Γάμος και Οικογένεια στο στόχαστρο

 

ΤΕΥΧΟΣ 126       ΤΡΙΠΟΛΗ          ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2024

 ΓΑΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ ΣΚΟΤΕΙΝΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

Παραδοσιακές ἀξίες καί ἀμφισβητήσεις τους 

Στήν ἐποχή μας ὁ θεσμός τῆς οἰκογένειας, δέχεται ἀλλεπάλληλα πλήγματα. Στή δέ χώρα μας, τό τελευταῖο καί ἰσχυρότερο, ἡ «χαριστική βολή» θά λέγαμε, εἶναι, προφανῶς, ἡ ὑπερψήφιση ἀπό τή Βουλή τοῦ νομοσχεδίου μέ τίτλο «Ἰσότητα στόν πολιτικό γάμο, τροποποίηση τοῦ Ἀστικοῦ Κώδικα καί ἄλλες διατάξεις» (15/2/2024), δηλαδή τοῦ νομοσχεδίου γιά τόν λεγόμενο «γάμο» τῶν ὁμοφυλοφίλων, πού εἶναι πλέον νόμος τοῦ κράτους! Γιατί, ὅμως, συμβαίνει αὐτό; Γιατί πλήττεται τόσο πολύ ἡ οἰκογένεια, στήν παραδοσιακή της τουλάχιστον μορφή, καί παράλληλα τό Μυστήριο τοῦ Γάμου; Ἀρκοῦν τά γνωστά ἐπιχειρήματα γιά ἰσότητα, ἐλευθερία, αὐτοδιάθεση, παροχή ἴσων εὐκαιριῶν κ.λπ. νά ἀνατρέψουν μιά παράδοση 2.000 τουλάχιστον ἐτῶν, καί μάλιστα μιά πρακτική δοκιμασμένη καί ἐπιτυχημένη; Ὅλοι μέχρι πρότινος θεωρούσαμε τήν οἰκογένεια «κύτταρο τῆς κοινωνίας», δηλ. ἀπαραίτητο στοιχεῖο γιά τή συγκρότησή της. Μπορεῖ νά ὑπάρξει ὁποιαδήποτε κοινωνία ἀνθρώπων χωρίς οἰκογένεια; Μπορεῖ νά ἐπιβιώσει ὁ θεσμός μέ τά πλήγματα, πού δέχεται, καί μέ τίς μεταλλάξεις, πού τοῦ ἐπιβάλλονται; Ἡ διάλυση τῆς οἰκογένειας δέν συνεπάγεται αὐτόματα τή διάλυση τῆς κοινωνίας; Μήπως κάποιες δυνάμεις, πού ἐργάζονται «γιά τό καλό μας», αὐτό ἀκριβῶς ἐπιδιώκουν, τή διάλυση τῆς κοινωνίας;

«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2023-4: Η θεραπεία του δαιμονιζομένου νέου

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Κ' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Κείμενο Εὐαγγελίου: «Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἄνθρωπός τις προσῆλθε τῷ Ἰησοῦ γονυπετῶν αὐτῷ καὶ λέγων· Διδάσκαλε, ἤνεγκα τὸν υἱόν μου πρὸς σέ, ἔχοντα πνεῦμα ἄλαλον. 18. Καὶ ὅπου ἂν αὐτὸν καταλάβῃ, ῥήσσει αὐτόν, καὶ ἀφρίζει καὶ τρίζει τοὺς ὀδόντας αὐτοῦ, καὶ ξηραίνεται· καὶ εἶπον τοῖς Μαθηταῖς σου ἵνα αὐτὸ ἐκβάλωσι, καὶ οὐκ ἴσχυσαν. 19 Ὁ δὲ ἀποκριθεὶς αὐτῷ λέγει· Ὦ γενεὰ ἄπιστος, ἕως πότε πρὸς ὑμᾶς ἔσομαι; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν; Φέρετε αὐτὸν πρός με. Καὶ ἤνεγκαν αὐτὸν πρὸς αὐτόν. 20 Καὶ ἰδὼν αὐτὸν εὐθέως τὸ πνεῦμα ἐσπάραξεν αὐτόν, καὶ πεσὼν ἐπὶ τῆς γῆς ἐκυλίετο ἀφρίζων. 21 Καὶ ἐπηρώτησε τὸν πατέρα αὐτοῦ· Πόσος χρόνος ἐστὶν ὡς τοῦτο γέγονεν αὐτῷ; Ὁ δὲ εἶπε· Παιδιόθεν. 22 Καὶ πολλάκις αὐτὸν καὶ εἰς πῦρ ἔβαλε καὶ εἰς ὕδατα, ἵνα ἀπολέσῃ αὐτόν· ἀλλ’ εἴ τι δύνασαι, βοήθησον ἡμῖν σπλαγχνισθεὶς ἐφ’ ἡμᾶς. 23 Ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ τό· Εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι. 24 Καὶ εὐθέως κράξας ὁ πατὴρ τοῦ παιδίου μετὰ δακρύων ἔλεγε· Πιστεύω, Κύριε· βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ. 25 Ἰδὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς ὅτι ἐπισυντρέχει ὄχλος ἐπετίμησε τῷ πνεύματι τῷ ἀκαθάρτῳ λέγων αὐτῷ· Τὸ πνεῦμα τὸ ἄλαλον καὶ κωφόν, ἐγώ σοι ἐπιτάσσω, ἔξελθε ἐξ αὐτοῦ καὶ μηκέτι εἰσέλθῃς εἰς αὐτόν. 26 Καὶ κράξαν καὶ πολλὰ σπαράξαν αὐτόν ἐξῆλθε, καὶ ἐγένετο ὡσεὶ νεκρός, ὥστε πολλοὺς λέγειν ὅτι ἀπέθανεν. 27 Ὁ δὲ Ἰησοῦς κρατήσας αὐτὸν τῆς χειρὸς ἤγειρεν αὐτόν, καὶ ἀνέστη. 28 Καὶ εἰσελθόντα αὐτὸν εἰς οἶκον οἱ Μαθηταὶ αὐτοῦ ἐπηρώτων αὐτόν κατ’ ἰδίαν, ὅτι ἡμεῖς οὐκ ἠδυνήθημεν ἐκβαλεῖν αὐτό. 29 Καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Τοῦτο τὸ γένος ἐν οὐδενὶ δύναται ἐξελθεῖν εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ. 30 Καὶ ἐκεῖθεν ἐξελθόντες παρεπορεύοντο διὰ τῆς Γαλιλαίας, καὶ οὐκ ἤθελεν ἵνα τις γνῷ· 31 ἐδίδασκε γὰρ τοὺς Μαθητὰς αὐτοῦ καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοται εἰς χεῖρας ἀνθρώπων, καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτόν, καὶ ἀποκτανθεὶς τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστήσεται» (Μάρκ. 9, 17-31).

«Το μυστήριο του Χριστού» 2023-4: Ο Χριστός και η Εκκλησία

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος ΙΑ' τοῦ Προγράμματος Ὀρθόδοξης Κατήχησης «Τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Ἀπό τήν Ἀνάσταση στήν Πεντηκοστή: Τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ συνίσταται στό πρόσωπο καί στό ἔργο Του. Στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ ἑνώθηκαν δύο «τέλειες» φύσεις, ἡ θεία καί ἡ ἀνθρώπινη, στό ἕνα πρόσωπο τοῦ Θεοῦ Λόγου «καθ’ ὑπόστασιν». Τό ἔργο τοῦ Χριστοῦ συνίσταται στή διδασκαλία, στά θαύματα καί στό Πάθος. Τό Πάθος νοηματοδοτεῖται (λαμβάνει τό πραγματικό του νόημα καί κατανοοῦνται οἱ πραγματικές διαστάσεις του) ἀπό τήν Ἀνάσταση, ὅπως ὅλα νοηματοδοτοῦνται ἀπό τήν Ἀνάσταση: «εἰ Χριστός οὐκ ἐγήγερται, κενόν ἄρα τό κήρυγμα ἡμῶν, κενή δέ καί ἡ πίστις ὑμῶν»! (Α΄ Κορ. 15,14). Μέ τήν Ἀνάσταση κατελύθη τό κράτος τοῦ θανάτου καί συνετρίβη ἡ δύναμη τοῦ διαβόλου. Ἔκτοτε, ὅσοι ἀκολουθοῦν τόν Χριστό, μετέχουν στήν «πρώτη ἀνάσταση», τήν πνευματική, τήν ἀνάσταση τῆς ψυχῆς, καί ἀναμένουν τή «δεύτερη ἀνάσταση», τήν ἀνάσταση τῶν σωμάτων: «προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν». Μέ τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου δέν κατελύθη μόνο τό κράτος τοῦ θανάτου, ἀλλά καταργήθηκαν καί τά λεγόμενα «ἀδιάβλητα πάθη». Γι’ αὐτό τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ μετά τήν Ἀνάσταση δέν εἶχε τίς ἴδιες ἰδιότητες πού εἶχε πρίν. Ἦταν μέν Σῶμα ὑλικό, εἶχε «σάρκα καί ὀστέα», ἀλλά εἶχε ἐνδυθεῖ «ἀφθαρσίαν» καί «ἀθανασίαν» (Α΄ Κορ. 15,53, πρβλ. «Χριστός ἐγερθείς ἐκ νεκρῶν οὐκέτι ἀποθνήσκει, θάνατος αὐτοῦ οὐκέτι κυριεύει», Ρωμ. 6,9). Μποροῦσε νά φάει ἄν ἤθελε, ἀλλά δέν εἶχε ἀνάγκη τροφῆς, δέν πεινοῦσε, δέ διψοῦσε, δέν κρύωνε, δέν κοπίαζε κ.λπ. Ἦταν Σῶμα θεῖον («Θεοῦ τό Σῶμα») καί «ζωηρόν» (παρεκτικό ζωῆς). Μέ αὐτές τίς ἰδιότητες ὁ Κύριος παρέμεινε 40 μέρες στή γῆ, ἐμφανιζόμενος μόνο στούς Μαθητές Του (στούς Δώδεκα καί σέ εὐρύτερο κύκλο Μαθητῶν). Ἔφυγε στούς οὐρανούς μέ τήν Ἀνάληψή Του, ἀνεβάζοντας ἐκεῖ («ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός»), τήν ἀνθρώπινη φύση, τήν ὁποία προσέλαβε, δεδομένου ὅτι ἡ ἕνωση τῶν δύο φύσεων στό πρόσωπό Του εἶναι ἀχώριστη καί ἀδιαίρετη («ἀχωρίστως» καί «ἀδιαιρέτως»). Μέ τήν Ἀνάληψη καί τήν Πεντηκοστή, κατά τήν ὁποία ἀπέστειλε τό Πανάγιο Πνεῦμα στούς Μαθητές Του καί στήν Ἐκκλησία, φαίνεται νά ὁλοκληρώνεται τό ἐπίγειο ἔργο τοῦ Κυρίου.

«Το μυστήριο του Χριστού» 2023-4: Το έργο του Ιησού Χριστού

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Ι' τοῦ Προγράμματος Ὀρθόδοξης Κατήχησης «Τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Εἰσαγωγικά: Τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ συνίσταται στό γεγονός ὅτι, γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου, δύο «τέλειες» φύσεις, ἡ θεία καί ἡ ἀνθρώπινη, ἑνώθηκαν στό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ Λόγου «ἀτρέπτως», «ἀσυγχύτως», «ἀδιαιρέτως» καί «ἀχωρίστως» καί ἀπετέλεσαν τόν ἕνα Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Ἡ ἕνωση αὐτή ἀποκαλεῖται «ὑποστατική» ἤ, ἀκριβέστερα, «καθ’ ὑπόστασιν» ἕνωση, καί ἀποτελεῖ μοναδική καί ἀνεπανάληπτη περίπτωση ἑνώσεως. Δέν ταυτίζεται οὔτε μέ τήν «κατά φύσιν» ἤ «κατ’ οὐσίαν» ἕνωση, δηλ. μέ τόν τρόπο πού «κοινωνοῦν» (ἑνώνονται) τά τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος μεταξύ τους ἤ οἱ ἄνθρωποι μεταξύ τους, οὔτε μέ τήν «κατ’ ἐνέργειαν» ἤ «κατά χάριν» ἕνωση, δηλ. μέ τόν τρόπο πού «κοινωνοῦν» (ἑνώνονται) οἱ Προφῆτες, οἱ Ἀπόστολοι καί οἱ Ἅγιοι μέ τόν Θεό. 

«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2023-4: Ο Σταυρός του Χριστού και η σωτηρία μας

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος ΙΘ' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Κείμενο Εὐαγγελίου: «Εἶπεν ὁ Κύριος· Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι. 35 Ὃς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν· ὃς δ’ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν. 36 Τί γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; 37 Ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ; 38 Ὃς γὰρ ἐὰν ἐπαισχυνθῇ με καὶ τοὺς ἐμοὺς λόγους ἐν τῇ γενεᾷ ταύτῃ τῇ μοιχαλίδι καὶ ἁμαρτωλῷ, καὶ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπαισχυνθήσεται αὐτὸν ὅταν ἔλθῃ ἐν τῇ δόξῃ τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων τῶν ἁγίων. 9,1 Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς· Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἰσί τινες ὧδε τῶν ἑστηκότων, οἵτινες οὐ μὴ γεύσωνται θανάτου ἕως ἂν ἴδωσι τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐληλυθυῖαν ἐν δυνάμει» (Μάρκ. 8,34 - 9,1).

«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2023-4: Η ίαση του Παραλυτικού της Καπερναούμ

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος ΙΗ' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Κείμενο Εὐαγγελίου: «Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, εἰσῆλθε ὁ Ἰησοῦς εἰς Καπερναούμ· καὶ ἠκούσθη ὅτι εἰς οἶκόν ἐστι. 2 Καὶ εὐθέως συνήχθησαν πολλοί, ὥστε μηκέτι χωρεῖν μηδὲ τὰ πρὸς τὴν θύραν· καὶ ἐλάλει αὐτοῖς τὸν λόγον. 3 Καὶ ἔρχονται πρὸς αὐτόν, παραλυτικὸν φέροντες, αἰρόμενον ὑπὸ τεσσάρων. 4 Καὶ μὴ δυνάμενοι προσεγγίσαι αὐτῷ διὰ τὸν ὄχλον, ἀπεστέγασαν τὴν στέγην ὅπου ἦν· καὶ ἐξορύξαντες χαλῶσι τὸν κράβαττον, ἐφ’ ᾧ ὁ παραλυτικὸς κατέκειτο. 5 Ἰδὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς τὴν πίστιν αὐτῶν λέγει τῷ παραλυτικῷ· Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου. 6 Ἦσαν δέ τινες τῶν γραμματέων ἐκεῖ καθήμενοι, καὶ διαλογιζόμενοι ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν· 7 Τί οὗτος οὕτως λαλεῖ βλασφημίας; Τίς δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας, εἰμὴ εἷς, ὁ Θεός; 8 Καὶ εὐθέως ἐπιγνοὺς ὁ Ἰησοῦς τῷ πνεύματι αὐτοῦ, ὅτι οὕτω διαλογίζονται ἐν ἑαυτοῖς, εἶπεν αὐτοῖς· Τί ταῦτα διαλογίζεσθε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν; 9 Τί ἐστιν εὐκοπώτερον, εἰπεῖν τῷ παραλυτικῷ· Ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι· ἢ εἰπεῖν· Ἔγειρε καὶ ἆρόν σου τὸν κράβαττον καὶ περιπάτει; 10 Ἵνα δὲ εἰδῆτε ὅτι ἐξουσίαν ἔχει ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἀφιέναι ἐπὶ τῆς γῆς ἁμαρτίας (λέγει τῷ παραλυτικῷ)· 11 Σοὶ λέγω, ἔγειρε, καὶ ἆρον τὸν κράβαττόν σου, καὶ ὕπαγε εἰς τὸν οἶκόν σου. 12 Καὶ ἠγέρθη εὐθέως, καὶ ἄρας τὸν κράβαττον, ἐξῆλθεν ἐναντίον πάντων· ὥστε ἐξίστασθαι πάντας, καὶ δοξάζειν τὸν Θεὸν λέγοντας· Ὅτι οὐδέποτε οὕτως εἴδομεν» (Μαρκ. 2, 1-12).

«Το μυστήριο του Χριστού» 2023-4: Το πρόσωπο του Ιησού Χριστού

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Θ' τοῦ Προγράμματος Ὀρθόδοξης Κατήχησης «Τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Εἰσαγωγικά: Προϋπόθεση γιά νά προσεγγίσουμε τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ πίστη στήν ἀλήθεια γιά τήν Ἁγία Τριάδα (ἡ «ψηλάφηση» τοῦ μυστηρίου τῆς Ἁγίας Τριάδος), ἀφοῦ ὁ Χριστός εἶναι «ὁ εἷς τῆς Τριάδος». Ὁ Θεός τῆς πίστεώς μας εἶναι «μία φύσις ἤ οὐσία καί τρεῖς ὑποστάσεις ἤ πρόσωπα». Περισσότερο, ὅμως, ἀπό τό πῶς εἶναι ὁ Θεός καθ’ Αὐτόν μᾶς ἐνδιαφέρει τό πῶς σχετίζεται μέ τόν κόσμο καί ἰδιαιτερα μέ τόν ἄνθρωπο. Ὁ Θεός ἔρχεται σέ ἐπαφή μέ τόν κόσμο, μέσω τῶν ἐνεργειῶν Του, οἱ ὁποῖες εἶναι ἄκτιστες. Μέ τίς ἄκτιστες ἐνέργειές Του δημιουργεῖ τόν κόσμο καί τόν ἄνθρωπο. Εἰδικότερα ὁ ἄνθρωπος, ὅπως καί οἱ Ἄγγελοι, δημιουργεῖται γιά νά μετέχει καί στή θεοποιό ἐνέργεια ἤ Δόξα τοῦ Θεοῦ, δηλ. στήν ὕψιστη μορφή θείας μετοχῆς, πού ταυτίζεται μέ τήν κατάσταση τοῦ Παραδείσου. Ὅμως, ὅπως γνωρίζουμε, ὁ ἄνθρωπος ἐξέπεσε ἀπό τήν κατάσταση αὐτή, στερήθηκε τή μετοχή στή Δόξα τοῦ Θεοῦ (Ρωμ. 3,23), ἀπώλεσε τόν Παράδεισο, «παρεδόθη τῇ φθορᾷ καί συνεζεύχθη τῷ θανάτῳ», κατέστη δοῦλος τῶν παθῶν καί διάγει σέ αἰχμαλωσία τοῦ διαβόλου.

«Το μυστήριο του Χριστού» 2023-4: Το μυστήριο της Αγίας Τριάδος

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Η' τοῦ Προγράμματος Ὀρθόδοξης Κατήχησης «Τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Ἀπό τήν Παλαιά στήν Καινή Διαθήκη: Στήν Παλαιά Διαθήκη ὁ Θεός ἐμφανίζεται ὡς ἕνας καί μοναδικός. Ταυτόχρονα, ὅμως, ἐμφανίζεται ὡς «Ἄγγελος» ἑνός ἄλλου Προσώπου ἤ ὡς Ἄγγελος τῆς «βουλῆς» τοῦ Προσώπου αὐτοῦ («Μεγάλης Βουλῆς Ἄγγελος»). Ἀλλοῦ ὁ Θεός ἐκφράζεται γιά τόν ἑαυτό Του σέ πληθυντικό ἀριθμό καί ἀλλοῦ γίνεται λόγος γιά δύο ἤ τρεῖς «Κυρίους», καί «Κύριος» σημαίνει Θεός στή γλώσσα τῆς Ἁγίας Γραφῆς! Ἔτσι, ἤδη στήν Π. Διαθήκη ὑπονοεῖται τό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδος. Τό μυστήριο αὐτό εἶναι γνωστό στούς Προφῆτες καί Δικαίους τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ἀλλά δέν τονίζεται γιά εἰδικούς λόγους. Ἀποκαλύπτεται σαφέστερα στήν Καινή Διαθήκη, ὅταν «ὁ εἷς τῆς Τριάδος» ἔγινε ἄνθρωπος, καί διατυπώνεται μέ συγκεκριμένους ὅρους ἀπό τίς Οἰκουμενικές Συνόδους καί τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Κατά τήν τελική διατύπωσή του, ὁ Θεός εἶναι «μία οὐσία ἤ μία φύση καί τρεῖς ὑποστάσεις ἤ τρία πρόσωπα» (Πατήρ, Υἱός καί Ἅγιο Πνεῦμα). Ὡστόσο, καί μετά τή διατύπωση αὐτή, ἡ ἀλήθεια γιά τήν Ἁγία Τριάδα παραμένει μυστήριο. Ὁ ἀνθρώπινος λόγος ἀδυνατεῖ νά ἐννοήσει πῶς τά τρία εἶναι ἕνα καί τό ἕνα τρία. Ὡστόσο, στήν ἀρχαία Ἐκκλησία ἔγιναν ἀπόπειρες νά κατανοηθεῖ τό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδος μέσω τοῦ ὀρθοῦ λόγου καί, εἰδικότερα, μέσω τῆς φιλοσοφίας, οἱ ὁποῖες ὅμως κατέληξαν σέ μεγάλες αἱρέσεις.

«Αγ. Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση» 2023-4: Η Μέλλουσα και Έσχατη Κρίση

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος ΙΖ' τοῦ Προγράμματος Μελέτης καί Ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Ἁγία Γραφή, Ἐκκλησία καί Παράδοση», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Κείμενο Εὐαγγελίου: «Εἶπεν ὁ Κύριος· Ὅταν ἔλθῃ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἅγιοι Ἄγγελοι μετ’ αὐτοῦ, τότε καθίσει ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ. 32 Καὶ συναχθήσεται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τὰ ἔθνη, καὶ ἀφοριεῖ αὐτοὺς ἀπ’ ἀλλήλων, ὥσπερ ὁ ποιμὴν ἀφορίζει τὰ πρόβατα ἀπὸ τῶν ἐρίφων· 33 καὶ στήσει τὰ μὲν πρόβατα ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ τὰ δὲ ἐρίφια ἐξ εὐωνύμων. 34 Τότε ἐρεῖ ὁ Βασιλεὺς τοῖς ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ· Δεῦτε, οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου· 35 ἐπείνασα γὰρ καὶ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα καὶ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην καὶ συνηγάγετέ με, 36 γυμνὸς καὶ περιεβάλετέ με, ἠσθένησα καὶ ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῇ ἤμην καὶ ἤλθετε πρός με. 37 Τότε ἀποκριθήσονται αὐτῷ οἱ δίκαιοι λέγοντες· Κύριε, πότε σε εἴδομεν πεινῶντα καὶ ἐθρέψαμεν, ἢ διψῶντα καὶ ἐποτίσαμεν; 38 Πότε δέ σε εἴδομεν ξένον καὶ συνηγάγομεν, ἢ γυμνὸν καὶ περιεβάλομεν; 39 Πότε δέ σε εἴδομεν ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ καὶ ἤλθομεν πρὸς σέ; 40 Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ Βασιλεὺς ἐρεῖ αὐτοῖς· Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ’ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε. 41 Τότε ἐρεῖ καὶ τοῖς ἐξ εὐωνύμων· Πορεύεσθε ἀπ’ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ· 42 ἐπείνασα γὰρ καὶ οὐκ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα καὶ οὐκ ἐποτίσατέ με, 43 ξένος ἤμην καὶ οὐ συνηγάγετέ με, γυμνὸς καὶ οὐ περιεβάλετέ με, ἀσθενὴς καὶ ἐν φυλακῇ καὶ οὐκ ἐπεσκέψασθέ με. 44 Τότε ἀποκριθήσονται αὐτῷ καὶ αὐτοὶ λέγοντες· Κύριε, πότε σε εἴδομεν πεινῶντα ἢ διψῶντα ἢ ξένον ἢ γυμνὸν ἢ ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ καὶ οὐ διηκονήσαμέν σοι; 45 Τότε ἀποκριθήσεται αὐτοῖς λέγων· Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ’ ὅσον οὐκ ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἐλαχίστων, οὐδὲ ἐμοὶ ἐποιήσατε. 46 Καὶ ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιον» (Ματθ. 25, 31-46).

«Το μυστήριο του Χριστού» 2023-4: Η ερμηνεία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης στή θεία Λατρεία

 

Διάγραμμα – Περίληψη Θέματος Ζ' τοῦ Προγράμματος Ὀρθόδοξης Κατήχησης «Τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ», περιόδου Α', ἔτους 2023-2024. 

Ἡ χριστολογική ἑρμηνεία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης: Ἡ Ὀρθόδοξη Παράδοση μαρτυρεῖ σαφῶς ὅτι τό θεῖο πρόσωπο, πού ἐνεργεῖ στήν Παλαιά Διαθήκη εἶναι τό πρόσωπο τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ, ὅπου ἐκεῖ ἐμφανίζεται ὡς Ἄσαρκος Λόγος. Τό «μυστήριο τοῦ Χριστοῦ» ἐνεργεῖται ἤδη στήν Π. Διαθήκη. Ἀπό Ὀρθόδοξη ἄποψη, ἡ Π. Διαθήκη ἑρμηνεύεται χριστολογικά καί μόνο χριστολογικά. «Ἡ μή χριστολογική ἑρμηνεία τῆς Π. Διαθήκης εἶναι αἵρεσις καί πλάνη». Μή χριστολογική ἑρμηνεία εἶναι π.χ. ἡ ἐπιστημονική ἑρμηνεία. Μή χριστολογική ἑρμηνεία κάνουν συνήθως οἱ αἱρέσεις. Ἡ μή χριστολογική ἑρμηνεία ὁδηγεῖ σέ ἀδιέξοδα. Ἡ χριστολογική (ὀρθόδοξη) ἑρμηνεία, ἀντίθετα, ἐξασφαλίζει (καί ἀποδεικνύει) τήν ἀπόλυτη ἑνότητα μεταξύ Παλαιᾶς καί Καινῆς Διαθήκης, ἀφοῦ τό ἴδιο ἀκριβῶς Πρόσωπο, ὁ ἴδιος Θεός, ἐνεργεῖ καί στίς δύο περιπτώσεις. Ἡ ἴδια ἡ Καινή Διαθήκη ἑρμηνεύει χριστολογικά τήν Παλαιά. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας τήν ἑρμηνεύουν, ἐπίσης, χριστολογικά. Τό ἴδιο ἀκριβῶς κάνει καί ἡ ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ ὑμνολογία ἐκφράζει τήν Ἀλήθεια καί τή Θεολογία τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι μέρος τῆς θεόπνευστης Παράδοσης τῆς Ἐκκλησίας. Τά ὑμνολογικά κείμενα εἴτε εἶναι ἔργα μεγάλων Πατέρων καί Ἁγίων, εἴτε ἐπικυρώθηκαν καί καθαγιάστηκαν κατά τή χρήση τους ἀπό μεγάλους Πατέρες καί Ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας. «Ὅπως προσεύχεσαι, ἔτσι καί πιστεύεις, καί ὅπως πιστεύεις ἔστι καί προσεύχεσαι»: «lex orandi est lex credenti» («ὁ κανόνας τῆς προσευχῆς εἶναι ὁ κανόνας τῆς πίστεως»). Ἡ ἐκκλησιαστική ὑμνολογία ἑρμηνεύει χριστολογικά χαρακτηριστικές Θεοφάνειες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὅπως: