«Βασίλειος ο Μέγας», τεύχ. 73, Ιαν. - Μαρτ. 2017

ΤΕΥΧΟΣ 73       ΤΡΙΠΟΛΙΣ       ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ  2017

Τό βιβλίο τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Μαντινείας καί Κυνουρίας κ.κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ «Ὁ Μητροπολιτικός Ἱ. Ναός τοῦ Ἁγίου Βασιλείου Τριπόλεως»

Σταθμό στήν ἱστορία τοῦ Μητροπολιτικοῦ μας Ναοῦ ἀποτελεῖ ἡ ἔκδοση τοῦ νέου βιβλίου τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου μας κ.κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ, μέ τίτλο «Ὁ Μητροπολιτικός Ἱερός Ναός τοῦ Ἁγίου Βασιλείου Τριπόλεως». Ἀφιερώνουμε τό τεῦχος αὐτό τοῦ ἐντύπου μας στήν ἔκδοση τοῦ πολύτιμου αὐτοῦ βιβλίου, πού εἶναι προϊόν μακρᾶς καί ἐπίπονης μελέτης τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου μας, καί στήν παρουσίασή του, πού ἔγινε στόν Μητροπολιτικό μας Ναό, παρουσίᾳ τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ, τήν Κυριακή 15/1/2017 τό ἀπόγευμα. Ἡ ἐκδήλωση διοργανώθηκε, ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας καί τοῦ Φιλοτεχνικοῦ Ὁμίλου Τριπόλεως. Παρέστησαν ἐπίσης οἱ Σεβ. Μητροπολίτες Πατρῶν κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ καί Ἱερισσοῦ, Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου κ.κ. ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ, κληρικοί καί λαϊκοί, ἄρχοντες τοῦ τόπου καί ἐκπρόσωποι τοπικῶν Φορέων καί Συλλόγων.

Τήν παρουσίαση ἔκαναν ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Πατρῶν κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, ὁ Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Παπαθανασίου, Ἱεροκῆρυξ τῆς Ἱ. Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καί ὁ Φιλόλογος καθηγητής κ. Γεώργιος Βλάσης, οἱ ὁποῖοι ἀνεφέρθησαν διεξοδικῶς στό νέο πόνημα τοῦ Μητροπολίτου, στή θεματολογία τοῦ βιβλίου, στή λαμπρή ἱστορία τοῦ Ναοῦ καί στά σημαντικά γεγονότα, τά ὁποῖα ἔλαβαν χώρα σ’ αὐτόν, καθώς καί στήν προσωπικότητα τοῦ συγγραφέως. Χαιρετισμό ἀπηύθυνε ἡ Πρόεδρος τοῦ Φιλοτεχνικοῦ Συλλόγου Τριπόλεως κ. Εὔη Μεντῆ.

Ἡ ἐκδήλωση πλαισιώθηκε μέ ὕμνους ἀπό τή Βυζαντινή Χορωδία τῆς Ἱ. Μητροπόλεως «Ὁ ἅγιος Νεοϊερομάρτυς Λάζαρος ὁ Τριπολίτης», ὑπό τήν διεύθυνση τοῦ Πρωτοψάλτου τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ κ. Βασιλείου Γεωργαρᾶ, τόν δέ συντονισμό εἶχε ἡ κ Γεωργία Δροσοπούλου - Γεωργαρᾶ.

Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης μας κ.κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, κατά τό πέρας τῆς ἐκδηλώσεως, ἀπηύθηνε εὐχαριστίες πρός τόν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο, τούς ὁμιλητές καί ὅλους ὅσοι παρευρέθησαν στήν ἐκδήλωσι. Ὁ Μακαριώτατος συνεχάρη τούς ὁμιλητές καί τόν Μητροπολίτη Μαντινείας γιά τό νέο του βιβλίο καί τοῦ εὐχήθηκε ὑγεία καί δύναμι στό πλούσιο ποιμαντικό του ἔργο.

Ὁ Μητροπολίτης Πατρῶν κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Στήν ἐκδήλωση πρῶτος ἔλαβε τόν λόγο ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Πατρῶν κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, ὁ ὁποῖος μεταξύ ἄλλων εἶπε:

«Αὐτός ὁ Ναός, ἀδελφοί μου, περιγράφεται κατά τρόπον ἀριστοτεχνικό, θαυμαστό καί συγκινητικό, ἀπό καρδιά πού ἔχει δοθῆ στό Θεό καί μέσα σ’ αὐτόν τόν Ναό ἔζησε στιγμές βιωματικές καί καταστάσεις ἐμπειρικές, οἱ ὁποῖες ὡς διαμάντια ἰσχυρά χαράσσουν τίς γραμμές τοῦ βιβλίου...

Μνῆμες καί θύμησες ἀναδύονται μέσα ἀπό τό βιβλίο, πού ἔχουν τήν ρίζα καί τήν ἀπαρχή τους, στήν νεαρά ἡλικία τοῦ Συγγραφέως, ὅταν περνοῦσε ἀπό τόν Ἱερό Ναό καί εἰσήρχετο ὡς ἁπλοῦς προσκυνητής γιά νά συμμετάσχῃ σέ κάτι τό ξεχωριστό γι’ αὐτόν, τό ὁποῖο ἐτελεῖτο μέσα στόν Ἱερό Ναό. Ἀλλά καί στήν συνέχεια, πόσες συγκινήσεις πρωτόγνωρες, βαθειές, βιωματικές καί ἐμπειρικές καταστάσεις σημάδεψαν τήν ψυχή τοῦ νῦν Μητροπολίτου μας, ὅταν ζοῦσε κοντά στόν μακαριστό Μητροπολίτη Γερμανό (Ρουμπάνη).

Ὅμως ἰσχυρά καί συγκλονιστικά εἶναι, πιστεύομεν, τά βιώματα τοῦ Σεβασμιωτάτου, τά ὁποῖα συνδέονται μέ τήν εἴσοδό του, στίς τάξεις τοῦ ἱεροῦ Κλήρου, ἀφοῦ εἰς τόν ἐν λόγῳ Ἱερό Ναό ἐχειροτονήθη Διάκονος τῶν Μυστηρίων τοῦ Θεοῦ διά χειρῶν τοῦ ἀοιδίμου Γέροντός μας κυροῦ Θεοκλήτου καί ἐν συνεχείᾳ Πρεσβύτερος ὑπό τοῦ ἰδίου Ἀρχιερέως...

Χάριτι καί ἐλέῳ Θεοῦ, ὅμως, ἦλθε ἡ ὥρα τῆς ἐνθρονίσεώς του, στόν ἱστορικό καί περίπυστο Ἀρχιερατικό θρόνο, στήν ἱερά Καθέδρα τῆς κατά Μαντινείαν καί Κυνουρίαν Ἐκκλησίας...

Εἶδε τήν συγγραφή τοῦ βιβλίου, ὁ Σεβασμιώτατος, ὡς βαρειά πνευματική κληρονομιά. Οἱ ἀοίδιμοι κτήτορες τοῦ περικαλλοῦς τούτου Ἱεροῦ Ναοῦ, ὕψωσαν πύργο εὐσεβείας πρός τόν Θεό καί πρός τόν Οὐρανοφάντορα καί Ἱερομύστην Μέγα Βασίλειο, καταλιπόντες στούς ἐπιγενομένους ἀφ’ ἑνός μέν μνημεῖον πίστεως βαθυτάτης, ἀφ’ ἑτέρου δέ σημεῖον ἀναφορᾶς, διηνεκοῦς πρός τόν Θεόν...

Ἀπό τήν παρουσίαση τοῦ βιβλίου τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου μας
γιά τόν Μητροπολιτικό Ναό (15/1/2017).

Ἡ συγγραφή τῆς ἱστορίας τοῦ Μητροπολιτικοῦ τῆς Τριπόλεως Ναοῦ καί ἡ διάσωση τῶν ἱστορικῶν στιγμῶν καί τῆς διαδρομῆς του μέσα στό χρόνο, ἀποτελεῖ χρέος ἔναντι ὄχι μόνον τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας, ἀλλά καί τῆς ἐθνικῆς τοιαύτης, ἀφοῦ ὁ συγκεκριμένος Ἱερός Ναός, εἶναι μνημεῖον καί τῆς Πατρίδος μας, τοῦ Ἔθνους μας ὁλοκλήρου, τό ὁποῖον μνημεῖον ὑψώθη ὀλίγα ἔτη μετά τήν ἀπελευθέρωση τῆς Ἑλλάδος ἀπό τόν Τουρκικό ζυγό, εἰς εὐγνωμοσύνην πρός τόν Θεόν καί εὐχαριστίαν πρός τήν Παναγία καί τόν Οὐρανοφάντορα Μέγα Βασίλειον, γιά τῆς Πατρίδος τήν ἐλευθερία, σέ τόπο ὅπου τό πάλαι εὑρίσκετο Ναός τοῦ Οὐρανοφάντορος Ἁγίου, ὑποστάς ποικίλας βασάνους καί δηώσεις καί βεβηλώσεις ἀπό τούς Ἀγαρηνούς, ὡς συνέβη καί μέ ἄλλους Ναούς τῆς Ἑλληνικῆς καί γενικώτερον Ὀρθοδόξου Ἐπικρατείας καί ὡς συμβαίνει δυστυχῶς μέχρι σήμερον (βλέπε Χαλέπι καί γενικῶς περιοχή Μέσης Ἀνατολῆς)...

Μέσα ἀπό τό βιβλίο φαίνεται καθαρά ἡ αἴσθηση τῆς εὐθύνης τοῦ Ἀρχιερέως, ἔναντι τοῦ παρελθόντος, ἀλλά καί τοῦ μέλλοντος ... Ἡ εὐθύνη γιά τήν συνέχεια τῆς παραδόσεώς μας μέ τήν διττήν ἔννοιά της, τῆς τε Ὀρθοδόξου καί τῆς Ἐθνικῆς (ὁ Σεβασμιώτατος εἶναι τῆς γνωστῆς παλαιᾶς ἀδαμαντίνου κοπῆς τῶν ἀνθρώπων τοῦ χρέους καί τῆς θυσίας) καί τῆς διατηρήσεως ἀκοιμήτου τῆς ἱερᾶς κανδήλας καί παρακαταθήκης τήν ὁποία παρέλαβε ἀπό τούς ἀοιδίμους καί μακαριστούς προκατόχους αὐτοῦ, ἀλλά καί ἀπό ὅλους τούς ὑπέρ τῆς εὐσεβείας καί ἐλευθερίας ἀγωνιστάς καί προμάχους, στούς ὁποίους χρωστᾶμε τήν πνευματική μας, ἀλλά καί τήν ἐθνική μας ὕπαρξη καί ὑπόσταση...

Ἰδιαιτέρως, συγκινεῖ ἡ ἀναφορά τοῦ Σεβασμιωτάτου, σέ πρόσωπα τά ὁποῖα συνέδεσαν τήν ζωή τους καί τήν πορεία τους μέ τήν ἱστορία τοῦ Ἱ. Ναοῦ ἀπό τῆς συλλήψεως τῆς ἰδέας τῆς ἀνοικοδομήσεώς του, ἀπό τῆς θεμελιώσεως του (6 Νοεμβρίου 1855), ἀπό τῶν Ἐγκαινίων του (3 Ἰουνίου 1884), μέχρι σήμερα. Ἀπόδοσις τοῦ δικαίου ἐπαίνου, τῆς τιμῆς καί τῆς εὐγνωμοσύνης, πρός ὅλους ἐκείνους οἱ ὁποῖοι πνευματικά καί ὑλικά συνεισέφεραν στό ἱερό κανίσκιο γιά τήν πορεία καί παρουσία μέσα στό χρόνο καί τήν ἱστορία, τοῦ τῆς Τριπολιτσᾶς ἱερωτάτου ὀφθαλμοῦ καί κλέους, τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τοῦ Οὐρανοβάμονος Μεγάλου Βασιλείου.

Πρός τούς ἀοιδίμους Ἀρχιερεῖς, τούς Ἱεροκήρυκας, τούς τοπικούς Ἄρχοντας, τούς Πρεσβυτέρους καί Διακόνους καί Ἱεροψάλτας, τούς Ἐκκλησιαστικούς Ἐπιτρόπους καί τούς Νεωκόρους, τούς Ἐθελοντάς τῆς ἀγάπης, τούς Ἐνορίτας, τούς ἐν τοῖς ἱεροῖς ἐνοριακοῖς καταλόγοις, πάλαι τε καί ἐπ’ ἐσχάτων γεγραμμένους καί πρός ὅλους ἐπωνύμους τε καί ἀνωνύμους, οἱ ὁποῖοι, ὡς κέντρον τῆς πνευματικῆς τους πορείας, ὀρόσημον ἱερόν καί τόπον λατρείας, ἀλλά καί πνευματικῆς ἀναφορᾶς, εἶχαν καί ἔχουν τόν περιάκουστον Ἱ. Μητροπολιτικόν Ναόν τῆς ἡρωοτόκου καί ἁγιοτόκου Τριπολιτσᾶς. Πρός τούς Μεγάλους Εὐεργέτας ἀπό τόν Λαίμη καί τούς Σπετσερόπουλους, μέχρι τόν τωρινό Μ. Εὐεργέτη ἀξιότιμο κ. Ἀθανάσιο Μαρτῖνο. Πρός τούς εὐεργέτες, Δωρητάς καί ἀνακαινιστάς τοῦ Ναοῦ.

Σεβασμιώτατε, σήμερα παραδίδετε στόν Λαό τῆς Τριπόλεως καί τῆς Ἐπαρχίας Σας, ἕνα ἐκ τῶν πολλῶν καρπῶν τῆς ἀκαμάτου ἐργασίας Σας. Ὁ καρπός αὐτός διασώζει τήν ἱστορία, ἡ ὁποία διαφορετικά θά παρέμενε ἄγνωστη, ἑνός μνημείου τό ὁποῖον, σύν τοῖς ἂλλοις, κατέστη τό ἱερόν κιβώριον τῆς σεβασμίας καί μυριπνόου κάρας τοῦ Νεομάρτυρος Δημητρίου, πού φιλοξένησε τά κόκκαλα τά ἱερά τοῦ Γέρου τοῦ Μωρηᾶ, ἀπό τά ὁποῖα βγῆκε ἡ ἐλευθερία, πού δέχθηκε ὡς προσκυνητάς Ἀρχιεπισκόπους καί Πατριάρχας καλεσμένους τῆς ἰδικῆς σας ἀγάπης καί εὐγενείας, καί πού σώθηκε μέ τήν ἰδική σας ἀνύστακτη μέριμνα, ἐκ τῆς φθορᾶς τοῦ χρόνου, ἡ ὁποία ὁδηγοῦσε μέ μαθηματική ἀκρίβεια στήν καταστροφή τοῦ μνημείου».

Ὁ Ἀρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Παπαθανασίου

Στή συνέχεια ἔλαβε τόν λόγο ὁ Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης κ. Χρυσόστομος Παπαθανασίου, ὁ ὁποῖος μεταξύ ἄλλων εἶπε:

«Ἄμβων, ἐπεκράτησε νά ἀποκαλεῖται ἐκ τοῦ ρήματος ἀναβαίνειν, τό ὑψηλό ἐκεῖνο βῆμα ἐντός τοῦ ναοῦ ὅπου ἀναβαίνων ὁ διάκονος ἀναγιγνώσκει τήν Εὐαγγελική περικοπή καί ὁ ἱεροκήρυξ κηρύττει τόν λόγον τοῦ Θεοῦ. Ἀρχικῶς ὁ ἄμβων ἦταν ἕνα ἀπλό ὕψωμα κατασκευασμένο ἀπό ξύλο ὅπου ἀνήρχοντο διά βαθμίδων. Μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου, ὁ ἄμβων τοῦ Ναοῦ εἶναι μία μόνιμη πλέον κατασκευή ἀπαραίτητη στή τέλεση τῆς θείας λατρείας. Συμβολίζει τόν ἀποκυλισθέντα λίθο ἐκ τοῦ "καινοῦ μνημείου" τοῦ Παναγίου Τάφου, ἐκφράζει τό ἀναστάσιμο μήνυμα τοῦ Χριστοῦ τοῦ θείου Διδασκάλου καί γιά τόν λόγο αὐτό, σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο Συμεών Ἀρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης, βαθύ γνώστη τῆς λειτουργικῆς τάξεως καί τοῦ νοήματος αὐτῆς, τούς πρώτους χριστιανικούς χρόνους οἱ ἱερεῖς, "ἐμφαίνοντες τήν τελειωτέραν τάξιν τῶν ἀγγέλων" ἀνεγίνωσκαν, ἀπ’ αὐτοῦ τό ἑωθινό Εὐαγγέλιο τῆς Κυριακῆς. Στό κέντρο τοῦ Ναοῦ ὁ Ἄμβων καθιερώθηκε ὡς ὁ τόπος ἐκφωνήσεως τοῦ κηρύγματος ἀπό τόν Ἱερό Χρυσόστομο, "χάριν τοῦ ἐξακούεσθαι".

Εἰδικότερα ὁ ἄμβων τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Βασιλείου εἶναι στερεωμένος στό δυτικό κίονα τῆς βόρειας πλευρᾶς, ἕναν ἀπό τούς τέσσερις ἐπί τῶν ὁποίων ἐρείδεται ὁ τροῦλλος τοῦ κτιρίου καί συντελεῖ καί αὐτός μέ τόν ἐπιτυχημένο σχεδιασμό του καί τήν ἐπιδέξια ὑλοποίησή του στή μεγαλοπρεπῆ ἐμφάνιση τοῦ ἐσωτερικοῦ τοῦ Ναοῦ. Τυγχάνει ὡραιότατος!...

Στήν ἀρχαία Ἐκκλησία ἡ διδασκαλία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ ἦτο ἔργον ἀποκλειστικόν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί ἐν συνεχείᾳ τῶν διαδόχων αὐτῶν, τῶν Ἐπισκόπων. Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ἀναφέρεται ἡ διδαχή τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Οἱ πρῶτοι χριστιανοί "ἦσαν προσκαρτεροῦντες τῇ διδαχῇ τῶν ἀποστόλων καί τῇ κοινωνίᾳ καί τῇ κλάσει τοῦ ἄρτου καί ταῖς προσευχαῖς" (Πραξ. 2,42). Δηλαδή μέ θεῖο ζῆλο καί ἐπιμονή ἄκουγαν τήν διδασκαλία τῶν ἁγίων Ἀποστόλων. Ὁ φιλόσοφος καί μάρτυς Ἰουστῖνος (2ος αἰ.) στήν Β΄ Ἀπολογία του ἀναφέρει γιά τήν πρώτη χριστιανική κοινότητα ὅτι οἱ χριστιανοί "κατά τήν Κυριακήν ἐσυναθροίζοντο ἀπό ὅλα τά μέρη εἰς τήν ἐκκλησίαν καί ἀφοῦ ἤθελον ἀναγνωσθοῦν ἐν τῇ λειτουργίᾳ τά τῆς Νέας καί Παλαιᾶς Γραφῆς ἀναγνώσματα, ἔκαμνεν ὁ Ἀρχιερεύς διδαχήν, εἶτα παυσαμένου τοῦ ἀναγινώσκοντος ὁ προεστὼς διά λόγου τήν νουθεσίαν καί πρόσκλησιν τῆς τῶν καλῶν τούτων μιμήσεως ποιεῖται"...

Ἀργότερα μεγάλοι κήρυκες τοῦ θείου λόγου ὑπῆρξαν οἱ θεοφόροι Πατέρες, Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ὁ πρύτανις τῶν Ἱεροκηρύκων ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, ὁ Μέγας Φώτιος καί στή Δύση, οἱ ἅγιοι Ἀμβρόσιος, Αὐγουστῖνος καί Ἱερώνυμος.

Τά χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας μέγιστος κήρυξ τοῦ Εὐαγγελίου ἦταν ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός καί ἄλλοι Διδάσκαλοι τοῦ Γένους. Ἀξίζει νά σημειωθεῖ ὅτι ἐκτός τοῦ ὅρου Ἱεροκήρυξ ἀπαντῶνται καί οἱ ὅροι "ρήτωρ" καί "διδάσκαλος τοῦ Εὐαγγελίου".

Ἀπό τήν παρουσίαση τοῦ βιβλίου τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου μας
γιά τόν Μητροπολιτικό Ναό (15/1/2017).

Κυρίως ἡ μορφή ὑπό τήν ὁποίαν ἐμφανίζεται σήμερον ὁ θεσμός τοῦ Ἱεροκήρυκος ἀνεφάνη κατά τούς χρόνους τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821. Ὑπῆρξε ἀποτέλεσμα τῶν ἀναγκῶν λόγῳ τῆς ἀνεπαρκοῦς μορφώσεως τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου, τῆς ἐμφανίσεως ποικίλων κοινωνικῶν προβλημάτων καί τῆς αὐξήσεως τοῦ προσηλυτισμοῦ ἀπό ξένες αἱρετικές ὁμάδες, οἱ ὁποῖες διεισέδυαν τήν ἐποχή ἐκείνη στήν Ἑλλάδα. Εἶναι χαρακτηριστικό αὐτό πού ἀναφέρει ὁ γνωστός Καθηγητής Β. Τατάκης ὅτι: "οἱ ἐκκλησιαστικοί ρήτορες, στάθηκαν ἀπό τούς πρώτους πού κράτησαν ἄξια στά χέρια τους τό βαρύ ἔργο τοῦ φωτισμοῦ τοῦ Γένους". Εἰδικά γιά τήν ἐδῶ περιοχή, πρῶτος ὁ Ἐπίσκοπος Ἀνδρούσης Ἰωσήφ διώρισε στήν Πελοπόννησο τό 1822 ὡς περιοδεύοντα Ἱεροκήρυκα τόν λόγιο Ἱερομόναχο Ἀγάπιο Λεονάδρο, τόν πρῶτο διδάσκαλο τῆς Σχολῆς τῆς Δημητσάνας. Ἀργότερα διώρισε Ἱεροκήρυκα στήν Τριπολιτσά τόν Ἀρχιμανδρίτη Καλλίνικο Καστόρχη. Τό 1838 ἡ Ἱερά Σύνοδος προέτεινε τόν διορισμό τριῶν Ἱεροκηρύκων στήν Πελοπόννησο, δύο στήν Στερεά Ἑλλαδα καί ἑνός στίς νήσους τῶν Κυκλάδων. Τό 1878 ὁ θεσμός τῶν Ἱεροκηρύκων καθιερώθη μέ νόμο.

Εἰδικότερα ἡ Ἱ. Μητρόπολη Μαντινείας καί Κυνουρίας εἶχε τήν εὐλογία νά κηρύξουν τόν θεῖο λόγο στό ποίμνιό της ἐκλεκτοί Ἱεροκήρυκες, τόσον ἀπό τήν ἀρχή καθιερώσεως τοῦ θεσμοῦ ἀλλά ἰδίως ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ου αἰῶνος, ὁπότε διαθέτομε ἱστορικές πηγές, ὡς ἀναφέρει καί ὁ συγγραφεύς τοῦ Λευκώματος. Ἀπό αὐτούς μάλιστα οἱ περισσότεροι ἀνεδείχθησαν καί σέ Ἀρχιερεῖς τῆς Ἐκκλησίας μας».

Στή συνέχεια ὁ ὁμιλητής ἀναφέρθηκε μέ συντομία στόν βίο καί στό ἔργο τῶν Ἱεροκηρύκων τοῦ Μητροπολιτικοῦ μας Ναοῦ Ἀρχιμανδριτῶν Ἱεροθέου Παρασκευοπούλου, Γερμανοῦ Ρουμπάνη, Θεοδώρου Κωτσάκη, Ἀλεξίου Ἰγγλέση, Διονυσίου Ψαριανοῦ, Γαβριήλ Καλοκαιρινοῦ, Πέτρου Βογιατζῆ, Σεραφείμ Ρόρη, Θεοκλήτου Ἀθανασοπούλου, Χρυσοστόμου Σκλήφα, Θεοκλήτου Ντούλια, Ἰουστίνου Τσαγκούρη, καθώς καί τοῦ νῦν Μητροπολίτου μας κ.κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ, ἐπισημαίνοντας:

«Ὅλοι ἀνεξαιρέτως ὑπῆρξαν διαπρύσιοι κήρυκες τῆς ἀληθείας τοῦ Χριστοῦ, ὀρθοτόμησαν τόν θεῖον λόγον ἐν ἀκραδάντῳ πίστει ἐχόμενοι στερρῶς τῆς γεραρᾶς παραδόσεως τῆς Ὀρθοδόξου Ἁγίας μας Ἐκκλησίας καί ἐκλέϊσαν τῷ ὄντι τόν Ἄμβωνα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγ. Βασιλείου Τριπόλεως. Ἡ κηρυγματική τους ὑπηρεσία δικαίως ἐκτιμᾶται ὡς πολύτιμος. Ἐν κατακλεῖδι ὀφείλουμε νά καταθέσουμε, μιλῶντας καί ἐξ ἰδίων, ὅτι τό νά μιλᾶς γιά τόν Χριστό, ν’ ἀξιώνεσαι, νά ἑρμηνεύεις τήν θεία διδασκαλία τό Ἱερό Εὐαγγέλιο εἶναι ἔργο πράγματι ἀνώτερο, ὡραῖο ἀλλά καί ὑπεύθυνο.

Ἄς εἶναι αἰωνία ἡ μνήμη τῶν κεκοιμημένων καί πάμπολλα καί εὐκλεῆ εἴησαν τά ἔτη τῶν ζώντων».

Ὁ Φιλόλογος κ. Γεώργιος Βλάσης

Τέλος, ἔλαβε τόν λόγο ὁ Φιλόλογος κ. Γεώργιος Βλάσης, λέγοντας μεταξύ ἄλλων:

«Ὁ αἴτιος τῆς ἀποψινῆς σύναξης, ὁ Μητροπολίτης ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, εἶναι ἱκανός χειριστής τῆς γλώσσας, σαφής καί κατανοητός στά κηρύγματά του, ἄξιος γιά ὑψηλές καί βαθυστόχαστες ἀναλύσεις, ἱκανός παράλληλα νά ἐκλαϊκεύει ὑψηλά νοήματα καί νά ἐπικοινωνεῖ μέ τό λαό, μέ τόν ἁπλό ἄνθρωπο. Ὅμως, γιά μένα, εἶναι ὁ ἄνθρωπος τοῦ πράττειν, εἶναι ἱεράρχης κορυφαῖος σέ ἔργα...

Ἐξ ἐρειπίων ἀνέστησε ἤ ἀνέπλασε ἑπτά Ἱερές Μονές, τῶν ὁποίων (αὐτῶν καί ἑτέρων) διασφάλισε καί ἀξιοποίησε τήν κτηματική περιουσία, ἀπό τήν ὁποία καί ἐνισχύει τό φιλανθρωπικό τῆς Μητροπόλεως ἔργο. Ὁ ἴδιος εἶναι ὁ πρῶτος ἐργάτης στά μοναστικά κτήματα, δίνει τό παράδειγμα ὡς Μητροπολίτης-ἀγρότης, μέ τό τσαπί, μέ τό καφάσι, μέ τό τρακτέρ… Ἀνήγειρε Γηροκομεῖο στό Λεωνίδιο, ἀναβάθμισε καί ἐπεξέτεινε τό Δεκάζειον Γηροκομεῖον Τριπόλεως, ἀνακαίνισε τό ἐρειπωμένο Ἐπισκοπεῖο Λεωνιδίου, ἀνήγειρε νέο Ἐπισκοπεῖο στήν Τρίπολη (περιοχή Μερκοβουνίου), "ζωντάνεψε" τήν παλιά Ἱερατική Σχολή Τριπόλεως καί τήν μετέτρεψε σέ Πνευματικό Κέντρο τῆς Μητροπόλεως, ἀνέπλασε τό κτήριο τῆς Φιλοπτώχου Ἀδελφότητος καθώς καί τό παλιό μοναστήρι τῆς Κάρτσοβας, μέσα στό ὁποῖο λειτουργεῖ ἤδη ὁ Παιδικός Σταθμός τῆς Μητροπόλεως…

Πάνω ἀπ’ ὅλα: ἀποκατέστησε καί ἔσωσε τόν μεγαλοπρεπῆ ναό, ὁ ὁποῖος μᾶς σκέπει αὐτή τήν ὥρα καί ὁ ὁποῖος ἄριστα καί ἀπ’ ὅλες τίς πλευρές παρουσιάζεται στό παρόν πόνημα. Γίνομαι σαφής: πυρκαϊά στίς 7 Ὀκτωβρίου 1995 προκάλεσε μεγάλες φθορές στόν νάρθηκα καί κατέστρεψε ὁλοσχερῶς τήν εἴσοδο, διέλυσε ἐπιχρίσματα, κάλυψε μέ αἰθάλη ἐπιτοίχιες τοιχογραφίες – ἀποκαταστάθηκαν τά πάντα. Τά (παλιά) θεμέλια τοῦ ναοῦ οὐδεμίαν ἐγγύηση παρεῖχαν γιά τήν ἀντοχή του καί τήν συνέχιση τῆς ὀρθοστασίας του… Ὁ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ξεπέρασε γραφειοκρατίες εὔλογες γιά ἕνα κτίσμα πού ἔχει χαρακτηριστεῖ "Ἱστορικό διατηρητέο μνημεῖο" ἀπό τό Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ, ἐξασφάλισε τά ἀναγκαῖα ποσά, στέριωσε ἀκλόνητα τήν βόρεια καί τήν νότια πλευρά τῶν θεμελίων. Ὁ περικαλῆς αὐτός ναός εἶναι πλεόν, ἀνθρωπίνως, στέρεος καί ἀκλόνητος...

Στό ἔργο του, σέ περίοπτη μάλιστα θέση, τοποθετῶ καί τό περί τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Βασιλείου Τριπόλεως πόνημά του.

Πόνημα. Ἀπό τό ρῆμα "πονῶ", πού στήν ἀρχαία ἑλληνική σημαίνει "κοπιάζω", "κουράζομαι" καί στήν νέα (καί) "συμπονῶ", "ἀγαπῶ". Καί κουράστηκε γιά τό βιβλίο-λεύκωμα ὁ συγγραφέας καί ἀγαπᾶ, λατρεύει, τό θέμα του, τόν συγκεκριμένο ναό, στόν ὁποῖο, ἄλλωστε, ἐσχηματίσθη κληρικός – ἐχειροτονήθη διάκονος, ἱερεύς, ἀρχιμανδρίτης…, ποιμενάρχης σήμερον…, μία ὁλόκληρη ζωή γύρω ἀπό καί μέσα στόν Ἅγιο Βασίλειο. Ἐξάλλου τί εἶναι ἡ Τρίπολη, ἄν ὄχι 5-6 κτίσματα (Μαλλιαροπούλειο, Μαντζούνειο, Ἀποστολοπούλειο, Ἀρχαιολογικό καί Πολεμικό Μουσεῖο, προπαντός ὁ ναός τοῦ Ἁγίου Βασιλείου) καί τό παρελθόν της, ἡ ἱστορία της; Ὁ ναός αὐτός εἶναι, κυριολεκτικά, ἡ καρδιά τῆς πόλης, μέσα σ’ αὐτόν ἤ γύρω ἀπό αὐτόν ἐξελίσσεται καί "γράφεται" ἡ ἱστορία της...

Γιά ἕναν τέτοιο ναό, γι’ αὐτόν τόν ἱστορικό καί περίλαμπρο ναό, ὁ συγγραφέας ἄρχισε τήν ἔρευνα νεαρός λαϊκός ὤν, ἀπό τίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ 1960, ἐδῶ καί πάνω ἀπό 50 χρόνια! Μέ προτροπή τοῦ τότε Μητροπολίτου Γερμανοῦ (Ρουμπάνη). Τά συγκεντρωθέντα στοιχεῖα, ἡ ταξινόμηση, ἡ σύνδεση καί ἡ ἀνάπτυξή τους περίμεναν "ἄχρι καιροῦ". Ὁ "καιρός" ἦρθε στίς μέρες μας καί ἰδού μπροστά μας βιβλίο-λεύκωμα-ἱστορία καί ντοκουμέντο θαυμαστό, "πόνημα", ὅπως εἶπα παραπάνω. Ἔκδοση πολυτελής καί ἀντάξια τοῦ θέματος, 430 σελίδες, 11 κεφάλαια, ἑκατοντάδες φωτογραφίες. Μέ βιβλιογραφία πλούσια, μέ τεκμηρίωση στέρεη...

Ὁ Μαντινείας καί Κυνουρίας ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ μᾶς ἔδωσε, μᾶς δίνει, τήν δυνατότητα νά γνωρίσουμε καταπῶς πρέπει τό παλαιότερο, ἱστορικότερο καί ἁγιότερο τῆς Τρίπολης κτίσμα».