Προτάσεις Ειδικής Πατριαχικής Επιτροπής περί των Αντιχαλκηδονίων (1965)

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΑΤΡΙΑΧΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΠΕΡΙ

ΤΩΝ ΑΝΤΙΧΑΛΚΗΔΟΝΙΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

(1965 μ.Χ.)

Ἡ κατ’ ἀνατολὰς ἁγία ἡμῶν Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, εἰσερχόμενη εἰς νέαν περίοδον τῶν σχέσεων αὐτῆς πρὸς τὸν κόσμον τῆς Δύσεως, ὑπὸ τὰ διάφορα αὐτοῦ σχήματα, μεθ’ οὗ καὶ εὕρηται ἤδη αὕτη εἰς συνεργασίαν καὶ ἐπαφάς, εἴτε ἐν δογματικαῖς συζητήσεσιν, εἴτε ἐν «Διαλόγῳ», ὁσημέραι προαγομένῳ καὶ ἀναπτυσομένῳ, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ μὴ στρέψῃ τὴν ἐν ἀγάπῃ προσοχὴν αὐτῆς καὶ πρὸς τὰς σεβασμίας ἀρχαίας Ἐκκλησίας τῆς Ἀνατολῆς, αἵτινες ἔμειναν ἀπὸ τοῦ ε΄ αἰῶνος καὶ ἐφ’ ἑξῆς ἐν ἀποξενώσει ἀπ’ αὐτῆς, οὐχὶ πάντοτε καὶ ἀποκλειστικῶς διὰ λόγους δογματικούς, ἀλλὰ καὶ ἐξ αἰτίων πολλάκις ἱστορικῶν καὶ ἄλλων.

Ἡ κατὰ σύστημα πλέον προώθησις καὶ καλλιέργεια τῶν σχέσεων μετὰ τῶν σεβασμίων τούτων Ἐκκλησιῶν, ἐν τῷ συνόλῳ αὐτῶν ὑπὸ τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἐκκλησίας θεωρουμένων, ἀνταποκρίνεται ἀπολύτως πρὸς ἤδη πανορθοδόξως ἐκφρασθεῖσαν ἐπιθυμίαν σχετικῶς, καὶ δὴ εἴς τε τὴν Α΄ ἐν Ῥόδῳ Πανορθόδοξον Διάσκεψιν ἐν ἔτει 1961, ἐν ᾗ καὶ τὸ θέμα τοῦτο τῶν μετὰ τῶν Ἀνατολικῶν Ἐκ­κλησιῶν σχέσεων οὐ μόνον ἀνεγράφη εἰς τὸν κατάλογον τῶν θεμάτων τῆς Πανορθοδόξου Προσυνόδου διὰ λέξεων θερμῶν, ἀλλὰ καὶ ἀπετέλεσεν ἀντικείμενον με­λέτης ἐν εἰδικῇ ὑποεπιτροπῇ τῆς Διασκέψεως, καὶ εἶτα καὶ εὐρυτέρας κοινῆς ἐπαφῆς μετὰ τῶν ἐν τῇ Διασκέψει ἐκείνῃ παραστάντων Παρατηρητῶν τῶν Ἐκκλησιῶν τούτων, ἀνταλλαγεισῶν τότε οἰκοδομητικῶν διὰ τὸ ὅλον θέμα ἀπόψεων, ἀλλὰ καὶ ἐν τῇ Γ΄ Πανορθοδόξῳ Διασκέψει τοῦ παρελθόντος ἔτους, καθ’ ἣν καὶ ἐγένετο σχετικὴ πρότασις περὶ διευρύνσεως τοῦ Διαλόγου καὶ πρὸς τὴν κατεύθυνσιν τῶν Ἀνατολικῶν τούτων Ἐκκλησιῶν, ἐδόθη καὶ ἰδιαιτέρα θέσις εἰς τὸ θέμα τοῦτο ἐν τῷ τελικῷ Μηνύματι τῆς Διασκέψεως, ὅπερ καὶ δι’ ἐκφράσεων θερμῶν διατυποῖ τὴν εὐχήν, ἀλλὰ καὶ ὑπομιμνήσκει ταῖς ἀδελφαῖς Ὀρθοδόξοις Ἐκκλησίαις τὴν ἀνάγκην «πάσης περαιτέρω ἀναπτύξεως τῶν ἀδελφικῶν σχέσεων» μετὰ τῶν σεβασμίων τούτων Ἀνατολικῶν Ἐκκλησιῶν, κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου.

Ἐπὶ πλέον τοῦτο συμπίπτει πρὸς τὴν ὁμόθυμον ἔφεσιν καὶ αὐτῶν τούτων τῶν ἀρχαίων Ἀνατολικῶν Ἐκκλησιῶν πρὸς ἕνωσιν μετὰ τῆς Ὀρθοδοξίας, πολλαχῶς ἀπὸ μέρους αὐτῶν ἐκδηλωθεῖσαν, πιστωθεῖσαν δὲ καὶ διὰ τῆς ἀποφάσεως αὐτῶν ἐν τῇ ἐν Ἀδδὶς Ἀμπέμπᾳ, κατὰ Ἰανουάριον ἐ.ἔ. συνελθούσῃ Διασκέψει αὐτῶν, ἐχούσης ἐπὶ λέξει οὕτως: «...ὡς ἐνδιαφερόμενοι περὶ τῆς Χριστιανοσύνης συνόλου, ἔχομεν κατὰ νοῦν τὴν ἕνωσιν μετὰ πασῶν τῶν Ἐκκλησιῶν. Ἀπὸ ἐπόψεως ὅμως στενότερας πρὸς ἡμᾶς ὁμοιότητος ἐν τῇ πίστει καὶ πνευματικῆς συγγενείας μεθ’ ἡμῶν, ἔχομεν ἀνάγκην νὰ καλλιεργήσωμεν διαφόρους προσεγγίσεις μετ’ αὐτῶν. Ἡ δὲ σκέψις αὕτη ἄγει ἡμᾶς νὰ ἀσχοληθῶμεν, κατὰ τὸ πρῶτον βῆμα ἡμῶν, εἰς τὸ ζήτημα τῆς σχέσεως ἡμῶν μὲ τὴν Ὀρθόδοξον Ἀνατολικὴν Ἐκκλησίαν, μεθ’ ἧς τὴν αὐτὴν πίστιν καὶ κοινωνίαν εἴχομεν μέχρι τῆς ἐν Χαλκη­δόνι Συνόδου, τῷ 451, ὅτε καὶ ἐπῆλθεν ἡ διαίρεσις...».

Κατόπιν τῶν δεδομένων τούτων καὶ ἐπὶ τῇ βάσει τῆς κτηθείσης ἐπὶ τοῦ προκειμένου πείρας τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν Ἐκκλησίας, ἐν ταῖς σχέσεσιν αὐτῆς μετὰ τῶν λοιπῶν Ἐκκλησιῶν καὶ Χριστιανικῶν Ὁμολογιῶν, τὰ κατὰ σειρὰν στάδια ἀνελίξεως τῶν σχέσεων τούτων τῆς κατ’ ἀνατολὰς ἁγίας ἡμῶν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μετὰ τῶν σεβασμίων τούτων Ἐκκλησιῶν τῆς Ἀνατολῆς κρίνεται ὅτι θὰ ἦτο δυνατὸν νὰ καθορισθῶσιν ὡς ἑξῆς:

Προλείανσις τοῦ ἐδάφους, συντελουμένη δι’ ἐπαφῶν, παντοίων ἐπικοινωνιῶν, ἀμοιβαίων ἐπισκέψεων εἰς διάφορα ἐπίπεδα, ἀνταλλαγῆς καθηγητῶν, φοιτητῶν κ.λ.π., παραλλήλως δὲ καὶ θεολογικὴ προπαρασκευὴ τοῦ ἔργου, ἡ ὁποία καὶ θὰ ἠδύνατο νὰ ἀναλυθῇ ὡς ἀκολούθως:

α) Σύστασις ἑκατέρωθεν Θεολογικῶν Ἐπιτροπῶν, μιᾶς Διορθοδόξου καὶ ἑτέρας Διανατολικῆς, κατὰ τὸ παράδειγμα τῶν συσταθεισῶν τοιούτων διὰ τὰς Ὀρθοδοξο-Ἀγγλικανικὰς καὶ Ὀρθοδοξο-Παλαιοκαθολικὰς συζητήσεις.

β) Μελέτη ὑφ’ ἑκατέρας τῶν ὡς ἄνω Ἐπιτροπῶν, κεχωρισμένως, τῶν θεμά­των τῶν ἀμεσώτερον ἁπτομένων τῶν θεολογικῶν διαφορῶν μεταξὺ Ὀρθοδοξίας καὶ Ἀνατολικῶν Ἐκκλησιῶν, καὶ δυναμένων κατ’ ἀρχὴν νὰ συνοψισθῶσιν εἰς τὰ ἀκόλουθα σημεῖα:

1. Τὰ ἱστορικὰ αἴτια τῆς διενέξεως μεταξὺ τῶν Ἐκκλησιῶν.

2. Ἡ ἐνεστῶσα περὶ τὴν Χριστολογίαν θέσις τῶν δύο Ἐκκλησιῶν, καὶ

3. Εἴ τινα ἀλλὰ θέματα γενικωτέρου, δογματικοῦ, ἱστορικοῦ καὶ κανονικοῦ χαρακτῆρας (περὶ τὴν ἐκκλησιαστικὴν τάξιν, τὴν διοίκησιν καὶ τὰς δικαιοδοσίας ἀναγόμενα) καὶ ἄλλα.

γ) Μετὰ τὸ πέρας τῶν ἀμφοτέρωθεν μελετῶν ἐπὶ τῶν ὡς ἄνω θεμάτων, ὑπο­βολὴ τῶν σχετικῶν θεολογικῶν πορισμάτων ταῖς ἐπὶ μέρους Ἐκκλησίαις, Ὀρθοδόξοις καὶ Ἀνατολικαῖς ἀντιστοίχως, πρὸς κρίσιν καὶ ὑπεύθυνον ἐπ’ αὐτῶν γνωμάτευσιν.

δ) Εἰς περίπτωσιν ἐκτιμήσεως ὑπὸ τῶν ἐπὶ μέρους Ἐκκλησιῶν ὡς ἐπαρκῶν τῶν γενόμενων ἀμοιβαίως θεολογικῶν ἐργασιῶν σύγκλησις ἀντιστοίχως Πανορθοδόξου καὶ Πανανατολικῆς Διασκέψεως κεχωρισμένως, πρὸς ὁριστικὴν ἀπόφασιν ἐπὶ τῆς συμπτώσεως τῶν θεολογικῶν πορισμάτων.

ε) Μετὰ καὶ τὴν εἰς τοιοῦτον ἐπίπεδον Πανορθοδόξου καὶ Πανανατολικῆς Διασκέψεως κρίσιν τῶν ἑκατέρωθεν θεολογικῶν ἐπιτευγμάτων, σύγκλησις τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν εἰς Πανορθόδοξον Σύνοδον, πρὸς ἐκκλησιαστικὴν ἀναγνώρισιν τῆς ἐπιτευχθείσης συμφωνίας, διατύπωσιν τοῦ σχετικοῦ ὅρου τῆς ἑνώσεως καὶ Συνοδικὴν ἀπόφασιν ἐπ’ αὐτοῦ ἀπὸ Ὀρθοδόξου πλευρᾶς. Ἀνάλογος πρᾶξις γινήσεται καὶ ἀπὸ πλευρᾶς τῶν Ἀνατολικῶν Ἐκκλησιῶν, κατὰ τὰ καὶ παρὰ ταῖς Ἐκκλησίαις ταύταις κρατοῦντα.

στ) Κατόπιν καί τῆς ἐν ἀνωτάτῳ Συνοδικῷ ἐπιπέδῳ ἀποφάνσεως, κοινὴ συνάντησις τῶν δύο μερῶν, εἰς ἐπίπεδον Ἀρχηγῶν Ἐκκλησιῶν, πρὸς τελικὴν τῷ κόσμῳ διακήρυξιν τῆς ἑνώσεως καὶ ἱεροτελεστικὴν ἐπιστέγασιν τοῦ μεγάλου γεγονότος.

ΠΗΓΗ:

Ἰω. Καρμίρη, Τά Δογματικά καί Συμβολικά Μνημεῖα τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας,

τ. ΙΙ, ἔκδ. β΄, Graz Austria 1968, σ. 1020-1022.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

Στή θέση αὐτή («Οἰκουμενική Κίνησις») ἀναρτῶνται πρός ἐνημέρωσιν τῶν ἐνδιαφερομένων ἐπίσημα κείμενα, ἀναφερόμενα στόν Διάλογο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μέ διάφορες Χριστιανικές Ὁμολογίες, ἀκόμη καί ἄν δέν ἐκφράζουν ἀκριβῶς ἤ ὀρθῶς τό φρόνημα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.