆρξε πλουσία καὶ εἰς ἀντίστοιχον διὰ τὴν Ὀρθοδοξίαν πλουτισμὸν τόσον ἐν τῷ χώρῳ τῶν ἐκκλησιαστικῶν καὶ τῶν ἐν τῇ Θεολογικῇ ἐπιστήμῃ ἐμπειριῶν, ὅσον καὶ ἐν τῷ πεδίῳ τῶν ἁπτῶν καὶ γενναιοδώρων ἐκδηλώσεων χριστιανικῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἀλληλοβοηθείας, αἵτινες οἰκοδόμησαν τὸν Χριστὸν ἐν ταῖς καρδίαις ἑκατομμυρίων ἐμπεριστάτων χριστιανῶν καὶ πολλῶν καταπεπονημένων συνανθρώπων ἡμῶν. Πάντα δὲ ταῦτα ὁμοῦ συνετέλεσαν καὶ συντελοῦσιν εἰς τὴν διαπλάτυνσιν τῶν καρδιῶν πρὸς μίαν φιλόχριστον περιχώρησιν τῶν ὁμολογουσῶν τὸν αὐτὸν Κύριον Χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν καὶ Ὁμολογιῶν.

9. Γ΄) Τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν ἔχει ὑπὲρ ἑαυτοῦ εἰκοσιπενταετὲς γόνιμον, ἀναμφιβόλως, παρελθόν. Ὡς θεσμὸς ὅμως, ἀναντιῤῥήτως περικλείων ἐν ἑαυτῷ καὶ πάσας τὰς προϋποθέσεις καὶ τὸν δυναμισμὸν τῆς αὐτοεξελίξεως, διέρχεται καὶ στιγμὰς κρίσεως καὶ αὐτοελέγχου, τὰς ὁποίας τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον καὶ συνόλος ἡ Ὀρθοδοξία, παρὰ τὴν ἣν ἔχουσι πολλὴν πρὸς αὐτὸ ἐμπιστοσύνην, μετὰ τῆς δεούσης παρακολουθοῦσι προσοχῆς ἐν τῇ παρούσῃ στιγμῇ τοῦ Οἰκουμενικοῦ χρόνου.

10. Τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν τείνει, ὡς γνωστόν, ἵνα ἐπεκταθῇ πρὸς νέους χώρους. Κληθὲν άρχῆθεν ὅπως ὑπηρετήσῃ τὰς Ἐκκλησίας ἐν τῇ ἀπὸ μέρους τούτων προσφορᾷ μαρτυρίας καὶ διακονίας πρὸς τὸν ἄνθρωπον, τὴν κοινωνίαν καὶ τὸν κόσμον, πρὸς σωτηρίαν αὐτῶν, ζῇ, ὡς εἰκός, καὶ κινεῖται ἐντὸς πολυδιαστάτου καὶ ἀγχώδους πραγματικότητος. Προβλήματα τῆς νοσούσης κοινωνίας εἶναι, φυσικῶς, καὶ προβλήματα αὐτοῦ, ὡς προβλήματα αὐτῶν τούτων τῶν Χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν.

11. Ἡ ἐκκοσμίκευσις, αἱ ὀρθολογιστικαὶ καὶ ὑλιστικαὶ τάσεις καὶ θεωρίαι, ἡ ὠργανωμένη ἀντίστασις, ἡ βία, ἡ ἔκλυσις τῶν ἠθῶν, ἡ ἀχαλίνωτος ἐλευθερία, αἱ ἀνατρεπτικαὶ κινήσεις, αἱ παρορμήσεις τῆς συγχρόνου Νεότητος, ὁ φυλετισμός, οἱ ἐξοπλισμοί, οἱ πόλεμοι, καὶ τὰ τούτων ἀπότοκα κοινωνικὰ κακά, ἤτοι ἡ κατάθλιψις τῶν μαζῶν, ἡ κοινωνικὴ ἀνισότης, ἡ οἰκονομικὴ ἀθλιότης, ἡ ἄνισος κατανομὴ ἢ καὶ παντελὴς ἔλλειψις τῶν καταναλωτικῶν ἀγαθῶν, ὁ φυσικὸς μαρασμός, ἡ πείνα τῶν ὑποσιτιζομένων ἑκατομμυρίων ἀνθρώπων, αἱ βίαιαι μετακινήσεις, τὸ προσφυγικὸν χάος, αἱ μεταναστεύσεις, ὁ ἀναλφαβητισμός, οἱ οἰκολογικῶς ἀνεπαρκεῖς ὅροι ζωῆς καὶ ἡ τάσις τῆς φθοροποιοῦ καταστροφῆς τοῦ περιβάλλοντος, τὰ προβλήματα τῶν ἐν ἐξελίξει κοινωνιῶν ἐν μέσῳ μιᾶς ἀνίσως ἐκβιομηχανοποιουμένης καὶ τεχνοκρατουμένης ἀνθρωπότητος, αἱ ἐπὶ τῆς κατακτήσεως τοῦ διαστήματος στηριζόμεναι ἐλπίδες τοῦ ἀσφυκτιῶντος πληθυσμοῦ τοῦ γηραιοῦ πλανήτου ἡμῶν καὶ αἱ προσδοκίαι τῆς μελλοντολογίας, πάντα ταῦτα ὑφαίνουσι τὸ ἀπέραντον ἄγχος τῆς ἀγωνιώσης συγχρόνου ἀνθρωπότητος. Καὶ τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν αἰσθάνεται ἑαυτὸ ἐκ τῶν ἔνδον καλούμενον ἐπὶ τὴν εὐθύνην τῆς ἐπεκτάσεως τῆς δραστηριότητος αὐτοῦ ἐπὶ πάσας τὰς νέας καὶ συνεχῶς αὐξανομένας πραγματικότητας ταύτας.

12. Προβάλλει ὅμως τὸ ἐρώτημα: Πάντα ταῦτα, καὶ μόνον ταῦτα εἶναι δυνατὸν να ἀποτελέσωσι τὸ ἀντικείμενον καὶ τὸν μοναδικὸν προσανατολισμὸν τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν;

Τὸ ἐρώτημα εἶναι βασικῆς σπουδαιότητος. Αἱ δὲ Ἐκκλησίαι - Μέλη τοῦ Συμβουλίου δέον ὅπως ἐγκύψωσιν ἐπὶ τῶν προβλημάτων, ἅτινα τίθησι τὸ ἐρώτημα τοῦτο, ἐκφράζον τὴν βαθυτέραν κρίσιν, τὴν συγκλονίζουσαν σήμερον τὴν Οἰκουμενικὴν Κίνησιν καὶ τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν καθ’ ἑαυτό.

13. Περὶ τὸ θέμα τοῦτο ὑφίσταται ἤδη δεδημιουργημένη καὶ εὐρέως συζητούμενη πόλωσις. Τινὲς ἀποβλέπουσι πρὸς τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν ὡς πρὸς Ὀργανισμὸν πολιτικο-κοινωνικῶν διὰ τὰς Ἐκκλησίας προσανατολισμῶν, παραλλήλως μέν, πλὴν μόνον ἐκ τῶν ὑστέρων προβαίνοντα εἰς τὴν ἐκθεολόγησιν τῶν προβλημάτων, καὶ τοῦτο πρὸς τὸν σκοπὸν μόνον τῆς θεολογικῆς δικαιολογήσεως τῶν ὑπὸ τοῦ Συμβουλίου καὶ τῶν Ἐκκλησιῶν ἑκάστοτε ἀναλαμβανομένων ἐπ’ αὐτῶν θέσεων. Ἄλλοι, ἀντιθέτως, ἐπιθυμοῦσιν ἵνα κρατήσωσι τὸ Συμβούλιον εἰς τὸν ἀντιπόδα τῆς θέσεως ταύτης. Θεωροῦσιν αὐτὸ ἀποκλειστικῶς καὶ μόνον ἰδεολογικὸν προσκήνιον διὰ θεολογικὰς συζητήσεις καὶ διὰ δεδοκιμασμένα ἤδη παλαιὰ σχήματα δογματικῶν ἀναμετρήσεων, αἵτινες διαιωνίζουσι τὰς διαφορὰς καὶ εὐρύνουσι τὴν διαίρεσιν τῶν Ἐκκλησιῶν.

14. Τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, πιστὸς τηρητὴς τῆς ἀρχῆθεν ἰσχυούσης ἐν τῇ Ὀρθοδοξίᾳ βάσεως καὶ θέσεως περὶ σεβασμοῦ τῆς παραδεδομένης πίστεως καὶ διδασκαλίας, φρονεῖ ὅτι τὸ ἀδιέξοδον τῆς πολώσεως καὶ ἡ λύσις τῆς κρίσεως ταύτης ἐντὸς τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν θὰ ἦτο δυνατὸν νὰ ὑπερπηδηθῶσι μόνον ἐὰν καὶ ἐφ’ ὅσον θὰ ἐπετυγχάνετο ἐξισοῤῥόπησις μεταξὺ τῶν δύο τούτων ἀκραίων ἐκδοχῶν ὡς πρὸς τοὺς στόχους, τὰς ἐπιδιώξεις, καὶ τελικῶς ὡς πρὸς αὐτὴν ταύτην τὴν φύσιν καὶ τοὺς λόγους ὑπάρξεως τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν.

15. Ἰδοὺ ἐπὶ τὸ ἀναλυτικώτερον αἱ ἐπὶ τοῦ προκειμένου ἀπόψεις αὐτοῦ:

α) Τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν εἶναι καὶ δέον νὰ μείνῃ «Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν», κατὰ τὴν ῥητήν, ἄλλως τε, ἀπαίτησιν τοῦ Α΄ Ἄρθρου - Βάσις τοῦ Καταστατικοῦ αὐτοῦ. Ὡς τοιοῦτο δὲ δέον ἵνα ἐξυπηρετῇ τὰς Ἐκκλησίας ἐν τῇ εὐρύτερα προσπαθείᾳ αὐτῶν πρὸς ἕνωσιν καὶ συνεργασίαν ἐντὸς μιᾶς ἀνθρωπότητος πολλαχῶς μὲν διῃρημένης, πλὴν περικλειούσης τὰ σπέρματα τῆς ὀντολογικῆς ἑνότητος τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, ὅπερ, ὥσπερ δι’ ἑνὸς ἀνθρώπου, τοῦ πρώτου Ἀδάμ, συνάπτεται πρὸς τὸν Δημιουργόν, οὕτω καὶ δι’ ἑνὸς Ἀνθρώπου, τοῦ Δευτέρου Ἀδάμ, τηρεῖται ἐν ἑνότητι μετὰ τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός.

16. β) Τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν, ὡς θεσμὸς ἐν τῇ ὑπηρεσίᾳ τῶν Ἐκκλησιῶν τεταγμένος, ὀφείλει ἵνα ἀποβαίνῃ ἑκάστοτε τὸ ἐπὶ τούτῳ ὄργανον τῶν Ἐκκλησιῶν ἐν τῇ ἀπὸ κοινοῦ ἀναζητήσει τῆς διασαλευθείσης καὶ φυγαδευθείσης ἑνότητος τῶν Ἐκκλησιῶν, τόσον ἐν τῇ ἐκφράσει τῶν κοινῶν σημείων τῆς ἐμπεπιστευμένης εἰς αὐτὰς χάριτος, ἀληθείας καὶ πίστεως, ὅσον καὶ ἐν τῇ διερευνήσει καὶ ἀποκαταστάσει τῶν ὑφισταμένων διαφορῶν.

17. γ) Τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν ὡς γνωστὸν εὑρίσκεται ἐνώπιον μιᾶς σαφῶς διαγραφομένης προκλήσεως, ὅπως ἀφ’ ἑνὸς μὲν περιληφθῶσι μεταξὺ τῶν Ἐκκλησιῶν - Μελῶν αὐτοῦ καὶ ὡρισμέναι ἄλλαι Ἐκκλησίαι, ἰδίᾳ δὲ ἡ Ῥωμαιοκαθολική, αἱ μετὰ τῆς ὁποίας διαπραγματεύσεις συνεχίζονται ἐντατικῶς ἀπὸ καιροῦ, ἀφ’ ἑτέρου δὲ ἐνταχθῶσιν εἰς τοὺς κόλπους αὐτοῦ ὡρισμέναι Κινήσεις, ἢ Ἑταιρεῖαι, ἢ Ὁμάδες ἐξωεκκλησιαστικαί, σαφῶς ἐστερημέναι παντὸς ἐκκλησιολογικοῦ γνωρίσματος. Τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον δηλοῖ, ὅτι ὅσον εὐκταία θὰ ἦτο πᾶσα ὀφειλετικὴ διαπλάτυνσις τῶν καρδιῶν, ὑφ’ ὅλων τῶν ἐνδιαφερομένων μερῶν, ὅπως ἐνταχθῶσιν εἰς τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν αἱ Ἐκκλησίαι, αὖται, καὶ δὴ ἡ Ῥωμαιοκαθολική, αἰρομένων τῶν τυχὸν ὑφισταμένων ἐνδοιασμῶν -διότι ὄντως τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν θὰ ἐμπλουτίζετο καὶ θὰ προσελάμβανεν εὐρυτέρας παγχριστιανικὰς διαστάσεις-, τόσον ἀφ’ ἑτέρου ἀπευκταῖαι θὰ ἔδει νὰ ὦσιν αἱ ἀντιθέτου φορὰς τάσεις ἐν τῷ Παγκοσμίῳ Συμβουλίῳ Ἐκκλησιῶν πρὸς ἐνσωμάτωσιν ἐν αὐτῷ τῶν περὶ ὢν ἀνωτέρω ὁ λόγος ἐξωεκκλησιαστικῶν Κινήσεων, τουθ’ ὅπερ θὰ ἀπετέλει ἐκτροπὴν διὰ τὸ Συμβούλιον, θὰ ὠδήγει δ’ ἅμα εἰς δύσκολον θέσιν καὶ πλείστας Ἐκκλησίας - Μέλη αὐτοῦ.

18. δ) Τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν ἐν τῇ ἐκπληρώσει τῶν βασικῶν αὐτοῦ σκοπῶν ὀφείλει ἵνα δοκιμάζῃ πάσας τὰς θεολογικὰς ἐμπειρίας, ἀπό τοῦ οἰκουμενικοῦ διαλόγου μέχρι καὶ τῆς ἐν θεολογικῇ εὐθύτητι καὶ ἀκεραιότητι ἀνενδοίαστου προβολῆς τῆς πίστεως καὶ διδασκαλίας τῶν συμβαλλομένων μερῶν, ἵνα ἐκ τῆς πολλαπλότητος τῶν ἐκδοχῶν ἐκπηγάζῃ ἡ μοναδικότης τῆς ἐν Χριστῷ ἀποκεκαλυμμένης ἀληθείας, ὥς τε Ἁγίας Γραφῆς καὶ ὡς Ἱερᾶς Παραδόσεως, ἐφ’ ἧς καὶ μόνης μέλλει ἵνα στηριχθῇ πᾶσα μορφὴ ἐπιδιωκομένης ἐν τῷ Παγκοσμίῳ Συμβουλίῳ Ἐκκλησιῶν ἑνότητος.

19. ε) Τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν δέον ἵνα παρέχῃ πᾶσαν ἰδεολογικήν, ἀλλὰ καὶ πρακτικὴν δυνατότητα εἰς τὰς Ἐκκλησίας ἵνα ἀνεμποδίστως καὶ ἐν συνυπευθυνότητι δίδωσι κοινὴν μαρτυρίαν τῷ κόσμῳ τόσον διὰ τῆς κηρύξεως τοῦ ἑνὸς καὶ μὴ μεμερισμένου Χριστοῦ, ὅσον καὶ διὰ τῆς μεταδόσεως τῆς ἐν Χριστῷ σωτηρίας σήμερον.

20. στ) Τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν, ὡς θεσμὸς ἀπευθυνόμενος, οὐχὶ ὑποκαθιστῶν τὰς Ἐκκλησίας, ἀλλ’ ἐξ ὀνόματος αὐτῶν καὶ ἀντ’ αὐτῶν, πρὸς τὸν ἀγχώδη ἄνθρωπον τῆς σήμερον, δέον ἵνα μὴ λησμονῇ τὴν βασικὴν ἀλήθειαν, ὅτι ὁ ἄνθρωπος οὗτος, πέραν πάσης ἐκδηλώσεως παροξυστικοῦ ἐνδιαφέροντος καὶ διὰ τὰ πλέον ζωτικὰ ἔτι κοινωνικο-πολιτικὰ προβλήματα τῆς σήμερον, θεωρεῖ τὴν βαθυτέραν δίψαν αὐτοῦ στρεφομένην πρὸς τὸ οὐσιῶδες ἐρώτημα: τίς ὁ λόγος ὑπάρξεως αὐτοῦ ἐπὶ τῆς γῆς ὡς ζῶντος προσώπου, ὡς ἠθικῆς προσωπικότητος καὶ ὡς ὀντότητος χωρούσης πέραν τῆς παρούσης ζωῆς καὶ ἐναγκαλιζομένης ὁριστικῶς τὸ «ἔσχατον»; Τοῦτο σημαίνει ὅτι τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν ὀφείλει ἵνα γνωρίσῃ ἐπακριβῶς τὸν ἄνθρωπον ὑπὸ τὴν πραγματικὴν τριπλὴν διάστασιν αὐτοῦ, τὴν ὀντολογικην, τὴν ἠθικὴν καὶ τὴν χριστιανικὴν καὶ χαρισματικήν.

21. ζ) Τὸ Παγιόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν δέον ἵνα μελετήσῃ ἐπισταμένως τὰς δεδικαιολογημένας ἢ καὶ ἀδικαιολόγητους ἔτι ἀντιδράσεις τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου πρὸς ὅ,τι ὑπὸ τῶν Ἐκκλησιῶν προσφέρεται εἰς αὐτόν, καὶ ὅπως σταθμίσῃ τὰ σημεῖα ἐφ’ ὧν προκαλοῦνται αἱ ἀπὸ μέρους αὐτοῦ ἀπωθήσεις πρὸς τὰς Ἐκκλησίας καὶ τὴν θεολογίαν αὐτῶν, ἵνα ἐξεύρῃ τοὺς καταλληλοτέρους τρόπους ἐκφράσεως τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας, ἵνα ὁ λόγος αὐτοῦ μὴ ᾖ λόγος ἀσήμαντος ἐκκοσμικευθείσης Κινήσεως, ὡς καὶ τόσοι ἄλλοι, μηδὲ φωνὴ ὑπὸ τῆς ἀγόνου γραφειοκρατίας ἐμπνεομένη, ἀλλὰ λόγος πλούσιος εἰς προφητικὸν τόνον, λόγος Χριστοῦ.

22. η) Τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν, ὡς ὄργανον Ἐκκλησιῶν ὄχι μόνον ἐν θεολογίᾳ διαλεγομένων, ἀλλὰ καὶ ἐν ἀγάπῃ καὶ συναλληλίᾳ συναπτομένων πρὸς ἀλλήλας, καὶ οὕτω διὰ τῆς ἀλληλοβοηθείας καὶ τῆς ἀλληλοστηρίξεως παρεχουσῶν μαρτυρίαν καὶ διακονίαν εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὸν κόσμον, ὀφείλει ἵνα συνεχίσῃ ἐπὶ μᾶλλον καὶ μᾶλλον τὰς προσπαθείας αὐτοῦ πρὸς μείζονα καὶ θετικωτέραν πάντοτε συνάντησιν τοῦ παντοιοτρόπως δυσπραγοῦντος ἀνθρώπου, ὥστε καὶ δι’ ὁρωμένων καὶ δι’ ἀοράτων, διὰ λόγων καὶ διὰ πράξεων, δι’ ἀποφάσεων καὶ δι’ ἐνεργειῶν, παρ’ οἷς δεῖ καὶ ὅταν δεῖ, καταγγέλληται ὁ Χριστός, καὶ μόνον ὁ Χριστός, μὴ προωθῶνται δὲ ἀλλότριοι πρὸς τοὺς σκοποὺς τοῦ Συμβουλίου ἐπιδιώξεις, αἵτινες θὰ ἀπεμάκρυνον τοῦτο ἐκ τῶν ἀρχικῶν, καθαρῶς ἐκκλησιαστικῶν καὶ θρησκευτικῶν, στόχων αὐτοῦ.

23. Τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, διατυποῦν τὰς ὡς ἄνω ἀπόψεις καὶ εὐχὰς αὐτοῦ περὶ τοῦ μέλλοντος τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν, πέποιθεν ὅτι ὄχι μόνον ἀκολουθεῖ τὴν ὁδὸν τῆς εὐθύτητος καὶ συνεπείας εἰς τὰς σχέσεις αὐτοῦ πρὸς αὐτό, ὡς ἄλλως τε πάντοτε πράττει, ἀλλὰ καὶ συνεργεῖ εἰς τὸ ἔργον τοῦ Συμβουλίου ἐν ἀγάπῃ καὶ ταπεινότητι, συνεργεῖ εἰς αὐτὸ τοῦτο τὸ ἔργον καὶ τὴν ἐπιθυμίαν τῶν Ἐκκλησιῶν ὅπως καλλίτερον ἐξυπηρετήσωσι τὴν κοινὴν ὑπόθεσιν τῆς τῶν πάντων ἑνώσεως.

24. Τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον εὔχεται μακρὰν καὶ εὐλογημένην καὶ τὴν ἐφ’ ἑξῆς πορείαν καὶ δρᾶσιν τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν, ἀληθῆ καὶ γνησίαν τὴν πρὸς τὸν ἀγωνιῶντα ἄνθρωπον μαρτυρίαν καὶ διακονίαν αὐτοῦ, θερμὴν καὶ εἰλικρινῆ τὴν πρὸς τὰς Ἐκκλησίας προσφορὰν αὐτοῦ, εὐλογημένας ἀπὸ Θεοῦ τὰς ὑπὲρ τῆς ἑνότητος πανταχόθεν καταβαλλομένας προσπαθείας, ἐγγὺς δὲ τὴν ἡμέραν, ἐν ᾖ ὁ Κύριος θὰ πραγματοποίησῃ τὸν πόθον τῶν Ἐκκλησιῶν καὶ τῶν ποιμνίων αὐτῶν ὅπως γένηται «μία ποίμνη, εἷς ποιμὴν» (Ἰω. 10,14) ἐν τῇ Μιᾷ καὶ Ἀδιαιρέτῳ Ἐκκλησίᾳ τοῦ Κυρίου, «ἥτις ἐστὶ τὸ σῶμα Αὐτοῦ, τὸ πλήρωμα τοῦ τὰ πάντα ἐν πᾶσι πληρουμένου» (Ἐφεσ. 1,23).

Ἐν τοῖς Πατριαρχείοις, τῇ 16ῃ Αὐγούστου 1973.

Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας

τῆς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.

ΠΗΓΗ:

Βασ. Σταυρίδου - Εὐ Βαρελᾶ, Ἱστορία τῆς Οἰκουμενικῆς Κινήσεως,

ἔκδ. Πατριαρχικόν Ἵδρυμα Πατερικῶν Μελετῶν, Θεσσαλονίκη 1996, σ. 339-347.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

Στή θέση αὐτή («Οἰκουμενική Κίνησις») ἀναρτῶνται πρός ἐνημέρωσιν τῶν ἐνδιαφερομένων ἐπίσημα κείμενα, ἀναφερόμενα στόν Διάλογο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μέ διάφορες Χριστιανικές Ὁμολογίες, ἀκόμη καί ἄν δέν ἐκφράζουν ἀκριβῶς ἤ ὀρθῶς τό φρόνημα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.