Μήνυμα Προκαθημένων Ορθοδόξων Εκκλησιών (15/3/1992)

ΜΗΝΥΜΑ

ΤΩΝ ΠΡΟΚΑΘΗΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

ΦΑΝΑΡΙΟΝ

15 ΜΑΡΤΙΟΥ 1992, ΚΥΡΙΑ­ΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Εἰς τό ὄνομα

τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

1. Συνελθόντες ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι εἰς σύσκεψιν, σήμερον, 15ην Μαρτίου 1992, Κυριακὴν τῆς Ὀρθοδοξίας, τῇ πρωτοβου­λίᾳ καὶ προσκλήσει τοῦ ἐν ἡμῖν Πρώτου, Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κυρίου Βαρθολομαίου, κατόπιν ἐκφρασθείσης ἐπιθυμίας καὶ ἄλλων ἀδελφῶν Προκαθημένων, εἰς Φανάριον καὶ ὑπὸ τὴν προεδρίαν αὐτοῦ, ἡμεῖς, οἱ κατὰ ἔλεος καὶ χάριν Θεοῦ Προκαθήμενοι τῶν κατὰ τόπους Ἁγιωτάτων Πατριαρχείων καὶ Αὐτοκεφάλων καὶ Αὐτονόμων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ἤ­τοι:

Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ῥώμης καὶ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Βαρθολομαῖος

Πάπας καὶ Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας καὶ πάσης Ἀφρι­κῆς Παρθένιος

Πατριάρχης Ἀντιόχειας καὶ πάσης Ἀνατολῆς Ἰγνάτιος

Πατριάρχης τῆς Ἁγίας Πόλεως Ἱερουσαλὴμ καὶ πάσης Παλαιστίνης Διόδωρος

Πατριάρχης Μόσχας καὶ πάσης Ῥωσσίας Ἀλέξιος

Πατριάρχης Βελιγραδίου καὶ πάσης Σερβίας Παῦλος

Πατριάρχης Βουκουρεστίου καὶ πάσης Ῥουμανίας Θεόκτιστος

Πατριάρχης Σόφιας καὶ πάσης Βουλγαρίας Μάξιμος

Ἀρχιεπίσκοπος Μετσχέτης καὶ Τιφλίδος καὶ Καθολικὸς Πατριάρχης πάσης Γεωργίας Ἠλίας (ἐκπροσωπούμενος ὑπὸ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου)

Ἀρχιεπίσκοπος Νέας Ἰουστινιανῆς καὶ πάσης Κύπρου Χρυσόστομος (ἐκπροσωπούμενος ὑπὸ τοῦ Μακ. Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας)

Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος Σεραφεὶμ

Μητροπολίτης Βαρσοβίας καὶ πάσης Πολωνίας Βασίλειος

Μητροπολίτης Πράγας καὶ πάσης Τσεχοσλοβακίας Δω­ρόθεος, καὶ

Ἀρχιεπίσκοπος Καρελίας καὶ πάσης Φιλλανδίας Ἰωάν­νης,

διαβουλευθέντες μετ’ ἀδελφικῆς ἀγάπης ἐπὶ τῶν ἀπασχολούντων τὴν Μίαν, Ἁγίαν, Καθολικὴν καὶ Ἀποστολικὴν Ὀρ­θόδοξον Ἐκκλησίαν ἡμῶν θεμάτων καὶ τελέσαντες ἀπὸ κοι­νοῦ τὴν Θείαν Εὐχαριστίαν ἐπὶ τῇ Κυριακῇ ταύτῃ τῇ ἀπὸ αἰώ­νων ἀφιερωμένῃ τῇ Ὀρθοδοξίᾳ, ἐν τῷ Πατριαρχικῷ Ναῷ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, διαδηλοῦμεν τὰ ἑξῆς:

Δοξολογίαν ἀναπέμποντες ἐκ βαθέων τῷ ἐν Τριάδι Θεῷ, τῷ καταξιώσαντι ἡμᾶς ἰδεῖν ἀλλήλους πρόσωπον πρὸς πρόσωπον καὶ ἀνταλλάξαι τὸν ἀσπασμὸν τῆς ἀγάπης καὶ τῆς εἰ­ρήνης, κοινωνῆσαι τοῦ Ποτηρίου τῆς Ζωῆς, ἀπολαύσαι τε τῆς θείας δωρεᾶς τῆς πανορθοδόξου ἑνότητος, συνειδότες δὲ τὴν εὐθύνην, ἣν ἐπέθηκεν ἐπὶ τῶν ὤμων ἡμῶν ὡς ποιμένων τῆς Ἐκ­κλησίας καὶ πνευματικῶν ἡγετῶν ἡ τοῦ Κυρίου πρόνοια, ἐν τα­πεινώσει καὶ ἀγάπῃ ἀπευθύνομεν πρὸς πάντα ἄνθρωπον κα­λῆς θελήσεως, μάλιστα δὲ πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς συνεπισκόπους ἡμῶν καὶ ἅπαν τὸ εὐσεβὲς πλήρωμα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλη­σίας, εὐλογίαν ἀπὸ Θεοῦ, ἀσπασμὸν εἰρήνης καὶ λόγον παρακλήσεως (Ἑβρ. 13,22).

Χαίρετε, ἀδελφοὶ ἡμῶν ἐν Κυρίῳ, πάντοτε! (Φιλ. 3,1).

Ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ καὶ ἐν τῷ κρατεῖ τῆς ἰσχῦος αὐτοῦ (Ἐφ. 6,10).

2. Ἡ ἀνὰ τὴν οἰκουμένην Ἁγιωτάτη Ὀρθόδοξος Ἐκκλη­σία, ἐν τῷ κόσμῳ παροικοῦσα καὶ ὑπὸ τὴν ἐπήρειαν τῶν ἐν τῷ κόσμῳ κατὰ καιροὺς μεταβολῶν ἀφεύκτως διατελοῦσα, εὑρίσκεται σήμερον ἐνώπιον ἰδιαιτέρως ὀξέων καὶ ἐπειγόντων προ­βλημάτων, ἅτινα ἐπιθυμεῖ νὰ ἀντιμετωπίσῃ ὡς ἓν σῶμα, στοιχοῦσα τῷ ῥήματι τοῦ θείου Παύλου «εἴτε πάσχει ἓν μέλος, συμπάσχει πάντα τὰ μέλη» (Α΄ Κορ. 12,26). Πλέον δὲ τούτου, ἀτενίζουσα πρὸς τὸ μέλλον τῆς ἀνθρωπότητος καὶ τῆς ὅλης δημι­ουργίας τοῦ Θεοῦ ἐν ὄψει τῆς εἰσόδου ἡμῶν εἰς τὴν τρίτην με­τὰ Χριστὸν χιλιετίαν τῆς ἱστορίας, εἰς μίαν ἐποχὴν ῥαγδαίων πνευματικῶν καὶ κοινωνικῶν ἀνακατατάξεων καὶ μεταβολῶν, χρέος ἱερὸν ἐκπληροῦσα, ἐπιθυμεῖ ἵνα καταθέσῃ τὴν ἑαυτῆς μαρτυρίαν, δίδουσα λόγον περὶ τῆς «ἐν ἡμῖν ἐλπίδος» (Α΄ Πέτρ. 3,15) ἐν ταπεινώσει, ἀγάπῃ καὶ παῤῥησίᾳ.

Ὁ εἰκοστὸς αἰὼν ὑπῆρξεν ὁ αἰὼν τῶν μεγάλων ἐπιτευγμάτων εἰς τὸ πεδίον τῆς γνώσεως τοῦ σύμπαντος καὶ εἰς τὴν προσ­πάθειαν τοῦ ἀνθρώπου νὰ ὑποτάξῃ τὴν φύσιν εἰς τὴν βούλησίν του. Κατὰ τὸν ἀγῶνα τοῦτον κατέστη ἐμφανὴς ἡ δύναμις, ἀλλὰ καὶ ἡ ἀδυναμία τοῦ ἀνθρώπου. Οὐδεὶς πλέον ἀμφιβάλλει μετὰ τὰ τοσαῦτα ἐπιτεύγματα, ὅτι ἡ κυριαρχία τοῦ ἀνθρω­που ἐπὶ τοῦ περιβάλλοντος δὲν ὁδηγεῖ εἰς εὐτυχίαν καὶ πλη­ρότητα ζωῆς. Κατόπιν τούτου ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ ἔχῃ διδαχθῇ ὅτι μακρὰν τοῦ Θεοῦ ἡ ἐπιστημονικὴ καὶ τεχνολογικὴ πρόοδος καθίσταται ὄργανον καταστροφῆς τόσον τῆς φύσεως ὅσον καὶ τῆς κοινωνικῆς ζωῆς. Τοῦτο κατέστη ἐμφανὲς μετὰ τὴν κατάῤῥευσιν τοῦ κομμουνιστικοῦ συστήματος.

Παραλλήλως πρὸς τὴν κατάῤῥευσιν αὐτὴν πρέπει νὰ ἀναγνωρίσωμεν τὴν ἀποτυχίαν ὅλων τῶν ἀνθρωποκεντρικῶν ἰ­δεολογιῶν, αἱ ὁποῖαι ἐδημιούργησαν εἰς τὸν ἄνθρωπον τοῦ αἰῶνος μας πνευματικὸν κενὸν καὶ ὑπαρξιακὴν ἀνασφάλειαν, καὶ ὡδήγησαν πλήθη συγχρόνων ἀνθρώπων εἰς τὴν ἀναζήτησιν σωτηρίας εἰς νέα θρησκευτικὰ καὶ παραθρησκειακὰ κινήμα­τα καὶ εἰς μίαν εἰδωλολατρικὴν σχεδὸν προσκόλλησιν εἰς τὰς ὑλικὰς ἀξίας τοῦ κόσμου τούτου. Ὅλα τὰ εἴδη τοῦ προσηλυτι­σμοῦ, ὡς οὗτος ἀσκεῖται σήμερον, ἀποτελοῦν περισσότερον ἐκδήλωσιν τῆς ὑπαρχούσης βαθείας κρίσεως τοῦ συγχρόνου κό­σμου παρὰ λύσιν αὐτῆς. Οἱ νέοι ἄνθρωποι τῆς ἐποχῆς μας ἔχουν δικαίωμα νὰ μάθουν, ὅτι τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ Ὀρθόδοξος πίστις προσφέρουν τὴν ἀγάπην ἀντὶ τοῦ μίσους, τὴν συνεργασίαν ἀντὶ τῆς συγκρούσεως, τὴν κοινωνίαν ἀντὶ τῆς διαιρέσεως μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν ἐθνῶν.

3. Πάντα ταῦτα καλοῦν τοὺς Ὀρθοδόξους εἰς βαθυτέραν πνευματικήν, ἀλλὰ καὶ κανονικὴν ἑνότητα. Ἀτυχῶς ἡ ἑνότης αὕτη ἀπειλεῖται πολλάκις ὑπὸ ὁμάδων σχισματικῶν, αἵτινες ὑφίστανται ἐκ παραλλήλου πρὸς τὴν κανονικὴν δομὴν τῆς Ὀρ­θοδόξου Ἐκκλησίας. Συσκεφθέντες καὶ περὶ τούτου διεπιστώσαμεν τὴν ἀνάγκην, ὅπως ἅπασαι αἱ κατὰ τόπους Ἁγιώταται Ὀρθόδοξοι Ἐκκλησίαι, τιθέμεναι πλήρως ἀλληλέγγυοι, καταδικάσωσι τὰς τοιαύτας σχισματικὰς ὁμάδας καὶ ἀπέχωσι πάσης κοινωνίας μετὰ τούτων, ὁπουδήποτε καὶ ἂν εὑρίσκωνται αὕται, «ἕως οὗ ἐπιστραφῶσιν», ἵνα μὴ τὸ σῶμα τῆς Ὀρθοδό­ξου Ἐκκλησίας ἐμφανίζηται ἐν τῷ θέματι τούτῳ διηρημένον, καθότι «οὐδὲ μαρτυρίου αἷμα δύναται ἐξαλεῖψαι τὴν ἁμαρτίαν τοῦ σχίσματος» καὶ «τοῦ εἰς αἵρεσιν ἐμπεσεῖν τὸ τὴν Ἐκκλησί­αν σχίσαι οὐκ ἔλαττόν ἐστι κακόν» (Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσο­στομος).

4. Μὲ τὸ αὐτὸ πνεῦμα ἐνδιαφέροντος διὰ τὴν ἑνότητα καὶ ὅλων ὅσοι πιστεύουν εἰς Χριστὸν ἐλάβομεν μέρος εἰς τὴν Οἰκου­μενικὴν Κίνησιν τῶν ἡμέρων ἡμῶν. Ἡ συμμετοχὴ αὕτη ἐστηρίζετο εἰς τὴν πεποίθησιν ὅτι οἱ Ὀρθόδοξοι ὀφείλομεν νὰ συμβάλωμεν κατὰ δύναμιν εἰς τὴν ἀποκατάστασιν τῆς ἑνότητος, παρέχοντες τὴν μαρτυρίαν τῆς μιᾶς ἀδιαιρέτου Ἐκκλησίας τῶν Ἀποστόλων, τῶν Πατέρων καὶ τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων. Εἴχομεν δὲ κατὰ τὸν καιρὸν τῶν μεγάλων δυσχερειῶν τὴν προσ­δοκίαν ὅτι ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία θὰ εἶχε τὸ δικαίωμα νὰ ὑπολογιζῃ εἰς μίαν ἐκ μέρους ἁπάντων τῶν εἰς Χριστὸν πιστευόντων ἀλληλεγγύην, ἡ ὁποία ἄλλωστε διαρκῶς διεκηρύττετο ὡς τὸ κύριον ἰδανικὸν τῆς κινήσεως αὐτῆς.

Μετὰ πολλῆς θλίψεως καὶ συνοχῆς καρδίας διαπιστοῦμεν, ὅτι ὡρισμένοι κύκλοι ἐντὸς τῶν κόλπων τῆς Ῥωμαιοκαθ­ολικῆς Ἐκκλησίας, προβαίνουν εἰς ἐνεργείας ἐντελῶς ἀντιθέτους πρὸς τὸ πνεῦμα τοῦ διαλόγου τῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἀλη­θείας. Εἴχομεν ἀνέκαθεν εἰλικρινῆ μεθ’ ὅλων ἐπικοινωνίαν εἰς τὰς οἰκουμενικὰς συναντήσεις καὶ εἰς τοὺς διμερεῖς θεολογικοὺς διαλόγους καὶ ἀνεμένομεν, μετὰ τὴν κατάῤῥευσιν τῶν ἀθεϊστικῶν κομμουνιστικῶν καθεστώτων, ἀπὸ τὰ ὁποῖα τόσον δεινῶς εἶχον διωχθῇ καὶ ταλαιπωρηθῇ πολλαὶ Ὀρθόδοξοι Ἐκκλησίαι, ἀδελφικὴν συμπαράστασιν ἢ τουλάχιστον κατανόησιν τῆς μετὰ 50 ἢ καὶ 70 ἔτη ἀπηνῶν διωγμῶν δυσχεροῦς, ἐν πολλοῖς δὲ καὶ τραγικῆς ἀπὸ πλευρᾶς οἰκονομικῆς καὶ ποι­μαντικῶν προϋποθέσεων, καταστάσεως τῶν ἐν λόγῳ Ὀρθο­δόξων Ἐκκλησιῶν.

Ἀντὶ τούτου, αἱ κατὰ παράδοσιν Ὀρθόδοξοι χῶραι ἐθεωρήθησαν «τόποι ἱεραποστολῆς», καὶ οὕτω δημιουργοῦνται εἰς αὐτὰς ἱεραποστολικὰ δίκτυα, καὶ ἀσκεῖται προσηλυτισμὸς μὲ ὅλας τὰς ἀπὸ δεκαετιῶν παγχριστιανικῶς κατακριθείσας καὶ ἀποῤῥιφθείσας μεθόδους ἐπὶ ζημίᾳ τῆς ποθητῆς πορείας πρὸς τὴν χριστιανικὴν ἑνότητα. Ὅλως ἰδιαιτέρως ἐπισημαίνομεν καὶ καταδικάζομεν τὴν εἰς βάρος τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν δρᾶσιν τῶν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Ῥώμης ἀνηκόντων Οὐνιτῶν εἰς Οὐκρανίαν, Ῥουμανίαν, Ἀνατολικὴν Σλοβακίαν, Μέσην Ἀνα­τολὴν καὶ ἀλλαχοῦ. Αὕτη ἐδημιούργησε καταστάσεις ὅλως ἀ­συμβιβάστους πρὸς τὸ πνεῦμα τοῦ διαλόγου ἀγάπης καὶ ἀληθείας, τὸν ὁποῖον ἤρχισαν καὶ προώθησαν οἱ ἀείμνηστοι ἡγέται τῆς Χριστιανοσύνης Πάπας Ἰωάννης ΚΓ΄ καὶ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Ἀθηναγόρας Α΄, καὶ ἐπέφερε βαρύτατον καὶ δυσίατον πλῆγμα εἰς αὐτόν. Ἐν τῇ πράξει ὁ διάλογος οὗτος ἔχει ἤδη περιορισθῇ εἰς τὴν συζήτησιν τοῦ θέματος τῆς Οὐνίας, μέχρις ὅτου ἐπιτευχθῇ συμφωνία ἐπὶ τοῦ ζητήματος αὐτοῦ.

Τὸ αὐτὸ ἰσχύει καὶ δι’ ὡρισμένους φονταμενταλιστὰς καὶ Διαμαρτυρομένους, οἱ ὁποῖοι εἶναι πρόθυμοι «νὰ κηρύξουν» εἰς Ὀρθοδόξους χώρας, αἱ ὁποῖαι ἦσαν ὑπὸ Κομμουνιστικὰ Καθεστῶτα. Θεωροῦμεν ἀπαράδεκτον νὰ ἐκλαμβάνωνται αἱ χῶραι αὕται ὡς «χῶρος ἱεραποστολῆς», ἀφοῦ εἰς αὐτὰς τὸ Εὐαγγέλιον ἐκηρύχθη πρὸ πολλῶν αἰώνων, οἱ δὲ πιστοὶ τῶν χωρῶν αὐτῶν ἐθυσίασαν πολλάκις καὶ τὴν ζωήν των ἀκόμη διὰ τὴν πίστιν εἰς Χριστόν.

Ἐν ἀναφορᾷ πρὸς τὸ θέμα τοῦτο ὑπενθυμίζομεν ὅτι ὑφ’ ἡμῶν τῶν Ὀρθοδόξων καταδικάζεται ἀπολύτως πᾶσα μορφὴ προσηλυτισμοῦ, ὅστις δέον νὰ διακρίνηται σαφῶς ἀπὸ τοῦ εὐ­αγγελισμοῦ καὶ τῆς ἱεραποστολῆς. Ὁ προσηλυτισμός, ἀπευθυνόμενος εἰς λαοὺς ἤδη χριστιανικούς, καὶ εἰς πολλὰς περι­πτώσεις μάλιστα Ὀρθοδόξους, ἄλλοτε δι’ ὑλικῶν δελεασμάτων καὶ ἄλλοτε διὰ διαφόρων μορφῶν βίας, δηλητηριάζει τὰς σχέσεις τῶν χριστιανῶν καὶ ζημιοῖ τὴν πορείαν πρὸς τὴν ἑνότη­τα αὐτῶν. Ἡ ἱεραποστολή, ἀντιθέτως, ἀσκουμένη εἰς χώρας καὶ λαοὺς μὴ χριστιανικούς, ἀποτελεῖ ἱερὸν τῆς Ἐκκλησίας χρέος, ἄξιον πάσης συνδρομῆς. Τοιοῦτον ἔργον Ὀρθοδόξου ἱεραποστολῆς ἐπιτελεῖται σήμερον ἐν Ἀσίᾳ καὶ Ἀφρικῇ εἶναι δὲ ἄξιον πάσης ὑποστηρίξεως διορθοδόξως καὶ διαχριστιανικῶς.

 5. Ἐκ τοῦ πνεύματος τῆς καταλλαγῆς κινουμένη ἡ Ὀρθό­δοξος Ἐκκλησία μετέχει ἐνεργῶς ἀπὸ πολλῶν ἤδη δεκαετιῶν εἰς τὴν προσπάθειαν πρὸς ἀποκατάστασιν τῆς χριστιανικῆς ἑνότητος, ἥτις καὶ ἀποτελεῖ ῥητὴν καὶ ἀπαράβατον ἐπιταγὴν τοῦ Κυρίου (Ἰῳ. 17,21). Ἡ συμμετοχὴ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλη­σίας ἐν τῷ συνόλῳ αὐτῆς εἰς τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκ­κλησιῶν εἰς τοῦτο κυρίως καὶ κατ’ ἐξοχὴν ἀποβλέπει, διὸ καὶ δὲν ἐγκρίνει αὕτη οἱανδήποτε τυχὸν τάσιν πρὸς ὑποβάθμισιν τοῦ πρωταρχικοῦ τούτου στόχου χάριν ἄλλων διαφερόντων καὶ σκοπιμοτήτων. Διὰ τὸν αὐτὸν λόγον οἱ Ὀρθόδοξοι ἀποδοκιμάζουν ἐντόνως ὡρισμένας προσφάτους ἐξελίξεις εἰς τὰ πλαίσια τοῦ οἰκουμενισμοῦ, ὅπως ἡ χειροτονία τῶν γυναικῶν εἰς τὴν ἱερωσύνην καὶ ἡ χρῆσις περιληπτικῆς γλώσσης ἐν ἀναφορᾷ πρὸς τὸν Θεόν, αἱ ὁποῖαι δημιουργοῦν σοβαρὰ ἐμπόδια εἰς τὴν ἀποκατάστασιν τῆς ἑνότητος.

Ἐν τῷ αὐτῷ πνεύματι τῆς καταλλαγῆς ἡ σημειωθεῖσα πρό­οδος εἴς τινας ἐκ τῶν διαλόγων, ὡς εἶναι ὁ μετὰ τῶν Ἀνατο­λικῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν (Μὴ - Χαλκηδόνιοι), εὐχόμεθα, ὅπως, αἰρομένων τῶν ὑπαρχόντων εἰσέτι ἐμποδίων, ὁδηγήσῃ εἰς αἴσιον ἀποτέλεσμα.

 6. Καὶ τώρα στρέφοντες τὰς σκέψεις ἡμῶν ἰδιαιτέρως πρὸς τὰ γενικώτερα προβλήματα τοῦ συγχρόνου κόσμου, ἐν ὄψει τοῦ τέλους τῆς δευτέρας μ.Χ. χιλιετίας, συμμεριζόμενοι τὰς ἐλπίδας, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀγωνίαν τῆς ἀνθρωπότητος, παρατηροῦμεν τὰ ἑξῆς:

Ἡ ῥαγδαία πρόοδος τῆς τεχνολογίας καὶ τῶν ἐπιστημῶν, αἵτινες ἀποτελοῦν τὰ ὄργανα πρὸς βελτίωσιν τοῦ βίου τῶν ἀνθρώπων καὶ κουφισμὸν ἐκ τοῦ πόνου, τῆς δυστυχίας καὶ τῶν ἀσθενειῶν αὐτῶν, δὲν συνοδεύεται, ἀτυχῶς, πάντοτε ὑπὸ ἀνάλογου πνευματικῆς καὶ ἠθικῆς ὑποδομῆς. Ὡς ἀποτέλεσμα τού­του, ἡ ἐν λόγῳ πρόοδος δὲν εἶναι ἄμοιρος σοβαρῶν κινδύνων.

Οὕτως, εἰς τὴν κοινωνικὴν συμβίωσιν τῶν ἀνθρώπων ἡ συσσώρευσις τῶν προνομίων τῆς προόδου ταύτης καὶ τῆς ἐξ αὐτῆς προερχομένης δυνάμεως εἰς τμῆμα μόνον τῆς ἀνθρωπότητος ἐπιτείνει τὴν δυστυχίαν τῶν λοιπῶν ἀνθρώπων καὶ δημιουργεῖ ἑστίας ἀναταραχῆς ἢ καὶ πολέμων. Ἡ συνύπαρξις τῆς προό­δου ταύτης μετὰ τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἀγάπης καὶ τῆς εἰρήνης εἶναι ἡ μόνη ἀσφαλὴς καὶ βεβαία ὁδός, διὰ νὰ μὴ μεταβληθῇ ἡ πρόοδος αὕτη ἀπὸ εὐλογίας εἰς κατάραν κατὰ τὴν ἐρχομένην χιλιετίαν.

Πελώρια ὅμως εἶναι καὶ τὰ προβλήματα, ἅτινα δημιουργοῦνται ἐκ τῆς προόδου ταύτης καὶ διὰ τὴν ἐπιβίωσιν τοῦ ἀνθρώπου ὡς ἐλευθέρου προσώπου, πλασθέντος «κατ’ εἰκόνα καὶ καθ’ ὁμοίωσιν» τοῦ Θεοῦ. Ἡ πρόοδος τῆς Γενετικῆς, ἐνῶ δύναται νὰ συμβάλῃ μεγάλως εἰς τὴν καταπολέμησιν πολλῶν ἀσθενειῶν, εἶναι δυνατὸν νὰ μεταβάλῃ τὸ ἀνθρώπινον ὂν ἀ­πὸ ἐλεύθερον πρόσωπον εἰς κατευθυνόμενον καὶ ἐλεγχόμενον ἀντικείμενον ὑπὸ τῶν δυναμένων πρὸς τοῦτο.

Παρόμοιοι εἶναι οἱ κίνδυνοι καὶ διὰ τὴν ἐπιβίωσιν τοῦ φυ­σικοῦ περιβάλλοντος. Ἡ ἀλόγιστος καὶ εὐδαιμονιστικὴ χρῆσις τῆς ὑλικῆς δημιουργίας ὑπὸ τοῦ ἀνθρώπου, μὲ τὴν βοήθειαν τῆς ἐπιστημονικῆς καὶ τεχνολογικῆς προόδου ἔχει ἤδη ἀρχίσει νὰ ἐπιφέρει ἀνεπανόρθωτον καταστροφὴν εἰς τὸ φυσικὸν περιβάλλον. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, μὴ δυναμένη νὰ παραμένῃ ἀπαθὴς ἐνώπιον τοιαύτης καταστροφῆς, καλεῖ δι’ ἡμῶν πάντας τοὺς Ὀρθοδόξους, ὅπως ἀφιερώσουν τὴν πρώτην Σε­πτεμβρίου ἑκάστου ἔτους, ἡμέραν ἐνάρξεως τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, εἰς προσευχὰς καὶ δεήσεις ὑπὲρ τῆς διασώσεως τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ καὶ εἰς ἐνστερνισμὸν τῆς πρὸς τὴν φύσιν στάσεως, τὴν ὁποίαν ὑπαγορεύει ἡ Θεία Εὐχαριστία καὶ ἡ ἀσκητικὴ παράδοσις τῆς Ἐκκλησίας.

7. Ἐν μέσῳ τοιούτων μεγάλων δυνατοτήτων, ἀλλὰ καὶ κιν­δύνων τῆς σημερινῆς ἀνθρωπότητος, ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία χαιρετίζει κάθε πρόοδον πρὸς τὴν καταλλαγὴν καὶ τὴν ἑνό­τητα. Ἰδιαιτέρως χαιρετίζει τὴν πορείαν τῆς Εὐρώπης πρὸς τὴν ἑνότητα αὐτῆς, καὶ ὑπενθυμίζει τὸ γεγονὸς ὅτι ἐντὸς αὐτῆς διαβιοῦν μέγας ἀριθμὸς Ὀρθοδόξων, ἐνῶ ἀναμένεται νὰ προστε­θοῦν καὶ ἄλλοι Ὀρθόδοξοι εἰς αὐτὴν εἰς τὸ μέλλον. Δὲν πρέ­πει νὰ λησμονῆται ὅτι αἱ χῶραι τῆς Νοτίου καὶ Ἀνατολικῆς Εὐρώπης κατοικοῦνται ἐν πλειονότητι ὑπὸ Ὀρθοδόξων λαῶν, συμβαλόντων ἀποφασιστικῶς εἰς τὴν πολιτιστικὴν διαμόρφωσιν τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ καὶ πνεύματος. Τὸ γεγονὸς τοῦτο καθιστᾶ τὴν Ἐκκλησίαν ἡμῶν σημαντικὸν παράγοντα εἰς τὴν διαμόρφωσιν τῆς Ἡνωμένης Εὐρώπης καὶ αὐξάνει τὰς εὐθύνας αὐτῆς.

Λυπούμεθα βαθύτατα διὰ τὴν ἀδελφοκτόνον σύγκρουσιν τῶν Σέρβων καὶ τῶν Κροατῶν εἰς τὴν Γιουγκοσλαβίαν καὶ δι’ ὅλα τὰ θύματα αὐτῆς. Φρονοῦμεν ὅτι ἀπαιτεῖται ἀπὸ τοὺς ἡγέτας τῆς Ῥωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας καὶ πάντας ἡμᾶς ἰδι­αιτέρα προσοχή, ποιμαντικὴ εὐθύνη καὶ κατὰ Θεὸν σοφία, προκειμένου νὰ ἀποτραπῇ ἡ ἐκμετάλλευσις τοῦ θρησκευτικοῦ αἰσθήματος διὰ πολιτικοὺς καὶ ἐθνικοὺς λόγους.

Αἱ καρδίαι μας ἀντιμετωπίζουν μὲ ἰδιαιτέραν εὐαισθησί­αν καὶ ὅλους τοὺς λαούς, οἱ ὁποῖοι εἰς τὰς ἄλλας ἠπείρους ἀγω­νίζονται διὰ τὴν ἀξιοπρέπειαν, τὴν ἐλευθερίαν καὶ τὴν ἐν δι­καιοσύνῃ ἀνάπτυξιν αὐτῶν. Προσευχόμεθα ἰδιαιτέρως διὰ τὴν εἰρήνην καὶ καταλλαγὴν εἰς τὴν περιοχὴν τῆς Μέσης Ἀνατο­λῆς, ὅπου ἐγεννήθη ἡ Χριστιανικὴ Πίστις καὶ ὅπου συνυπάρ­χουν λαοὶ διαφόρων θρησκευμάτων.

8. Ταῦτα ἐν τῇ ἀγάπῃ τοῦ Κυρίου διακηρύττοντες ἐπὶ τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ ταύτῃ Κυριακῇ τῆς Ὀρθοδοξίας, καλοῦμεν ἅπαντας τοὺς ἀνὰ τὴν οἰκουμένην εὐσεβεῖς Ὀρθοδόξους πι­στοὺς εἰς τὴν ἑνότητα περὶ τοὺς κανονικοὺς αὐτῶν ποιμένας, τοὺς δὲ πιστεύοντας εἰς Χριστὸν εἰς καταλλαγὴν καὶ ἀλλη­λεγγύην πρὸ τῶν ἐπαπειλούντων τὸν κόσμον σήμερον κινδύ­νων.

Ἡ δὲ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς καὶ ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἴη μετὰ πάντων ὑμῶν (Β΄ Κορ. 13,13). Ἀμήν.

Ἐν Φαναρίῳ ἐν τοῖς Πατριαρχείοις, Κυριακῇ τῆς Ὀρθο­δοξίας,

15ης Μαρτίου 1992.

Οἱ Προκαθήμενοι τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν.

ΠΗΓΗ:

Πρωτ. Θεοδ. Ζήση, Οὐνία. Ἡ καταδίκη καὶ ἡ ἀθώωση,

Θεσ/νίκη 2002, σ. 85-94.