Η στάση μας στις ιερές Ακολουθίες

Η ΣΤΑΣΗ ΜΑΣ ΣΤΙΣ ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ

Ἀγαπητοί ἀδελφοί,

Ἡ στάση μας στόν Ναό τοῦ Θεοῦ καί στίς ἱερές Ἀκολουθίες εἶναι κάτι πού πρέπει νά προσέχει ἰδιαίτερα καθένας ἀπό μᾶς. «Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετά φόβου», ἀκοῦμε στή Θεία Λειτουργία. Ἐπειδή πολλοί δέν γνωρίζουν ποιά εἶναι ἡ σωστή σταση στίς Ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας, τό κείμενο αὐτό ἔχει σκοπό νά ἐνημερώσει γιά πρακτικά θέματα, ὅπως πότε στεκόμεθα ὄρθιοι, πότε μποροῦμε νά καθίσουμε, πῶς προσκυνοῦμε κ.ἄ.

Πότε «ἱστάμεθα» (στεκόμεθα ὄρθιοι):

Ὅταν ἀκοῦμε «Σοφία. Ὀρθοί» ἤ «Στῶμεν καλῶς» ἤ «Ὀρθοί» γενικά.

Ὅταν λέγεται τό Εὐαγγέλιο σέ κάθε Ἀκολουθία.

Στήν Εἴσοδο τοῦ Ἑσπερινοῦ καί τῆς Λειτουργίας.

Στόν Ὄρθρο: στόν Ἑξάψαλμο (καί μένουμε ἀκίνητοι στή θέση μας, χωρίς νά κάνουμε τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ), στήν προσκύνηση τοῦ Εὐαγγελίου τίς Κυριακές καί στήν «Τιμιωτέρα» (στήν «Τιμιωτέρα» κατεβαίνουμε ἀπό τό στασίδι μας καί κάνουμε τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ μέ μία μετάνοια κάθε φορά στή φράση «σέ μεγαλύνομεν»).

Σέ ὅλη τή Θεία Λειτουργία γενικά «ἱστάμεθα», ὁπωσδήποτε δέ στή διάρκεια τῆς ἁγίας Ἀναφορᾶς (ἀπό τό «Στῶμεν καλῶς» μέχρι τό «Καί ἔσται τά ἐλέη»), στό «Πρόσχωμεν. Τά Ἅγια τοῖς ἁγίοις», στό «Μετά φόβου» καί σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς Κοινωνίας τῶν Πιστῶν, στό «Πιστεύω» καί στό «Πάτερ ἡμῶν», στήν Ἀπόλυση τῆς Λειτουργίας (καί κάθε Ἀκολουθίας). 

Πότε «καθήμεθα» (μποροῦμε νά καθίσουμε):

Σέ ὅλες τίς Ἀκολουθίες, ἐκτός ἀπό τίς περιπτώσεις πού «ἱστάμεθα».

Στή Θεία Λειτουργία «καθήμεθα» κατ’ οἰκονομίαν στά Εἰρηνικά, στά Ἀντίφωνα, στόν Ἀπόστολο καί στά Πληρωτικά.

Στό Κοινωνικό, ἄν πρόκειται νά κοινωνήσουμε, «ἱστάμεθα», ἄν ὅμως δέν πρόκειται νά κοινωνήσουμε, «καθήμεθα».

Στό κήρυγμα τῆς Θείας Λειτουργίας (καί κάθε Ἀκολουθίας) «καθήμεθα».

Πότε καί πῶς προσκυνοῦμε:

Ὅταν μπαίνουμε στόν Ναό, κάνουμε τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ μία φορά, μέ ἐλαφρά ὑπόκλιση.

Ὅταν προσκυνοῦμε τίς ἱερές Εἰκόνες, κάνουμε τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ μέ ἐλαφρά ὑπόκλιση, τρεῖς φορές στήν Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, δύο φορές στήν Εἰκόνα τῆς Θεοτόκου καί μία φορά στίς Εἰκόνες τῶν Ἁγίων.

Ἀσπαζόμεθα τήν Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ στά πόδια (ἤ στό κάτω μέρος), τῆς Θεοτόκου στά γόνατα καί τῶν Ἁγίων στά χέρια, λέγοντας μυστικῶς «Κύριε, Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με» ἤ «Ὑπεραγία Θεοτόκε, σῶσον ἡμᾶς» ἤ «Ἅγιε τοῦ Θεοῦ, πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν», ἀναλόγως. Δέν προσκυνοῦμε ποτέ τίς ἱερές Εἰκόνες στό πρόσωπο.

Πρό τῶν ἱερῶν λειψάνων κάνουμε τρεῖς μετάνοιες μέ τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ καί ἀσπαζόμεθα.

Στή διάρκεια τῆς Ἀκολουθίας, κάνουμε τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ στίς τριαδικές ἐκφωνήσεις τοῦ Ἱερέως, στή μνεία τῆς Θεοτόκου ἤ τοῦ Ἁγίου τῆς ἡμέρας, στό τέλος τῶν Τροπαρίων πού ἀναφέρονται στό «μέγα ἔλεος» τοῦ Κυρίου ἤ στή «σωτηρίαν τῶν ψυχῶν ἡμῶν», στό «Ἅγιος ὁ Θεός», στή φράση «Εἰς μίαν, ἁγίαν, καθολικήν καί ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν» τοῦ «Πιστεύω», στόν Ἐπινίκιο Ὕμνο («Ἅγιος Κύριος Σαβαώθ»), στή φράση «Εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν» τοῦ «Λάβετε, φάγετε» καί τοῦ «Πίετε ἐξ αὐτοῦ» καί σέ ἄλλα καίρια σημεῖα τῆς Λειτουργίας καί τῶν Ἀκολουθιῶν.

Κατεβαίνουμε ἀπό τό στασίδι μας στίς πιό ἱερές στιγμές τῆς Λειτουργίας, ὅπως στό «Εὐλογημένη ἡ βασιλεία», στή Μεγάλη Εἴσοδο, στά «Σά ἐκ τῶν σῶν», στό «Πρόσχωμεν. Τά Ἅγια τοῖς ἁγίοις» καί ἀπό τό «Μετά φόβου» μέχρι τό «Πάντοτε νῦν καί ἀεί».

Μεγάλες μετάνοιες κάνουμε στίς Ἀκολουθίες τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, σύμφωνα μέ τό τυπικό.

Ὅταν ἀκοῦμε «Τάς κεφαλάς ἡμῶν τῷ Κυρίῳ κλίνομεν», σκύβουμε μέχρι τό τέλος τῆς ἐκφωνήσεως τοῦ Ἱερέως.

Ὅταν θυμιᾶ ὁ Ἱερεύς, βάζουμε τό δεξί χέρι στό στῆθος καί κάνουμε μικρή ὑπόκλιση μόνο, χωρίς τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ.

Πότε γονατίζουμε:

Σέ κάθε Ἀκολουθία γενικά δέν γονατίζουμε, ἐκτός ἄν ὁ Διάκονος λέει «Ἔτι καί ἔτι κλίναντες τά γόνατα», ὅπως στόν Ἑσπερινό τῆς Πεντηκοστῆς.

Στή Μεγάλη Εἴσοδο τῆς Λειτουργίας δέν γονατίζουμε, οὔτε στά «Σά ἐκ τῶν σῶν», εἴτε εἶναι Κυριακή, εἴτε καθημερινή, γιατί ὁ Διακόνος δέν λέει «Κλίναντες τὰ γόνατα», ἀλλά «Στῶμεν καλῶς», ἡ δέ Λειτουργία εἶναι γεγονός χαρμόσυνο καί ἀναστάσιμο, κάθε φορά πού τελεῖται («ὁσάκις Χριστός θύεται, Πάσχα γίνεται»).

Στή Μεγάλη Εἴσοδο τῆς Προηγιασμένης, ὅμως, γονατίζουμε ὅλοι, «προσπίπτοντες ἕως ἐδάφους τῆς γῆς».