Η ψυχή μετά τον θάνατο

Η ΔΙ’ ΑΓΓΕΛΟΥ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΙΣ ΤΟΥ ΑΒΒΑ ΜΑΚΑΡΙΟΥ

«Περί
ἀπoκρύφων καί ἀρρήτων μυστηρίων καί περί Μνημοσύνων
τῶν κεκοιμημένων»

(ΚΕΙΜΕΝΟ)

Πορευομένου ποτέ τοῦ Ἀββᾶ Μακαρίου ἐν τῇ ἐρήμῳ ἠκολούθησεν αὐτῷ Ἄγγελος Κυρίου καί λέγει τῷ Γέροντι· «Εὐλόγησον, πάτερ ἅγιε». Ὁ δέ Γέρων στοχαζόμενος ὅτι εἶναι μοναχός ἀπό τήν ἔρημον, εἶπε πρός αὐτόν· «Ὁ Θεός συγχωρήσοι σε, τέκνον». Περιπατήσαντες λοιπόν ὀλίγον διάστημα, ἐστοχάσθη ὁ Ἀββᾶς τήν θεωρίαν καί τό σχῆμα αὐτοῦ καί λέγει αὐτῷ· «Βλέπω σε, τέκνον, καί ἐξίσταμαι εἰς τήν θαυμαστήν θεωρίαν σου καί στοχάζομαι μήπως καί δέν εἶσαι ἄνθρωπος καί ὁρκίζω σε εἰς τόν Θεόν νά μοί εἴπῃς τήν ἀλήθειαν». Τότε ποιήσας ὁ Ἄγγελος τῷ Ἀββᾷ Μακαρίῳ μετάνοιαν, λέγει·

«Εὐλόγησον, πάτερ. Ἐγώ, καθώς βλέπεις, δέν εἶμαι ἄνθρωπος, ἀλλά Ἄγγελος, καί ἦλθον νά σέ διδάξω μυστήρια, ἐκεῖνα τά ὁποῖα δέν ἠξεύρεις καί ἐπιθυμεῖς νά μάθῃς. Λοιπόν ἐρώτησόν με εἴ τι θέλεις καί ἐγώ σοι ἀποκρίνομαι».

Τότε ὁ Γέρων, ποιήσας τῷ Ἀγγέλῳ μετάνοιαν, λέγει· «Εὐχαριστῶ σοι, Κύριε, ὅτι ἔπεμψάς μοι ὁδηγόν, ἵνα διδάξῃ με ἐκεῖνα ὅπου δέν ἠξεύρω καί ἐπιθυμῶ νά μάθω, ἀπόκρυφα καί ἄρρητα μυστήρια».

Καί ὁ Ἄγγελος εἶπε· «Λοιπόν ἐρώτησόν με, πάτερ».

Ὁ δέ Γέρων λέγει· «Εἰπέ ἡμῖν, ἅγιε Ἄγγελε, ἐάν γνωρίζωνται ἀναμεταξύ οἱ ἄνθρωποι εἰς τόν αἰώνιον κόσμον ἐκεῖνον, οἱ κέκοιμημένοι».

Καί εἶπεν ὁ Ἄγγελος· «Ἄκουσον, πάτερ ἅγιε· καθώς εἰς τόν κόσμον τοῦτον οἱ ἄνθρωποι ἀφ’ ἑσπέρας κοιμῶνται ἕως πρωΐ καί τήν αὔριον σηκώνονται καί γνωρίζουν τούς χθές ἀνθρώπους καί χαιρετοῦν καί συνομιλοῦν καί πολλάκις καθεζόμενοι συνευφραίνονται καί ἐρωτᾷ ὁ ἕνας τόν ἄλλον, οὕτω γίνεται καί εἰς ἐκεῖνον τόν κόσμον, ὁ εἷς τόν ἕτερον γνωρίζει καί συνομιλεῖ. Διότι, καθώς ὑπάγει τις εἰς τήν ἀγοράν καί ἐκεῖ βλέπει ἄρχοντας καί πτωχούς καί ἐρωτᾷ· ποῖος εἶναι οὗτος καί ποῖος ἐκεῖνος, καί δι’ ἐρωτήσεως μανθάνει καί ἐκεί­νους τούς ὁποίους ποτέ δέν εἶδε, τοιουτοτρόπως γίνεται καί ἐκεῖ, ἀλλά μόνον διά τούς Δικαίους, διότι οἱ ἁμαρτωλοί καί τοῦτο τό ὑστεροῦνται».

Τότε λέγει ὁ Γέρων· «Εἰπέ μοι καί τοῦτο, παρακαλῶ· μετά τόν χωρισμόν τῆς ψυχῆς ἐκ τοῦ σώματος τί γίνεται; καί διατί γίνονται τά Μνημόσυνα τῶν τεθνεώτων»;

Καί ὁ Ἄγγελος εἶπεν· «Ἄκουσον, πάτερ ἅγιε· μετά τό χωρισθῆναι τήν ψυχήν ἐκ τοῦ σώματος λαμβάνουν αὐτήν οἱ Ἄγγελοι μετά τήν τρίτην ἡμέραν καί ἔρχονται εἰς τόν οὐρανόν, ἵνα προσκυνήσῃ τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν· ἀπό τῆς γῆς δέ ἕως τόν οὐρανόν εἶναι σκάλα καί κάθε σκαλοπάτι ἔχει ἕν τάγμα δαιμό­νων, τά ὁποῖα λέγονται "τελώνια", καί ἀπαιτοῦν τήν ψυχήν ἐκείνην τά πονηρά πνεύματα καί φέρουν τά χειρόγραφα αὐτῆς καί δείχνουν αὐτά εἰς τούς Ἀγγέλους λέγοντες· τήν δεῖνα ἡμέραν καί εἰς τάς τόσας τοῦ δεῖνος μηνός ἐποίησεν αὕτη ἡ ψυχή τόδε· ἤ ἔκλεψεν ἤ ἐπόρνευσεν ἤ ἐμοίχευσεν ἤ ἐμαλακίσθη ἤ ἐψεύσατο ἤ συνεβούλευσεν ἄνθρωπον εἰς κακόν ἔργον· καί εἴ τι ἄλλο κακόν ἔκαμεν, ὅλα τά δείχνουν εἰς τούς Ἀγγέλους. Τότε δείχνουν καί οἱ Ἄγγελοι ὅ,τι ἀγαθόν ἔκαμεν ἡ ψυχή ἐκείνη, ἤ ἐλεημοσύνην ἤ προσευχήν ἤ λειτουργίας ἤ νηστείας ἤ ἄλλο τι ἀγαθόν ἐποίησε, καί ἀντισταθμίζουν οἱ Ἄγγελοι καί οἱ δαίμονες.

»Καί ἐάν εὑρεθῇ τι ἀγαθόν περισσότερον, ἁρπάζουν αὐτήν οἱ Ἄγγε­λοι μέ μεγάλην χαράν καί ἀναβαίνουν εἰς ἕτερον σκαλοπάτι καί οἱ δαίμονες τρίζουν τά δόντια αὐτῶν ὡς ἄγριοι σκύλοι καί βιάζονται ἵνα ἀρπάσουν τήν ἐλεεινήν ψυχήν ἀπό τούς Ἀγγέλους. Ἡ δέ ψυχή συστέλλεται καί τρομάζει κατά πολλά καί κρύπτεται εἰς τούς κόλπους τῶν Ἀγγέλων καί γίνεται μεγάλη διάλεξις καί μέγας θόρυβος ἕως ὅτου νά ἐλευθερώσουν τήν ἐλεεινήν ψυχήν ἐκείνην ἀπό τάς χεῖρας τῶν δαιμόνων.

»Καί πάλιν ἀνέρχονται εἰς ἕτερον σκαλοπάτι καί ἐκεῖ εὑρίσκουν ἄλλο τελώνιον δεινότερον καί ἀγριώτερον, καί ἐδῶ πάλιν γίνεται πολλή ὄχλησις καί ταραχή μεγάλη ἀνεκδιήγητος, τίς νά λάβῃ τήν ἐλεεινήν ἐκείνην ψυχήν, καί κραυγάζοντες οἱ δαίμονες ἐλέγχουν τήν ψυχήν ἐκείνην καί λέγουν· Ποῦ ὑπάγεις; δέν εἶσαι σύ, ὅπου ἐπόρνευσες καί κατεμόλυνες τό ἅγιον Βάπτισμα; δέν εἶσαι σύ ὅπου ἐμόλυνες τό Ἀγγελικόν Σχῆμα; ποῦ ὑπάγεις τώρα; γύρισε εἰς τά ὀπίσω, ὑπόστρεψε εἰς τά κάτω, εἰς τόν σκοτεινόν Ἅδην, εἰς τό πῦρ τό ἐξώτερον, εἰς τόν σκώληκα τόν ἀκοίμητον.

»Τότε, ἐάν εἶναι ἡ ψυχή ἐκείνη καταδικασμένη, ὑποστρέφουν αὐτήν οἱ πονηροί δαίμονες ὑπό κάτω τῆς γῆς, εἰς τόπον σκοτεινόν καί ὀδυνηρόν, καί οὐαί τῇ ψυχῇ ἐκείνη, οὐαί τῇ ὥρᾳ ἐκείνῃ ἐν ᾗ ἐγεννήθη ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος! Καί τίς διηγήσεται, πάτερ ἅγιε, τήν ἀνάγκην ἐκείνην, τήν ὁποίαν ἔχουν αἱ καταδικασθεῖσαι ψυχαί εἰς τόν τόπον ἐκεῖνον;

»Εἰ δέ εὑρεθῇ ἡ ψυχή καθαρά καί ἀναμάρτητος, ἀνέρχεται εἰς τόν οὐρανόν μετά μεγάλης χαρᾶς καί συναπαντοῦν αὐτήν οἱ Ἄγγελοι μετά λαμπάδων καί θυμιαμάτων καί ἀσπάζονται αὐτήν. Εἶτα ἀπέρχονται εἰς τόν δεσποτικόν θρόνον καί προσκυνεῖ τόν Κύριον καί Θεόν ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, καί τότε βλέπει τούς χορούς τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, τῶν ἁγίων Μαρτύρων, τῶν ἁγίων Πατέρων, τά ἐννέα τάγματα τῶν ἁγίων Ἀγγέλων, τήν λαμπρότητα ἐκείνην τήν ἄρρητον, καί ἀκούει τήν ἀγγελικήν ἐκείνην μελωδίαν καί τό κάλλος τό ἀμήχανον.

»Ἠρώτησας δέ καί περί τῶν Μνημοσύνων, πῶς καί διατί γίνονται. Ἐπειδὴ ὡς εἴπομεν, μετά τρεῖς ἡμέρας ἀνέρχεται ἡ ψυχή εἰς προσκύνησιν, διά τοῦτο ποιοῦμεν ὥσπερ κανίσκιον καί πέμπομεν εἰς τόν Κύριον ὑπέρ τῆς ψυχῆς ἐκείνης. Καί μετά τήν προσκύνησιν, ἐπιστρέφουν αὐτήν οἱ Ἄγγελοι εἰς τήν γῆν καί δείχνουν εἰς αὐτήν τούς τόπους ὅπου ἐπεριπάτησεν εἰς τήν ζωήν της καί ἐνθυμίζουν αὐτῇ τάς πράξεις της τάς πονηράς καί ἀγαθάς, λέγοντες· Ὡδε ἔκλεψας, ἐκεῖ ἐπόρνευσας, ὧδε κατελάλησας, ἐκεῖ ἐμαλακίσθης, ὧδε ἐφόνευσας, ἐκεῖ ἐπιόρκησας, ὧδε ἠδίκησας, ἐκεῖ ἐβλασφήμησας, ἐκεῖ ἐσκανδάλισας. Εἶτα πάλιν τά ἀγαθά· Ὡδε ἠλέησας, ἐκεῖ ἐνήστευσας, ὧδε μετενόησας, ὧδε προσευχήν, ἐκεῖ γονυκλισίας, ὧδε στάσιμον, ἐκεῖ ἐγκράτειαν. Καί οὕτω ποιοῦμεν ἕως τῆς ἐνάτης ἡμέρας.

»Καί τῇ ἐνάτῃ ἡμέρᾳ ἀνέρχονται πάλιν εἰς προσκύνησιν, ὥσπερ καί τῇ τρίτῃ, τά δέ Μνημόσυνα πέμπουν ὡς ἐνθύμησιν ὑπέρ τῆς ψυχῆς εἰς τόν Κύριον, ὅπως ὑποδεχθῇ αὐτήν ἐν ἱλέῳ ὄμματι, ἐπειδή πολλά ὠφελοῦν τήν ψυχήν αἱ ἐλεημοσύναι καί αἱ Λειτουργίαι καί τά Μνημόσυνα, διότι δύνανται ταῦτα νά ἐκβάλουν ψυχήν ἀπό τήν κόλασιν.

»Μετά δέ τήν δευτέραν προσκύνησιν πάλιν φέρουν αὐτήν οἱ Ἄγγελοι εἰς τόν κόσμον καί δείχνουν εἰς αὐτήν τόν Παράδεισον, τόν Ἐλεῶνα, τόν Κόλπον τοῦ Ἀβραάμ, τάς σκηνάς καί τάς ἀναπαύσεις τῶν Δικαίων. Καί ὅταν ἴδῃ τήν χαράν ἐκείνην τήν ἄφατον, παραμυθεῖται καί χαίρει καί δέεται τῶν Ἀγγέλων ἵνα κατασκηνώσουν αὐτήν ἐκεῖ μετά τῶν Δικαίων. Ἔπειτα δέ δεικνύουν εἰς αὐτήν καί τάς κολάσεις τῶν ἁμαρτωλῶν λέγοντες· Οὗτός ἐστιν ὁ πύρινος ποταμός, οὗτός ἐστιν ὁ σκώληξ ὁ ἀκοίμητος, τοῦτό ἐστι τό σκότος τό ἐξώτερον καί τοῦτο τό ἐσώτερον, οὗτός ἐστιν ὁ βρυγμός τῶν ὀδόντων, καί καθεξῆς δεικνύουν ὅλας τάς κολάσεις τῶν ἁμαρτωλῶν. Δεν εἶναι, πάτερ ἅγιε, ἄλλη δριμυτάτη κόλασις καί φοβερωτέρα, ὡς τοῦ πόρνου καί τοῦ κλέπτου, ἐξαιρέτως τοῦ πόρνου μοναχοῦ καί τῆς μοναχῆς, τοῦ πόρνου Ἱερέως καί τῆς πρεσβυτέρας.

»Μετά δέ τήν θεώρησιν πάντων τούτων ἀναφέρεται πάλιν εἰς προσκύνησιν τῇ τεσσαρακοστῇ ἡμέρᾳ καί διά τοῦτο γίνονται μνημόσυνα τῶν τεθνεώτων, ἐπειδή μέλλει ἡ ψυχή τῇ τεσσαρακοστῇ ἡμέρᾳ νά λάβῃ ἀπόφασιν καί νά ἀπέλθῃ ὅπου βούλεται ὁ φιλάνθρωπος Θεός κατά τά ἔργα καί τήν πρᾶξιν ὅπου ἔκαμεν εἰς τόν κόσμον τοῦτον, καί ἀποκαθίσταται ἡ ψυχή ἔνθα βούλεται ὁ Κύριος ἕως τήν ἡμέραν τῆς ἀναστάσεως, ἵνα ἀναστηθῇ καί τό σῶμα καί ἀπολαύσῃ κατά τά ἔργα του».

Τότε στενάξας ὁ Γέρων καί δακρύσας πικρῶς εἶπεν· «Οὐαί τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνη ἐν ᾖ ἐγεννήθη ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος»!

Λέγει δέ αὐτῶ ὁ Ἄγγελος· «Ναί, τίμιε πάτερ, ὁ ἁμαρτωλός λέγω, ὁ δέ δίκαιος, μακαρία ἡ ἡμέρα καί ἡ ὥρα ἐν ᾗ ἐγεννήθη».

Τότε λέγει ὁ Ὅσιος· «Παρακαλῶ σε, εἰπέ μοι καί τοῦτο· ἔχει τίποτε ἄνεσιν ὁ ἁμαρτωλός ἤ τέλος ἡ κόλασις αὐτοῦ»;

Ὁ Ἄγγελος εἶπεν· «Οὐχί, πάτερ ἅγιε, οὔτε ἡ βασιλεία τῶν δικαίων ἔχει τέλος, οὔτε ἡ κόλασις τῶν ἁμαρτωλῶν. Ἐάν ἔπαιρνε κανείς κάθε χιλίους χρόνους ἕνα κόκκον ἄμμου ἀπό τήν θάλασσαν καί μετέθετεν αὐτόν, ἤθελεν ἔχει ἐλπίδα ἵνα τελειωθῇ, ἡ δέ κόλασις τῶν ἁμαρτωλῶν δέν ἔχει τέλος».

Λέγει πάλιν ὁ Ὅσιος· «Παρακαλῶ εἰπέ μοι καί τοῦτο· ποῖοι Ἅγιοι εἶναι εὐσπλαγχνικώτεροι εἰς τόν ἄνθρωπον διά νά παρακαλῇ αὐτούς ὁ ἐλεεινός ἄνθρωπος, ἵνα πρεσβεύωσιν ὑπέρ αὐτοῦ;»

Καί ἀποκριθείς ὁ Ἄγγελος λέγει: «Ὅλοι οἱ Ἅγιοι εὔσπλαχνοι εἶναι εἰς σᾶς τούς ἀνθρώπους καί εὐγνώμονες, ἀλλά σεῖς οἱ ἄνθρωποι ὡς ἀγνώμονες καί ἀχάριστοι κάμνετε αὐτούς καί ὀργίζονται εἰς ἐσᾶς. Διότι οἱ ἅγιοι Ἄγγελοι ἔχουν πολλήν εὐσπλαχνίαν εἰς τόν ἄνθρωπον, ἐπειδή ἕνεκεν τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων εἶδον καί αὐτοί τά παράδοξα τοῦ Θεοῦ. Πλήν τούτων ἡ Κυρία Θεοτόκος, ἡ Δέσποινα ἡμῶν, εὐσπλαγχνίζεται περισσότερον τό γένος τῶν ἀνθρώπων. Ἔπρεπε, ἅγιε, ὁ ἄνθρωπος ἀνεξάλειπτον νά ἔχῃ τό ὄνομα Αὐτῆς ἀπό τό στόμα του. Ἀλλ’ ὁ Διάβολος ἠπάτησεν αὐτόν καί ἔγινεν ἀχάριστος. Διότι διά τῶν πρεσβειῶν Αὐτῆς καί ἱκεσιῶν ἵσταται ὁ κόσμος μέχρι τήν σήμερον. Ἐπειδή κατεφρόνησαν οἱ ἄνθρωποι τόν Θεόν καί τούς Ἁγίους κατεφρόνησε καί ὁ Θεός αὐτούς, καθώς καί οἱ Ἅγιοι».

Λέγει πάλιν ὁ Ὅσιος· «Εἰπέ ἡμῖν, ἅγιε Ἄγγελε, ποῖον ἁμάρτημα ὑπάρχει μεγαλύτερον τῶν ἁμαρτιῶν»;

Καί ὁ Ἄγγελος εἶπε· «Πᾶσα ἁμαρτία, τίμιε πάτερ, χωρίζει τόν ἄνθρωπον ἀπό τόν Θεόν. Ἡ δέ μνησικακία καί ἡ βλασφημία κυριεύουν ὅλας τάς ἁμαρτίας, διότι αὐταί καί μόναι εἶναι ἱκαναί νά καταβιβάσουν τόν ἄνθρωπον εἰς τόν τάρταρον τοῦ Ἅδου καί εἰς τά καταχθόνια τῆς γῆς καί τῆς θαλάσσης».

Καί πάλιν ὁ Γέρων εἶπε· «Ποῖον ἁμάρτημα πλέον τῶν ἄλλων μισεῖ ὁ Θεός»;

Καί ὁ Ἄγγελος ἀπεκρίθη· «Τήν κενοδοξίαν· αὐτή μόνη ὅλον τόν κόσμον ἀπώλεσεν, ὅτι δι’ αὐτῆς ὁ πρωτόπλαστος τῶν δαιμόνων ἀπώλετο, δι’ αὐτῆς ὁ Φαρισαῖος τούς κόπους ἀπώλεσε· διότι ὁ ἄνθρωπος ἐάν πέσῃ εἰς τοιοῦτον πάθος, δύσκολον εἶναι νά ἐγερθῇ».

Ὁ Γέρων πάλιν ἠρώτησε· «Ποῖοι ἄνθρωποι κολάζονται περισσότερον τῶν ἄλλων»;

Καί ὁ Ἄγγελος· «Εἶπόν σοι, ὁ πόρνος καί ὁ βλάσφημος· πλήν λέγω σοι καί τοῦτο, ὅτι ὑποκάτω πασῶν τῶν κολάσεων ὑπάρχει κόλασις δεινή καί πονηρά, ἤτις καλεῖται "ἀφάνεια"· ἐκεῖ κολάζονται οἱ πόρνοι Ἱερεῖς καί μοναχοί καί μοναχαί αἱ πορνεύουσαι. Διότι, τίμιε πάτερ, μέλλει ἀνακαινισθῆναι τό πεσόν τάγμα ἀπό τούς καλούς Ἱερεῖς καί μοναχούς καί εἰς μεγάλην τιμήν θά ὑπάγουν. Λοιπόν οἱ πονηροί καί κακοί μοναχοί εἰς μεγάλην ἀτιμίαν καί κόλασιν ἀποπέμπονται, ἀλλά καί οἱ Ἱερεῖς οἱ παραβαίνοντες τούς θείους νόμους καί οἱ δεχόμενοι παρανόμους ἕνεκεν δώρων, καί oἱ καταφρονοῦντες τήν Ἀκολουθίαν αὐτῶν ἕνεκεν κοσμικῶν καί βιοτικῶν φροντίδων. Διότι διά μίαν Ἀκολουθίαν ἔχουν νά δώσουν λόγον τῷ Θεῷ. Περί δέ τῶν μεθυόντων Ἱερέων, τί εἴπω καί τί λαλήσω; Οὐαί αὐτοῖς, ὅτι δεινή κόλασις ἀναμένει αὐτούς»!

Τότε λέγει ὁ Γέρων· «Εἰπέ μοι καί τοῦτο, παρακαλῶ· οἱ καταφρονοῦντες τήν ἁγίαν Κυριακήν ἔχουσι τίποτε κόλασιν ἐκεῖ»;

Καί ἀποκριθείς ὁ Ἄγγελος εἶπεν· «Οὐαί αὐτοῖς, τίμιε πάτερ! ὅτι φρικτή κόλασις δέχεται αὐτούς. Εἴ τις καταφρονεῖ τήν ἁγίαν Κυριακήν, τόν Κύριον καταφρονεῖ, καί ὁ Κύριος αὐτόν, διότι ἡ Κυριακή ἡμέρα, ὁ Κύριός ἐστιν. Καί ὅστις τιμᾷ αὐτήν τόν Κύριον τιμᾷ· ὅστις πάλιν τιμᾷ τήν μνήμην τῶν Ἁγίων καί ὅστις ἑορτάζει τάς μνήμας αὐτῶν βοηθοῦν καί oἱ Ἅγιοι αὐτόν, διότι μεγάλην παρρησίαν ἔχουν πρός τόν Θεόν καί ὅ,τι ζητήσουν παρέχει αὐτοῖς ὁ Κύριος. Ἀλλά οἱ ἄνθρωποι ἀπεδίωξαν τόν φόβον τοῦ Θεοῦ ἀπ’ αὐτῶν καί οὔτε τόν Θεόν ἔχουν φίλον οὔτε τινά τῶν Ἁγίων, ἀλλ’ ἐκολλήθησαν μόνον εἰς τά βιοτικά καί κοσμικά πράγματα, τά καταστρεφόμενα καί φθειρόμενα καί οὐαί αὐτοῖς! Γίγνωσκε, τίμιε πάτερ, ὅτι πᾶς ἄνθρωπος, ἤ Ἱερεύς, ἤ μοναχός, ἤ κοσμικός, ἤ ἰδιώτης, ὁ ὁποῖος δέν τιμᾷ τήν ἁγίαν Κυριακήν, Θεοῦ πρόσωπον δέν βλέπει οὐδέ ἔχει ἐλπίδα σωτηρίας.

»Τώρα λοιπόν, τίμιε πάτερ, εἴ τι θελεις ἐρώτησόν με, διότι εἶναι ὥρα νά πορευθῶ εἰς τόν οὐρανόν νά ποιήσω τήν παράστασιν τοῦ Κυρίου μου».

Τότε στενάξας ὁ Γέρων καί δακρύσας πικρῶς εἶπεν· «Οὐαί ἡμῖν! ἰδού ὁ καλός δοῦλος τοῦ Κυρίου μου, Ἄγγελος ὤν ἄϋλος καί ἀναμάρτητος βιάζεται ἵνα δώσῃ τήν δοξολογίαν τῷ Κυρίῳ, ἡμεῖς δέ οἱ ὑλικοί καί ἁμαρτωλοί δέν φροντίζομεν, ἀλλά καταφρονοῦμεν τήν σωτηρίαν μας».

Λέγει πάλιν ὁ Ὅσιος πρός τόν Ἄγγελον· «Παρακαλῶ σε εἰπέ μοι· ποία προσευχή ἁρμόζει τῷ μοναχῷ»;

Ὁ δέ εἶπεν αὐτῷ· «Ἐάν εἶναι γραμματισμένος ὁ ἄνθρωπος, τοῦ Δαβίδ οἱ Ψαλμοί, εἰ δέ καί δέν εἶναι, το "Κυριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με τόν ἀμαρτωλόν". Αὐτή ἡ εὐχή εἶναι ἡ δυνατωτέρα, πολλοί δέ γραμματισμένοι ἄφησαν ὅλα καί ἐκράτησαν αὐτήν τήν εὐχήν καί ἐσώθησαν, διότι αὐτήν δύνανται νά κρατήσουν εἰς τήν μνήμην των καί ἄνδρες καί γυναῖκες καί παιδία καί μοναχοί καί μοναχαί καί εὐμαθεῖς καί ἀμαθεῖς καί ἔμπειροι καί ἄπειροι· καί ὁ θέλων νά σωθῆ ταύτην ἄς κράτη ἐν ἡμέρᾳ καί νυκτί, ἐν κελλίῳ καί ἐν ὁδῷ. Ἱστάμενός τε καί καθήμενος κἄν περιπατῇ, κἄν ἐργάζεται, αὐτήν τήν εὐχήν ἄς κρατῇ μετά πόθου καί προθυμίας διότι αὐτή εἶναι ἱκανή εἰς κάθε ἕνα ὅπου θέλει νά σωθῇ».

Καί πάλιν εἶπεν ὁ Ὅσιος· «Ἐπειδή ἦλθες νά μέ διδάξῃς τόν ἁμαρτωλόν, δέομαί σου, εἰπέ μοι καί τοῦτο· ἐάν εὑρεθῆ τις ἄνθρωπος ἁμαρτωλός καί διδάξῃ ἄλλον, ἐκβάλῃ αὐτόν ἀπό τήν ἁμαρτίαν καί δείξῃ εἰς αὐτόν στράταν καλήν, ἔχει τίποτε μισθόν»;

Λέγει αὐτῷ ὁ Ἄγγελος· «Ὅστις πράξῃ ταῦτα ὅπου μέ ἐρωτᾷς, σῴζει τόν ἑαυτόν του· καί ὁ συμβουλεύων ἄλλον τινά εἰς τό κακόν, ὄχι μόνον ἐκεῖνον καταστρέφει, ἀλλά καί τήν ψυχήν του παραδίδει τῷ Διαβόλῳ. Λοιπόν δέν εἶναι δεινοτέρα ἁμαρτία ὡς τό συμβουλεῦσαι ἄνθρωπον εἰς κακόν ἔργον, οὕτω δέ πάλιν εἶναι καλόν τό συμβουλεῦσαι εἰς τό ἀγαθόν».

Πάλιν ἠρώτησεν ὁ Ὅσιος λέγων· «Εἶπέ μοι καί τοῦτο· τάχα ἕως τώρα ἐπλήθυναν οἱ Ἅγιοι εἰς ὅλον τόν κόσμον; καί ἕως τέλος θά εἶναι ἄραγε τοιοῦτοι»;

Καί ὁ Ἄγγελος εἶπεν· «Ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος, τίμιε πάτερ, δέν θέλει ἐκλείψει δίκαιος καί προφήτης Κυρίῳ τῷ Θεῷ, ὡσαύτως οὐδέ τῷ Σατανᾷ ὑπηρέτης. Πλήν εἰς τούς ὑστερινούς καιρούς ὅσοι ἐν ἀληθείᾳ δουλεύσουν τῷ Χριστῷ καί κρύβονται ἀπό τούς ἀνθρώπους, ἐάν σημεῖα καί τέρατα δέν κάμνουν ὡσάν τώρα, ἀλλά πρακτικῇ ὁδῷ περιπατοῦν μετά ταπεινώσεως, μεγαλύτεροι ἀπό τούς τελοῦντας σημεῖα θέλουν εὑρεθῆ ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Θεοῦ· διότι τότε δέν θέλουν ἴδῃ τινά νά κάμνῃ σημεῖα καί θαύματα, ἵνα ἐκ τῆς τοιαύτης ὑποθέσεως ἀναζωπυρούμενοι οἱ ἄνθρωποι μέ δυνατήν προθυμίαν εἰσέλθουν εἰς τόν ἀγῶνα, διότι θέλουν εἶναι ἐκεῖνοι ὅπου νά ποιμαίνουν καί νά ἐξουσιάζουν εἰς ὅλον τόν κόσμον, ἀδόκιμοι παντελῶς, νά μή γινώσκουν οὔτε μίαν ἐπιστήμην τῆς ἀρετῆς. Διότι θέλουν ἐκπέσει εἰς τήν γαστριμαργίαν, φιλαργυρίαν καί κενοδοξίαν καί νά εἶναι περισσότερον σκάνδαλον τοῖς ἀνθρώποις καί οὐχί ὑπογραμμός, διά τοῦτο περισσότερον ἀμεληθήσεται ἡ ἀρετή διότι τότε θέλει βασιλεύσει ἡ φιλαργυρία καί οὐαί εἰς ἐκείνους ὅπου χαίρουν ὅτι ἔχουσι χρήματα πολλά· ὄνειδος γάρ ἔσονται οὗτοι Κυρίῳ τῷ Θεῷ καί δέν θέλουν ἰδεῖ πρόσωπον Θεοῦ ζῶντος, ὅτι μοναχός ἤ λαϊκός ὅπου δίδει εἰς τόκον τό ἀργύριον αὐτοῦ βυθῷ ταρτάρου καταποντισθήσεται, ὅτι δέν προτιμᾷ νά κάμῃ αὐτά καρποφόρα Κυρίῳ τῷ Θεῷ διά τῆς ἐλεημοσύνης τῶν πενήτων».

Ταῦτα εἰπών ὁ Ἄγγελος τῷ Ἀββᾷ Μακαρίῳ καί κλίνας πρός αὐτόν τήν κεφαλήν εἶπεν· «Εὐλόγησον, πάτερ ἅγιε, συγχώρησόν με».

Τότε πεσών ὁ Γέρων προσεκύνησεν αὐτῷ λέγων· «Πορεύου ἐν εἰρήνῃ, παράστηθι τῇ Ἁγίᾳ Τριάδι καί πρέσβευε ὑπέρ ἐμοῦ».

Καί ἀναχωρήσας ὁ Ἄγγελος ἀπῆλθεν εἰς τόν οὐρανόν. Ὁ δέ Ἀββᾶς Μακάριος εὐχαριστήσας τῷ Θεῷ, ἐπῆγεν εἰς τό κελλίον του καί διηγήθη εἰς τούς ἀδελφούς καί συνασκητάς αὐτοῦ ὅσα εἶδε καί ἤκουσεν ἀπό τόν Ἄγγελον, δοξάζων καί εὐλογῶν τόν Θεόν.

(ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ)

Κάποτε, πού ὁ ὅσιος Μακάριος περπατοῦσε στήν ἔρημο, τόν ἀκολούθησε Ἄγγελος Κυρίου καί εἶπε στόν Γέροντα: «Εὐλόγησον, ἅγιε πάτερ». Κι ὁ Γέροντας, νομίζοντας ὅτι εἶναι κάποιος Μοναχός ἀπό τήν ἔρημο, τοῦ εἶπε: «Ὁ Θεός νά σέ συγχωρήσει, παιδί μου». Ἀφοῦ περπάτησαν μαζί γιά λίγο, ἀναλογιζόμενος ὁ Ὅσιος τή μορφή καί τήν στάση του, τοῦ εἶπε: «Σέ παρατηρῶ, παιδί μου, καί ἀπορῶ μέ τή θαυμαστή παρουσία σου, καί ὑποπτεύομαι μήπως καί δέν εἶσαι ἄνθρωπος. Γι’ αὐτό, σέ ὁρκίζω στό ὄνομα τοῦ Θεοῦ νά μοῦ πεῖς τήν ἀλήθεια».

Τότε ὁ Ἄγγελος, κάνοντας μετάνοια στόν ὅσιο Μακάριο, εἶπε: «Εὐλόγησον, πάτερ. Ἐγώ, ὅπως βλέπεις, δέν εἶμαι ἄνθρωπος, ἀλλά Ἄγγελος, καί ἦρθα νά σέ διδάξω τά μυστήρια, τά ὁποῖα δέν γνωρίζεις καί ἐπιθυμεῖς νά μάθεις. Λοιπόν, ρώτησέ με ὅ,τι θέλεις, κι ἐγώ θά σοῦ ἀπαντήσω».

Τότε ὁ Γέροντας, κάνοντας μετάνοια στόν Ἄγγελο, εἶπε: «Σέ εὐχαριστῶ, Κύριε, πού μοῦ ἔστειλες ὁδηγό, γιά νά μέ διδάξει ἐκεῖνα πού δέν γνωρίζω καί ἐπιθυμῶ νά μάθω, τά ἀπόκρυφα καί ἀνέκφραστα μυστήρια».

Καί ὁ Ἄγγελος εἶπε: «Ρώτησέ με, λοιπόν, πάτερ».

Τότε ὁ Γέροντας εἶπε: «Πές μας, ἅγιε Ἄγγελε, ἄν γνωρίζονται μεταξύ τους οἱ ἄνθρωποι στόν αἰώνιο ἐκεῖνο κόσμο, οἱ κεκοιμημένοι».

Καί ὁ Ἄγγελος εἶπε: «Ἄκουσε, ἅγιε πάτερ. Ὅπως σ’ αὐτόν ἐδῶ τόν κόσμο οἱ ἄνθρωποι κοιμοῦνται ἀπό τό βράδυ ὡς τό πρωΐ, καί τήν ἄλλη μέρα ξυπνοῦν καί γνωρίζουν τούς ἀνθρώπους τῆς προηγούμενης ἡμέρας, καί τούς χαιρετοῦν, καί συνομιλοῦν μαζί τους, καί συχνά συναναστρέφονται καί χαίρονται ὅλοι μαζί, καί ρωτᾶ διάφορα ὁ ἕνας τόν ἄλλο, ἔτσι γίνεται καί σ’ ἐκεῖνο τόν κόσμο. Ὁ ἕνας γνωρίζει τόν ἄλλο καί συνομιλεῖ μαζί του. Ὅπως πηγαίνει κάποιος στήν ἀγορά, καί ἐκεῖ βλέπει ἄρχοντες καί φτωχούς καί ρωτᾷ· ποῖος εἶναι τοῦτος καί ποῖος εἶναι ἐκεῖνος, καί ρωτώντας μαθαίνει καί ὅσους δέν εἶδε ποτέ, ἔτσι γίνεται κι ἐκεῖ. Ἀλλά, αὐτό ἰσχύει μόνο γιά τούς Δίκαιους, γιατί οἱ ἁμαρτωλοί κι αὐτό τό στεροῦνται».

Τότε ὁ Γέροντας εἶπε: «Πές μου κι αὐτό, σέ παρακαλῶ. Μετά τόν χωρισμό τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα, τί γίνεται; Καί γιατί γίνονται τά Μνημόσυνα τῶν κεκοιμημένων»;

Καί ὁ Ἄγγελος εἶπε: «Ἄκουσε, ἅγιε πάτερ. Μετά τόν ἀποχωρισμό τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα, παραλαμβάνουν τήν ψυχή οἱ Ἄγγελοι μετά τήν τρίτη μέρα καί ἔρχονται στόν οὐρανό, γιά νά προσκυνήσῃ τόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό. Ὅμως, ἀπό τή γῆ μέχρι τόν οὐρανό ὑπάρχει μιά σκάλα, καί κάθε σκαλοπάτι ἔχει ἕνα τάγμα δαιμόνων, τά ὁποῖα ὀνομάζονται "τελώνια", καί ζητοῦν νά πραλάβουν τήν ψυχή ἐκείνη τά πονηρά πνεύματα, καί φέρνουν τά χειρόγραφα τῶν ἁμαρτιῶν της, καί τά δείχνουν στούς Ἀγγέλους, λέγοντας· Τήν τάδε ἡμέρα καί στίς τόσες τοῦ τάδε μηνός, ἡ ψυχή αὐτή ἔκανε αὐτό· ἤ ἔκλεψε, ἤ πόρνευσε, ἤ μοίχευσε, ἤ ἐμαλακίσθη, ἤ εἶπε ψέματα, ἤ συμβούλευσε ἄνθρωπο νά κάνει κακό· καί ὅ,τι ἄλλο κακό ἔκανε, ὅλα τά δείχνουν στούς Ἀγγέλους. Τότε δείχνουν καί οἱ Ἄγγελοι ὅ,τι καλό ἔκανε ἡ ψυχή ἐκείνη, ἤ ἐλεημοσύνη, ἤ προσευχή, ἤ λειτουργίες, ἤ νηστείες, ἤ ὅ,τι ἄλλο καλό ἔκανε, καί ζυγίζουν (τίς πράξεις) οἱ Ἄγγελοι καί οἱ δαίμονες.

»Κι ἄν βρεθῇ κάτι καλό περισσότερο, ἁρπάζουν τήν ψυχή οἱ Ἄγγε­λοι μέ μεγάλη χαρά καί ἀνεβαίνουν σέ ἄλλο σκαλοπάτι. Καί οἱ δαίμονες τρίζουν τά δόντια τους σάν ἄγριοι σκύλοι, καί βιάζονται νά ἀρπάξουν τήν ἐλεεινή ψυχή ἀπό τούς Ἀγγέλους. Ἡ δέ ψυχή μαζεύεται καί τρομάζει πολύ, καί κρύβεται στούς κόλπους τῶν Ἀγγέλων καί γίνεται μεγάλη διαμάχη καί πολύς θόρυβος μέχρι νά ἐλευθερώσουν τήν ἐλεεινή ἐκείνη ψυχή ἀπό τά χέρια τῶν δαιμόνων.

»Καί τότε ἀνεβαίνουν σέ ἄλλο σκαλοπάτι, κι ἐκεῖ βρίσκουν ἄλλο τελώνιο, πιό φοβερό καί πιό ἄγριο. Καί γίνεται πάλι μεγάλη διαμάχη καί μεγάλη ταραχή ἀνέκδιήγητη, γιά τό ποιός θά πάρει τήν ἐλεεινή ἐκείνη ψυχή. Καί  κραυγάζουν οἱ δαίμονες, καί ἐλέγχουν τήν ψυχή, καί λένε· Ποῦ πᾶς; δέν εἶσαι σύ, πού πόρνευσες καί μόλυνες τό ἅγιο Βάπτισμα; Δέν εἶσαι σύ πού μόλυνες τό ἀγγελικό Σχῆμα (τῶν Μοναχῶν); Ποῦ πηγαίνεις τώρα; Γύρισε πίσω, ἐπίστρεψε κάτω, στόν σκοτεινό Ἅδη, στό πῦρ τό ἐξώτερο, στόν σκώληκα τόν ἀκοίμητο.

»Τότε, ἄν ἡ ψυχή ἐκείνη εἶναι καταδικασμένη, τήν φέρνουν οἱ πονηροί δαίμονες κάτω ἀπό τή γῆ, σέ τόπο σκοτεινό καί ὀδυνηρό. Καί ἀλίμονο στήν ψυχή ἐκείνη! Ἀλίμονο στήν ὥρα, πού γεννήθηκε ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος! Ποιός νά διηγηθεῖ, ἅγιε πάτερ, τά βάσανα, πού ἔχουν οἱ καταδικασμένες ψυχές στόν τόπο ἐκεῖνο;

»Ἄν, ὅμως, βρεθεῖ ἡ ψυχή καθαρή καί ἀναμάρτητη, ἀνεβαίνει στόν οὐρανό μέ μεγάλη χαρά, καί τήν ὑποδέχονται οἱ Ἄγγελοι μέ λαμπάδες καί μέ θυμιάματα καί τήν ἀσπάζονται. Ἔπειτα, πηγαίνουν στόν δεσποτικό Θρόνο καί προσκυνεῖ τόν Κύριο καί Θεό ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό. Καί τότε βλέπει τούς χορούς τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, τῶν ἁγίων Μαρτύρων, τῶν ἁγίων Πατέρων, τά ἐννέα τάγματα τῶν ἁγίων Ἀγγέλων, τήν λαμπρότητα ἐκείνη τήν ἄρρητη, καί ἀκούει τήν ἀγγελική ἐκείνη μελωδία καί τό κάλλος τό ἄφθαστο.

»Ρώτησες καί γιά τά Μνημόσυνα, πῶς καί γιατί γίνονται. Ἐπειδή, ὅπως εἴπαμε, μετά ἀπό τρεῖς μέρες ἀνεβαίνει ἡ ψυχή γιά προσκύνηση, γι’ αὐτό ἑτοιμάζουμε πανέρι (μέ κόλλυβα) καί τό προσφέρουμε στόν Κύριο γιά τήν ψυχή ἐκείνη. Μετά τήν προσκύνηση, ξαναφέρνουν τήν ψυχή οἱ Ἄγγελοι στή γῆ, καί τῆς δείχνουν τούς τόπους, πού ἔζησε τή ζωή της, καί τῆς θυμίζουν τίς πράξεις της, τίς κακές καί τίς καλές, λέγοντας· Ἐδῶ ἔκλεψες, ἐκεῖ πόρνευσες, ἐδῶ κατηγόρησες, ἐκεῖ ἔκανες αἰσχρά, ἐδῶ φόνευσες, ἐκεῖ ἐπιόρκησες, ἐδῶ ἀδίκησες, ἐκεῖ βλασφήμησες, ἐκεῖ σκανδάλισες. Ἔπειτα πάλι τά καλά· Ἐδῶ ἐλέησες, ἐκεῖ νήστεψες, ἐδῶ μετανόησες, ἐδῶ ἔκανες προσευχή, ἐκεῖ γονυκλισίες, ἐδῶ ὀρθοστασία στήν προσευχή, ἐκεῖ ἐγκράτεια. Κι αὐτό γίνεται μέχρι τήν ἐνάτη ἡμέρα.

»Καί τήν ἐνάτη ἡμέρα ἀνεβαίνουν πάλι γιά προσκύνηση, ὅπως τήν τρίτη. Τά δέ Μνημόσυνα (τῆς ἐνάτης ἡμέρας) γίνονται γιά νά προσέξει τήν ψυχή ἐκείνη ὁ Κύριος καί νά τήν δεχθεῖ μέ καλό μάτι, ἐπειδή πολύ ὀφελοῦν τήν ψυχή οἱ ἐλεημοσύνες, οἱ Λειτουργίες καί τά Μνημόσυνα, γιατί αὐτά μποροῦν νά βγάλουν ψυχή ἀπό τήν κόλαση.

»Μετά τή δευτέρη προσκύνηση, πάλι φέρνουν τήν ψυχή οἱ Ἄγγελοι στόν κόσμο καί τῆς δείχνουν τόν Παράδεισο, τόν Ἐλεῶνα, τόν Κόλπο τοῦ Ἀβραάμ, τίς κατοικίες καί τίς ἀπολαύσεις τῶν Δικαίων. Καί ὅταν ἡ ψυχή δεῖ ἐκείνη τήν ἀνέκφραστη χαρά, παρηγορεῖται καί χαίρεται, καί παρακαλεῖ τούς Ἀγγέλους νά τήν ἐγκαταστήσουν ἐκεῖ, μαζί μέ τούς Δικαίους. Ἔπειτα τῆς δείχνουν καί τίς κολάσεις τῶν ἁμαρτωλῶν, λέγοντας· Αὐτός εἶναι ὁ πύρινος ποταμός, αὐτός εἶναι ὁ σκώληξ ὁ ἀκοίμητος, τοῦτο εἶναι τό σκότος τό ἐξώτερον καί τοῦτο τό ἐσώτερον, αὐτός εἶναι ὁ βρυγμός τῶν ὀδόντων, καί ἔτσι τῆς δείχνουν ὅλες τίς κολάσεις τῶν ἁμαρτωλῶν. Δεν ὑπάρχει, ἅγιε πάτερ, σκληρότερη καί φοβερότερη κόλαση ἀπό τοῦ πόρνου καί τοῦ κλέπτη, ἰδιαίτερα τοῦ πόρνου Μοναχοῦ καί τῆς πόρνης Μοναχῆς, τοῦ πόρνου Ἱερέως καί τῆς πόρνης πρεσβυτέρας.

»Ἀφοῦ τά δοῦν ὅλα αὐτά, τήν ἀνεβάζουν πάλι γιά προσκύνηση τήν τεσσαρακοστή ἡμέρα. Γι’ αὐτό γίνονται τότε Μνημόσυνα τῶν κεκοιμημένων, ἐπειδή πρόκειται ἡ ψυχή τήν τεσσαρακοστή ἡμέρα νά δεχθεῖ τήν ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ καί νά πάει ὅπου ἀποφασίσει ὁ φιλάνθρωπος Θεός, σύμφωνα μέ τά ἔργα καί τίς πράξεις πού ἔκανε σ’ αὐτόν ἐδῶ τόν κόσμο. Καί παραμένει ἡ ψυχή ὅπου θέλει ὁ Κύριος μέχρι τήν ἡμέρα τῆς ἀναστάσεως, γιά νά ἀναστηθεῖ καί τό σῶμα καί νά ἀπολαύσει σύμφωνα μέ τά ἔργα του».

Τότε στέναξε ὁ Γέροντας καί, ἀφοῦ δάκρυσε μέ πικρό δάκρυ, εἶπε: «Ἀλίμονο στήν ἡμέρα, πού γεννήθηκε ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος»!

Καί ὁ Ἄγγελος τοῦ εἶπε: «Ναί, τίμιε πάτερ. Ὁ ἁμαρτωλός, ὅμως. Γιατί ὁ Δίκαιος, εὐλογημένη ἡ ἡμέρα καί ἡ ὥρα, πού γεννήθηκε»!

Τότε τοῦ λέει ὁ Ὅσιος: «Σέ παρακαλῶ, πές μου κι αὐτό· ἔχει κάποια εὐχαρίστηση ὁ ἁμαρτωλός; Καί τελειώνει κάποτε ἡ κόλασή του»;

Ὁ Ἄγγελος εἶπε: «Ὄχι, ἅγιε πάτερ. Οὔτε ἡ βασιλεία τῶν Δικαίων ἔχει τέλος, οὔτε ἡ κόλαση τῶν ἁμαρτωλῶν. Ἄν ἔπαιρνε κανείς κάθε χίλια χρόνια ἕναν κόκκο ἄμμου ἀπό τή θάλασσα καί τόν μετακινοῦσε ἀλλοῦ, μποροῦσε νά ἐλπίζει ὅτι θά τελειώσει κάποτε ἡ ἄμμος, ὅμως ἡ κόλαση τῶν ἁμαρτωλῶν δέν ἔχει τέλος».

Εἶπε πάλι ὁ Ὅσιος: «Παρακαλῶ, πές μου κι αὐτό· Ποιοῖ Ἅγιοι εἶναι σπλαγχνικότεροι στόν ἄνθρωπο, γιά νά τούς παρακαλεῖ ὁ ἐλεεινός ἄνθρωπος, νά πρεσβεύουν γι’ αὐτόν»;

Καί ἀπαντώντας ὁ Ἄγγελος, εἶπε: «Ὅλοι οἱ Ἅγιοι εἶναι εὔσπλαχνοι σέ σᾶς τούς ἀνθρώπους καί εὐγνώμονες, ἀλλά σεῖς οἱ ἄνθρωποι, ὡς ἀγνώμονες καί ἀχάριστοι, τούς κάνετε νά ὀργίζονται μέ σᾶς. Καί οἱ ἅγιοι Ἄγγελοι ἔχουν μεγάλη εὐσπλαχνία στόν ἄνθρωπο, ἐπειδή μέ ἀφορμή τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων εἶδαν κι αὐτοί τά παράδοξα τοῦ Θεοῦ. Ἐπίσης, ἡ Κυρία Θεοτόκος, ἡ Δέσποινά μας, σπλαγχνίζεται περισσότερο τό γένος τῶν ἀνθρώπων. Ἔπρεπε, ἅγιε πατέρ, ὁ ἄνθρωπος νά ἔχει συνεχῶς τό ὄνομά της στό στόμα του. Ἀλλά, ὁ διάβολος τόν ἐξαπάτησε καί ἔγινε ἀχάριστος. Γιατί μέ τίς πρεσβεῖες τῆς Θεοτόκου καί μέ τίς ἱκεσίες της στέκεται αὐτός ὁ κόσμος μέχρι σήμερα. Ἐπειδή οἱ ἄνθρωποι περιφρόνησαν τόν Θεό καί τούς Ἁγίους, τούς περιφρόνησε καί ὁ Θεός, ὅπως καί οἱ Ἅγιοι».

Εἶπε πάλι ὁ Ὅσιος: «Πές μας, ἅγιε Ἄγγελε, ποιό ἁμάρτημα εἶναι μεγαλύτερο ἀπό τά ἁμαρτήματα»;

Καί ὁ Ἄγγελος εἶπε: «Κάθε ἁμαρτία, τίμιε πάτερ, χωρίζει τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν Θεό. Ὅμως, ἡ μνησικακία καί ἡ βλασφημία ξεπερνοῦν ὅλες τίς ἁμαρτίες, γιατί αὐτές καί μόνες τους εἶναι ἱκανές νά κατεβάσουν τόν ἄνθρωπον στά τάρταρα τοῦ Ἅδη καί στά καταχθόνια τῆς γῆς καί τῆς θάλασσας».

Καί πάλι ὁ Γέροντας εἶπε: «Ποιό ἁμάρτημα μισεῖ ὁ Θεός περισσότερο ἀπό τά ἄλλα»;

Καί ὁ Ἄγγελος ἀπάντησε: «Τήν κενοδοξία (τήν ὑπερηφάνεια, τό νά νομίζει ὁ ἄνθρωπος ὅτι εἶναι σπουδαῖος). Αὐτή μόνη της κατέστρεψε ὅλο τόν κόσμο, ἀφοῦ ἐξ αἰτίας της ἐξέπεσε ὁ πρῶτος τῶν δαιμόνων. Ἀπ’ αὐτήν καί ὁ Φαρισαῖος ἔχασε τούς κόπους του. Γιατί, ἄν ὁ ἄνθρωπος πέσει σέ τέτοιο πάθος, εἶναι δύσκολο νά σηκωθεῖ».

Ὁ Γέροντας πάλι ρώτησε: «Ποιοῖ ἄνθρωποι κολάζονται περισσότερο ἀπό τούς ἄλλους»;

Καί ὁ Ἄγγελος: «Σοῦ εἶπα, ὁ πόρνος καί ὁ βλάσφημος. Ὅμως, σοῦ λέω κι αὐτό· Κάτω ἀπ’ ὅλες τίς κολάσεις ὑπάρχει μιά κόλαση δεινή καί φοβερή, ἡ ὁποία ὀνομάζεται "ἀφάνεια". Ἐκεῖ κολάζονται οἱ πόρνοι Ἱερεῖς καί Μοναχοί καί οἱ πόρνες Μοναχές. Διότι, τίμιε πάτερ, πρόκειται νά ἀνακαινισθεῖ τό τάγμα τῶν Ἀγγέλων πού ἐξέπεσε, ἀπό τούς καλούς Ἱερεῖς καί Μοναχούς, οἱ ὁποῖοι γιά μεγάλη τιμή προορίζονται. Ἔτσι, καί οἱ πονηροί καί κακοί Μοναχοί σέ μεγάλη ἀτιμία καί κόλαση ἀποστέλλονται, ὅπως καί οἱ Ἱερεῖς πού παραβαίνουν τούς θείους νόμους, καί ὅσοι δέχονται παράνομους μέ δῶρα, καί ὅσοι ἀμελλοῦν τήν Ἀκολουθία τους γιά κοσμικές καί βιοτικές μέριμνες, ἐπειδή καί γιά μιά Ἀκολουθία πρόκειται νά δώσουν λόγο στόν Θεό. Γιά τούς Ἱερεῖς πού μεθοῦν, τί νά πῶ καί τί νά λαλήσω; Ἀλίμονο σ’ αὐτούς, γιατί φοβερή κόλαση τούς περιμένει»!

Τότε εἶπε ὁ Γέροντας: «Πές μου καί τοῦτο, σέ παρακαλῶ· Ὅσοι περιφρονοῦν τήν ἁγία Κυριακή, ἔχουν κάποια κόλαση ἐκεῖ»;

Καί ἀπαντώντας ὁ Ἄγγελος, εἶπε: «Ἀλίμονο σ’ αὐτούς, τίμιε πάτερ, γιατί φρικτή κόλαση τούς δέχεται! Ἄν κάποιος περιφρονεῖ τήν ἁγία ἡμέρα τῆς Κυριακῆς, περιφρονεῖ τόν ἴδιο τόν Κύριο, καί ὁ Κύριος περιφρονεῖ ἐκεῖνον, γιατί ἡ Κυριακή ἡμέρα, εἶναι ὁ Κύριος, καί ὅποιος τιμᾶ τήν Κυριακή, τιμᾶ τόν Κύριο. Ὅποιος πάλι τιμᾶ τή μνήμη τῶν Ἁγίων καί ὅποιος ἑορτάζει τίς μνῆμες τους, τόν βοηθοῦν καί oἱ Ἅγιοι, γιατί ἔχουν μεγάλη δύναμη ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί ὅ,τι ζητήσουν τούς τό παρέχει ὁ Κύριος. Ὅμως, οἱ ἄνθρωποι ἔδιωξαν τόν φόβο τοῦ Θεοῦ ἀπό τή ζωή τους καί οὔτε τόν Θεό ἔχουν φίλο, οὔτε κάποιον ἀπό τούς Ἁγίους, ἀλλά προσκολλήθηκαν μόνο στά βιοτικά καί κοσμικά πράγματα, σ’ αὐτά πού καταστρέφονται καί φθείρονται, καί ἀλίμονο σ’ αὐτούς! Νά γνωρίζεις, τίμιε πάτερ, ὅτι κάθε ἄνθρωπος, ἤ Ἱερεύς, ἤ Μοναχός, ἤ κοσμικός, ἤ ἰδιώτης, πού δέν τιμᾶ τήν ἁγία Κυριακή, Θεοῦ πρόσωπο δέν βλέπει, οὔτε ἔχει ἐλπίδα σωτηρίας.

»Τώρα, λοιπόν, τίμιε πάτερ, ἄν θέλεις κάτι ἄλλο, ρώτησέ με, γιατί εἶναι ὥρα νά πάω στόν οὐρανό, νά ἐμφανιστῶ μπροστά στόν Κύριό μου».

Τότε, ἀφοῦ στέναξε ὁ Γέροντας καί ἀφοῦ δάκρυσε μέ πικρό δάκρυ, εἶπε: «Ἀλίμονό μας! Νά, ὁ καλός δοῦλος τοῦ Κυρίου, ἐνῶ εἶναι Ἄγγελος, ἄϋλος καί ἀναμάρτητος, βιάζεται νά προσφέρει τή δοξολογία στόν Κύριο, ἐνῶ ἐμεῖς, οἱ ὑλικοί καί ἁμαρτωλοί, δέν φροντίζουμε, ἀλλά περιφρονοῦμε τή σωτηρία μας».

Εἶπε πάλι ὁ Ὅσιος πρός τόν Ἄγγελο: «Σέ παρακαλῶ, πές μου· Ποιά προσευχή εἶναι πιό κατάλληλη γιά τόν Μοναχό»;

Καί ἐκεῖνος τοῦ εἶπε: «Ἄν ὁ ἄνθρωπος εἶναι γραμματισμένος, οἱ Ψαλμοί τοῦ Δαβίδ. Ἄν δέν εἶναι γραμματισμένος, τό "Κυριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με τόν ἁμαρτωλόν". Αὐτή ἡ προσευχή εἶναι ἡ δυνατότερη. Μάλιστα, πολλοί γραμματισμένοι τά ἄφησαν ὅλα καί κράτησαν αὐτή τήν προσευχή καί σώθησαν, γιατί αὐτή μποροῦν νά τήν ἔχουν στή μνήμη τους καί ἄνδρες καί γυναῖκες καί παιδιά καί Μοναχοί καί Μοναχές καί καλλιεργημένοι καί ἀμαθεῖς καί ἔμπειροι καί ἄπειροι. Ἄς χρησιμοποιεῖ αὐτή τήν προσευχή ὅποιος θέλει νά σωθεῖ, ἡμέρα καί νύκτα, στό κελλί καί στόν δρόμο, ὅταν εἶναι ὄρθιος καί ὅταν κάθεται, ἀκόμη κι ἄν περπατᾶ, κι ἄν ἐργάζεται, αὐτή τήν προσευχή ἄς χρησιμοποιεῖ μέ πόθο καί μέ προθυμία, γιατί αὐτή εἶναι ἀρκετή σέ ὅποιον θέλει νά σωθεῖ».

Εἶπε πάλι ὁ Ὅσιος: «Ἐπειδή ἦλθες νά μέ διδάξεις τόν ἁμαρτωλό, σέ παρακαλῶ, πές μου καί τοῦτο· Ἄν βρεθεῖ κάποιος ἄνθρωπος ἁμαρτωλός καί συμβουλεύσει σωστά κάποιον ἄλλο, καί τόν βγάλει ἀπό τήν ἁμαρτία, καί τοῦ δείξει τόν σωστό δρόμο, ἔχει κάποια ἀνταμοιβή»;

Καί τοῦ λέει ὁ Ἄγγελος: «Ὅποιος κάνει αὐτά πού μέ ρωτᾶς, σῴζει τόν ἑαυτό του· καί ὅποιος συμβουλεύει κάποιον ἄλλο ἄνθρωπο στό κακό, ὄχι μόνο καταστρέφει ἐκεῖνον πού συμβουλεύει, ἀλλά καί τή δική του ψυχή παραδίδει στόν διάβολο. Δέν ὑπάρχει, λοιπόν, χειρότερη ἁμαρτία ἀπό τό νά συμβουλεύει κάποιος ἕναν ἄνθρωπο σέ κακό ἔργο. Κατά τόν ἴδιο τρόπο, εἶναι καλό τό νά συμβουλεύει κάποιος στό καλό».

Πάλι ρώτησε ὁ Ὅσιος, λέγοντας: «Πές μου καί τοῦτο· Τάχα μέχρι τώρα αὐξήθηκαν οἱ Ἅγιοι σ’ ὅλο τόν κόσμο; Καί μέχρι τό τέλος θά ὑπάρχουν ἄραγε Ἅγιοι»;

Καί ὁ Ἄγγελος εἶπε: «Μέχρι τή συντέλεια αὐτοῦ τοῦ κόσμου, τίμιε πάτερ, δέν πρόκειται νά ἐκλείψουν οὔτε οἱ Δίκαιοι, οὔτε οἱ Προφῆτες τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ. Κατά τόν ἴδιο τρόπο, δέν πρόκειται νά ἐκλείψουν οὔτε οἱ ὑπηρέτες τοῦ σατανᾶ. Ὅμως, στούς ἔσχατους χρόνους ὅσοι πραγματικά θά ὑπηρετοῦν τόν Χριστό καί θά κρύβονται ἀπό τούς ἀνθρώπους, ἀκόμη κι ἄν δέν θά κάνουν σημεῖα καί τέρατα ὅπως τώρα, ἀλλά θά βαδίζουν μέ ταπείνωση τήν πρακτική ὁδό τοῦ Θεοῦ, πρόκειται νά βρεθοῦν στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ μεγαλύτεροι ἀπ’ αὐτούς πού κάνουν τά θαύματα. Γιατί οἱ ἄνθρωποι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης δέν θά ἔχουν ἀνάγκη νά δοῦν κάποιον νά κάνει σημεῖα καί θαύματα, ὥστε βλέποντας νά ξυπνήσουν καί μέ προθυμία μεγάλη ἀρχίσουν τόν ἀγῶνα τῆς σωτηρίας τους. Οἱ τότε ἄνθρωποι θά θέλουν νά ἡγεμονεύουν καί νά ἐξουσιάζουν σ’ ὅλο τόν κόσμο, ὄντας ἐντελῶς ἀνίκανοι καί μή γνωρίζοντας καμία μέθοδο ἀρετῆς. Θά ἔχουν παραδοθεῖ στή γαστριμαργία, στή φιλαργυρία καί στήν κενοδοξία καί θά εἶναι περισσότερο σκάνδαλο στούς συνανθρώπους τους, παρά παράδειγμα μίμησης. Τότε ἡ ἀρετή θά περιφρονηθεῖ ἀκόμη περισσότερο καί θά κυριαρχήσει ἡ φιλαργυρία. Ὅμως, ἀλίμονο σ’ ὅσους χαίρονται, ἐπειδή ἔχουν χρήματα πολλά. Ὄνειδος θά εἶναι ἐνώπιον τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί δέν πρόκειται νά δοῦν πρόσωπο Θεοῦ ζῶντος. Ὁ Μοναχός ἤ ὁ λαϊκός, πού τοκίζει τά χρήματά του, θά βυθιστεῖ καί θά καταποντιστεῖ στά τάρταρα, γιατί δέν προτιμᾶ νά κάνει τά χρήματα αὐτά καρποφόρα ἐνώπιον τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ, προσφέροντας ἐλεημοσύνη σέ φτωχούς».

Ἀφοῦ εἶπε αὐτά ὁ Ἄγγελος στόν ὅσιο Μακάριο καί ἀφοῦ ἔσκυψε πρός τόν Ὅσιο τήν κεφαλή του, εἶπε: «Εὐλόγησον, πάτερ ἅγιε, συγχώρησέ με».

Τότε ἔπεσε ὁ Γέροντας καί τόν προσκύνησε, λέγοντας: «Εἰρήνη νά ἔχεις στόν δρόμο σου. Καί ὅταν ἐμφανισθείς στήν Ἁγία Τριάδα, προσευχήσου καί γιά μένα».

Καί φεύγοντας ὁ Ἄγγελος πῆγε στόν οὐρανό. Ὁ δέ ὅσιος Μακάριος, ἀφοῦ εὐχαρίστησε τόν Θεό, πῆγε στό κελλί του καί διηγήθηκε στούς ἀδελφούς καί συνασκητές του ὅσα εἶδε καί ἄκουσε ἀπό τόν Ἄγγελο, δοξάζοντας καί εὐλογώντας τόν Θεό.

Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΠΛΟΥΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

(Λουκ. 16, 19-31)

(ΚΕΙΜΕΝΟ)

Ἄνθρωπός τις ἦν πλούσιος, καὶ ἐνεδιδύσκετο πορφύραν καὶ βύσσον εὐφραινόμενος καθ’ ἡμέραν λαμπρῶς. Πτωχὸς δέ τις ὀνόματι Λάζαρος ἐβέβλητο πρὸς τὸν πυλῶνα αὐτοῦ εἱλκωμένος καὶ ἐπιθυμῶν χορτασθῆναι ἀπὸ τῶν πιπτόντων ἀπὸ τῆς τραπέζης τοῦ πλουσίου· ἀλλὰ καὶ οἱ κύνες ἐρχόμενοι ἐπέλειχον τὰ ἕλκη αὐτοῦ.

Ἐγένετο δὲ ἀποθανεῖν τὸν πτωχὸν καὶ ἀπενεχθῆναι αὐτὸν ὑπὸ τῶν ἀγγέλων εἰς τὸν κόλπον Ἀβραάμ· ἀπέθανεν δὲ καὶ ὁ πλούσιος καὶ ἐτάφη. Καὶ ἐν τῷ ᾅδῃ ἐπάρας τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ, ὑπάρχων ἐν βασάνοις, ὁρᾷ Ἀβραὰμ ἀπὸ μακρόθεν καὶ Λάζαρον ἐν τοῖς κόλποις αὐτοῦ. Καὶ αὐτὸς φωνήσας εἶπεν· Πάτερ Ἀβραάμ, ἐλέησόν με καὶ πέμψον Λάζαρον ἵνα βάψῃ τὸ ἄκρον τοῦ δακτύλου αὐτοῦ ὕδατος καὶ καταψύξῃ τὴν γλῶσσάν μου, ὅτι ὀδυνῶμαι ἐν τῇ φλογὶ ταύτῃ. Εἶπεν δὲ Ἀβραάμ· Τέκνον, μνήσθητι ὅτι ἀπέλαβες τὰ ἀγαθά σου ἐν τῇ ζωῇ σου, καὶ Λάζαρος ὁμοίως τὰ κακά· νῦν δὲ ὧδε παρακαλεῖται σὺ δὲ ὀδυνᾶσαι. Καὶ ἐν πᾶσι τούτοις μεταξὺ ἡμῶν καὶ ὑμῶν χάσμα μέγα ἐστήρικται, ὅπως οἱ θέλοντες διαβῆναι ἔνθεν πρὸς ὑμᾶς μὴ δύνωνται, μηδὲ ἐκεῖθεν πρὸς ἡμᾶς διαπερῶσιν.

Εἶπεν δέ· Ἐρωτῶ σε οὖν, πάτερ, ἵνα πέμψῃς αὐτὸν εἰς τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου, ἔχω γὰρ πέντε ἀδελφούς, ὅπως διαμαρτύρηται αὐτοῖς, ἵνα μὴ καὶ αὐτοὶ ἔλθωσιν εἰς τὸν τόπον τοῦτον τῆς βασάνου. Λέγει δὲ Ἀβραάμ· Ἔχουσι Μωϋσέα καὶ τοὺς προφήτας· ἀκουσάτωσαν αὐτῶν. Ὁ δὲ εἶπεν· Οὐχί, πάτερ Ἀβραάμ, ἀλλ’ ἐάν τις ἀπὸ νεκρῶν πορευθῇ πρὸς αὐτοὺς μετανοήσουσιν. Εἶπεν δὲ αὐτῷ· Εἰ Μωϋσέως καὶ τῶν προφητῶν οὐκ ἀκούουσιν, οὐδ’ ἐάν τις ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ πεισθήσονται.

(ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ)

Ἕνας ἄνθρωπος ἦταν πλούσιος καί ντυνόταν μέ βαρύτιμα ἐνδύματα καί διασκέδαζε κάθε μέρα μέ πολυτέλεια μεγάλη. Ὑπῆρχε τότε καί κάποιος φτωχός, πού ὀνομαζόταν Λάζαρος, ὁ ὁποῖος ἦταν πεσμένος κοντά στήν πύλη τοῦ σπιτιοῦ τοῦ πλουσίου, γεμᾶτος πληγές. Αὐτός προσπαθοῦσε νά χορτάσει ἀπό τά ψίχουλα, πού ἔπεφταν ἀπό τό τραπέζι τοῦ πλουσίου. Ἀκόμη καί τά σκυλιά ἔρχονταν καί τοῦ ἔγλειφαν τίς πληγές.

Συνέβη δέ νά πεθάνει ὁ φτωχός καί νά μεταφερθεῖ ἀπό τούς Ἀγγέλους στήν ἀγκαλιά τοῦ Ἀβραάμ. Πέθανε καί ὁ πλούσιος καί τόν ἔθαψαν. Καί ἐνῶ ἦταν στόν Ἅδη καί βασανιζόταν, σήκωσε τά μάτια του καί εἶδε τόν Ἀβραάμ ἀπό μακρυά καί τόν Λάζαρο νά εἶναι μαζί του. Τότε φώναξε καί εἶπε· «Πάτερ Ἀβραάμ, ἐλέησέ με καί στεῖλε τόν Λάζαρο νά βρέξει τήν ἄκρη τοῦ δακτύλου του στό νερό καί νά μοῦ δροσίσει τή γλῶσσα, γιατί βασανίζομαι σ’ αὐτή τή φωτιά». Ἀλλά, ὁ Ἀβραάμ εἶπε· «Παιδί μου, θυμήσου, ὅτι σύ ἀπόλαυσες ὅλα τά καλά στή ζωή σου, ὅπως ὁ Λάζαρος τά κακά. Τώρα αὐτός ἐδῶ χαίρεται, κι ἐσύ ὑποφέρεις. Ἐπί πλέον, ἀνάμεσά μας ὑπάρχει μεγάλο χάσμα, ὥστε ἐκεῖνοι πού θέλουν νά περάσουν ἀπό ἐδῶ σέ σᾶς νά μή μποροῦν, οὔτε οἱ ἀπό κεῖ μποροῦν νά περάσουν σέ μᾶς».

Εἶπε πάλι ὁ πλούσιος· «Τότε σέ παρακαλῶ, πάτερ, στεῖλε τόν Λάζαρο στό πατρικό μου σπίτι, γιατί ἔχω ἐκεῖ πέντε ἀδελφούς, νά τούς διαφωτίσει, νά μήν ἔρθουν κι αὐτοί στόν τόπο τοῦτο τῶν βασάνων». Καί ὁ Ἀβραάμ τοῦ λέει· «Ἔχουν τόν Μωϋσῆ καί τούς Προφῆτες· ἄς τούς ἀκούσουν». Ἐκεῖνος τότε εἶπε· «Ὄχι, πάτερ Ἀβραάμ (δέν θά τούς ἀκούσουν). Ἄν, ὅμως, κάποιος ἀπό τούς νεκρούς πάει σ’ αὐτούς, θά μετανοήσουν» Ἀλλά, ὁ Ἀβραάμ τοῦ εἶπε· «Ἄν δέν ἀκοῦνε τόν Μωϋσῆ καί τούς Προφῆτες, ἀκόμη κι ἄν ἀναστηθεῖ κάποιος ἀπό τούς νεκρούς, δέν πρόκειται νά πεισθοῦν».