Μήνυμα επί τη 40ετηρίδι του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών (28/7/1988)

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ

ΜΗΝΥΜΑ

ΕΠΙ ΤΗ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΝΤΑΕΤΗΡΙΔΙ ΤΟΥ Π.Σ.Ε.

28 ΙΟΥΛΙΟΥ 1988

Δόξαν καὶ αἶνον ἀναπέμπομεν τῷ ἐν Τριάδι Θεῷ, τῷ καταξιώσαντι ἡμᾶς ὅπως αἰσίως ἑορτάσωμεν κατὰ τὸ τρέχον σωτήριον ἔτος τὴν τεσσαρακοστὴν ἐπέτειον ἀπὸ τῆς ἱδρύσεως τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν. Ὁ Ἀποστολικὸς καὶ Πατριαρχικὸς Οἰκουμενικὸς Θρόνος τῆς Κωνσταντινουπόλεως χαίρει ἰδιαιτέρως καὶ ἀγάλλεται ἐπὶ τῇ ἐπετείῳ ταύτῃ, θεωρῶν τὴν πρὸ τεσσαρακονταετίας ἐν Ἀμστελλοδάμῳ σύστασιν τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν, τὴν θεσμικὴν ταύτην ἔκφρασιν τῆς συγχρόνου Οἰκουμενικῆς Κινήσεως, ὡς ὑλοποίησιν τῶν ἑαυτοῦ ὁραματισμῶν καὶ πραγματοποίησιν τῆς, διὰ τῆς Συνοδικῆς Ἐγκυκλίου τοῦ 1920, διατυπωθείσης προτάσεως αὐτοῦ περὶ συστάσεως μιᾶς «Κοινωνίας Ἐκκλησιῶν», ἀποσκοπούσης εἰς τὴν συνάφειαν, τὴν συνεργασίαν καὶ τήν, δι’ ἔργων ἀλληλεγγύης, προσέγγισιν τῶν ἀνὰ τὸν κόσμον Ἐκκλησιῶν καὶ Ὁμολογιῶν, μὲ ἀπώτερον σκοπὸν τὴν ἑνό­τητα αὐτῶν ὑπὸ ἕνα Ποιμένα, τὸν Χριστόν.

Ὁ καθ’ ἡμᾶς Οἰκουμενικὸς Θρόνος, ἀνέκαθεν πρωτοστατήσας εἰς ὁ,τιδήποτε ἀφεώρα εἰς τὴν χριστιανικὴν ἑνότητα, κατ’ ἐπανάληψιν ὑπεγράμμισεν ὅτι αἱ ἀνὰ τὸν κόσμον Ἐκκλησίαι τοῦ Χριστοῦ καλοῦνται ἵνα ὁδεύσωσι τὴν ὁδὸν τῆς ἑνότητος, ὁδὸν τὴν ὁποίαν τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν προοδοποιεῖ, διευκολῦνον τὴν ἀλληλογνωριμίαν καὶ τὴν προσέγγισιν, ὑποβοηθοῦν τὴν διεξαγωγήν τοῦ πολυμεροῦς με­ταξὺ τῶν Ἐκκλησιῶν διαλόγου καὶ ἀποβαῖνον οὕτω τὸ ὄργανον συμπορείας τῶν Ἐκκλησιῶν εἰς τὸν χῶρον τῶν θεολογικῶν διεργασιῶν, τῆς διακονίας καὶ τῆς χριστιανικῆς ἐν τῷ κόσμῳ μαρτυρίας.

Καθ’ ἃ ἐδήλωσεν ἡ Γ΄ Προσυνοδικὴ Πανορθόδοξος Διάσκεψις, «ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, ἐν τῇ βαθείᾳ πεποιθήσει καὶ ἐκκλησιαστικῇ αὐτοσυνειδησίᾳ ὅτι ἀποτελεῖ τὸν φορέα καὶ δίδει τὴν μαρτυρίαν τῆς πίστεως καὶ παραδόσεως τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, ἀκραδάντως πιστεύει ὅτι κατέχει κεντρικὴν θέσιν εἰς τὴν ὑπόθεσιν τῆς προωθήσεως τῆς ἑνότητος τῶν Χριστιανῶν ἐντὸς τοῦ συγχρόνου κόσμου». Συνεπῶς, ἡ παρουσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρ­χείου καί, σὺν αὐτῷ συμπάσης τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐν τῷ Παγκοσμίῳ Συμβουλίῳ Ἐκκλησιῶν δέον ὅπως θεωρῆται ἀφ’ ἑαυτῆς δεδομένη, ἅμα δὲ καὶ ὡς ἀπαραίτητος καὶ πολλαχῶς χρήσιμος. Δεδο­μένη, ὡς ἐξ αὐτῆς τῆς φύσεως τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἐχούσης τὴν ἀποστολὴν καὶ ὑποχρέωσιν ἵνα μεταδίδῃ τὴν ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γραφῇ καὶ τῇ Ἱερᾷ Παραδόσει ἀλήθειαν, ἥτις καὶ προσδίδει τῇ Ἐκκλησίᾳ τὸν καθολικὸν αὐτῆς χαρακτῆρα· ἀπαραίτητος, ἐφ’ ὅσον, ἄνευ τῆς ὀρθοδόξου συμμετοχῆς, τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν δὲν θὰ ἦτο εἰ μὴ ἐκκλησιαστικόν τι ὄργανον, ἀντιπροσωπευτικὸν μερίδος μόνον τοῦ Δυ­τικοῦ Χριστιανισμοῦ· χρήσιμος δέ, τέλος, διότι ἡ ἐν τῷ Παγκοσμίῳ Συμβουλίῳ Ἐκκλησιῶν μαρτυρία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐμπλουτίζει τὴν ὅλην θεολογικὴν σκέψιν αὐτοῦ καὶ φέρει ταύτην ἐγγύτερον τῆς θεολογικῆς σκέψεως τῆς ἀδιαιρέτου Ἐκκλησίας.

Ὡς ἤδη ἐλέγομεν ἐν τῷ Διαγγέλματι ἡμῶν ἐπὶ τῇ εἰκοσιπενταετηρίδι τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν, πλεῖσται τῶν θετικῶν ἐπιτεύξεων αὐτοῦ εἰς τοὺς τομεῖς τῆς θεολογίας, τῆς ἱεραποστολῆς, τῆς ἐν τῷ παρόντι κόσμῳ χριστιανικῆς μαρτυρίας καὶ τῆς διακονίας, «εἶναι ἀποτέλεσμα καὶ καρπὸς καὶ τῆς Ὀρθοδόξου παρουσίας ἐν τῷ Συμβου­λίῳ». Εὐχόμεθα ὅπως ἐν τῷ ἐγγὺς μέλλοντι διὰ τῶν καταλλήλως ληφθησομένων ἐν τοῖς διαφόροις διοικητικοῖς ὀργάνοις τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν ἀποφάσεων, ἡ Ὀρθόδοξος παρουσία ἐν αὐτῷ ἀποβῇ ἔτι μεγαλυτέρα καὶ ἀντιπροσωπευτικωτέρα, ποιοτικῶς τε καὶ ποσοτικῶς, ἵνα τὰ ὑπὸ τοῦ Συμβουλίου ἀναλαμβανόμενα προγράμματα καὶ ἐκπονούμενα κείμενα φέρωσι χαρακτῆρα ὄντως οἰκουμενικὸν καὶ ἀποτελῶσι καρπὸν συνεργασίας ἁπασῶν τῶν ἐν τῷ Παγκοσμίῳ Συμ­βουλίῳ Ἐκκλησιῶν μετεχουσῶν καὶ δραστηριοποιουμένων Ἐκκλησιῶν. Πρὸς τοῦτο, δέον ὅπως ἐνεργοποιηθῶσι καὶ αἱ κατὰ τόπους Ὀρθόδοξοι Ἐκκλησίαι, ἐνισχύουσαι κατὰ τὸ μέτρον τοῦ δυνατοῦ τὰς δραστηριότη­τας τοῦ Συμβουλίου, προτείνουσαι ἅμα καὶ νέα στελέχη, δυνάμενα ὅπως ὑπευθύνως καὶ ἀποτελεσματικῶς δώσωσι τὴν Ὀρθόδοξον μαρτυρίαν ἐν αὐτῷ.

Ὡς Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, μετ’ ἰδιαιτέρου ἐνδιαφέροντος παρακολουθοῦμεν ἀνέκαθεν τὰς ὑπὸ τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν ἀναλαμβανομένας ἑκάστοτε πρωτοβουλίας καὶ συμμετέχομεν εἰς αὐτάς. Αἱ διὰ μέσου τῆς διαρρευσάσης τεσσαρακονταετίας ὑπὸ τοῦ Συμβουλίου ἀναληφθεῖσαι θεολογικαὶ καὶ κοινωνικαὶ δραστηριότητες ἀναμφιβόλως ἀπετέλεσαν ἀνταπόκρισιν αὐτοῦ εἰς ἐπείγοντα αἰτήματα τοῦ κόσμου, δικαιοῦσαι ταυτοχρόνως τὰ ὅσα ἐλέγομεν ἐν τῇ προαναφερθείσῃ ἡμετέρᾳ Ἐγκυκλίῳ, ὅτι, καίτοι μὴ οὔσης ἐξησφαλισμένης, τό γε νῦν, τῆς ἑνότητος τῶν Ἐκκλησιῶν ἐπὶ καθαρῶς ἐκκλησιολογικοῦ καὶ θεολογικοῦ ἐπιπέδου, ἡ ἀπὸ κοινοῦ διακονία τοῦ συγχρόνου ἀνθρώ­που εἰς καίρια καὶ ζωτικὰ τῆς ζωῆς αὐτοῦ θέματα καθίσταται δυνατή.

Ἀτενίζοντες τὸ μέλλον τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν, μετ’ ἰδιαιτέρας προσοχῆς καὶ πολλῶν προσδοκιῶν ἀποβλέπομεν εἰς τὸ ὑπὸ τῆς Ἐπιτροπῆς «Πίστις καὶ Τάξις» ἀναληφθὲν ἐγχείρημα τῆς ἑρμηνείας τῆς Ἀποστολικῆς Πίστεως, ὡς αὕτη ἐκφράζεται ἐν τῷ Συμβόλῳ Νικαίας / Κωνσταντινουπόλεως. Ἡ προσπάθεια αὕτη, ἀποτελοῦσα τὴν φυσικὴν συνέχειαν τῆς περὶ τὸ Βάπτισμα, τὴν Εὐχαριστίαν καὶ τὸ Λειτούργημα μακροπροθέσμου μελέτης τοῦ Συμβουλίου, ἀποκτᾷ ἰδιαι­τέραν σημασίαν διὰ τὸ μέλλον τῆς Οἰκουμενικῆς Κινήσεως καὶ αὐτοῦ τοῦ Συμβουλίου, δοθέντος ὅτι, ὡς ἐδήλουν οἱ Ὀρθόδοξοι ἀντιπρόσωποι ἤδη κατὰ τὸ Α΄ Παγκόσμιον Συνέδριον «Πίστις καὶ Τάξις» ἐν Λωζάννῃ (1927), «πᾶσα ἕνωσις πρέπει νὰ στηρίζηται ἐπὶ τῆς κοινῆς πίστεως καὶ ὁμολογίας τῆς ἀρχαίας ἀδιαιρέτου Ἐκκλησίας τῶν Ἑπτὰ Οἰκου­μενικῶν Συνόδων καὶ τῶν ὀκτὼ πρώτων αἰώνων», τοῦτο δὲ ἐφ’ ὅσον αὐτὴ ἡ ὑπόστασις ἁπασῶν τῶν Χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν καὶ Ὁμολογιῶν πηγάζει ἐκ τῆς Ἀποστολικῆς Παραδόσεως καὶ τῆς κοινῆς αὐ­τῶν ἱστορίας. Ἡ ὡς ἄνω μελέτη, ἐξηγοῦσα ἀφ’ ἑνὸς τὰ βασικὰ στοι­χεῖα τῆς μιᾶς διὰ μέσου τῶν αἰώνων διηκούσης πίστεως τῆς Ἐκκλη­σίας, καλεῖται ἀφ’ ἑτέρου νὰ δώσῃ καὶ μίαν ἀπάντησιν εἰς τὸ ἐρώτημα πῶς ἡ εἰς τὴν ἀδιαίρετον Ἐκκλησίαν ὑπὸ τῶν Ἀποστόλων παραδοθεῖσα πίστις δύναται νὰ ἑρμηνευθῇ σήμερον ἐν ὄψει τῶν προβλημάτων καὶ τῶν ἀγχῶν τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου.

Ὡς ἐν τῷ παρελθόντι, οὕτω καὶ κατὰ τὴν μελλοντικὴν αὐτοῦ σταδιοδρομίαν τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν θὰ κληθῇ ὅπως ἀνταποκριθῇ εἰς τὰς πολυποικίλας ἀνάγκας τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου καὶ δώσῃ ἀπαντήσεις εἰς προβλήματα, ἅτινα ἀντιμετωπίζει σήμερον ἡ ἀνθρωπότης ὡς πρὸς τὸ προσφυγικὸν θέμα, τὸ θέμα τῆς καταπολεμήσεως τῶν φυλετικῶν διακρίσεων, τῆς ἐπικρατήσεως εἰς τὸν κόσμον τῆς εἰρήνης καὶ τῆς δικαιοσύνης, τῆς καταπολεμήσεως τῆς ἐνδείας καὶ στερήσεως εἰς πολλὰ σημεῖα τῆς ὑφηλίου καὶ τῆς προστασίας τοῦ περιβάλ­λοντος, οὗτινος καλὸς οἰκονόμος ἐτάχθη ὑπὸ τοῦ Θεοῦ ὁ ἄνθρωπος. Τὰ συναφῆ ὅμως προγράμματα τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν δέον ὅπως ἀποτελέσωσι οὐχὶ αὐτοσκοπὸν καὶ μεμονωμένας ἐνεργείας, ἀλλὰ μέρος μιᾶς συνεποῦς καὶ καλῶς ἐνηρμονισμένης πολυσυνθέτου δραστηριότητος καὶ ἐν τῷ πλαισίῳ μιᾶς κοινῆς μαρτυρίας τοῦ Χριστοῦ ἐν τῷ κόσμῳ.

Συγχαίροντες τῷ Παγκοσμίῳ Συμβουλίῳ Ἐκκλησιῶν ἐπὶ τῇ εὐ­τυχεῖ ταύτῃ ἐπετείῳ, δηλοῦμεν ὅτι ὡς Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, ἀρχῆθεν ταχθέντες ὑπὲρ τῆς οἰκουμενικῆς ἰδέας καὶ τῆς διαχριστιανικῆς συνεργασίας ἐπὶ τῇ προωθήσει τῆς χριστιανικῆς ἑνότητος, θὰ συνεχίσωμεν καὶ ἐν τῷ μέλλοντι τὴν μέχρι τοῦδε συνεπῆ καὶ ὑπεύθυνον ἡμῶν συνεργασίαν μετ’ αὐτοῦ εἰς ὅ,τι ὠφέλιμον καὶ χρήσιμον, μέχρις ὅτου ὁ Κύριος ἡμῶν «ἐξέληται ἐκ τοῦ ἐνεστῶτος αἰῶνος πονηροῦ κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ πατρὸς ἡμῶν» (Γαλ 1,4) καὶ ὁδηγήσῃ ἅπαντας «εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως» (Ἐφ 4,13).

«Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μετὰ πάντων ὑμῶν» (Β΄ Κορ 13,13).

1988, Ἰουλίου κη΄

† Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Δημήτριος

διάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης.

ΠΗΓΗ:

Βασ. Σταυρίδου - Εὐ Βαρελᾶ, Ἱστορία τῆς Οἰκουμενικῆς Κινήσεως,

ἔκδ. Πατριαρχικόν Ἵδρυμα Πατερικῶν Μελετῶν, Θεσσαλονίκη 1996, σ. 542-545.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

Στή θέση αὐτή («Οἰκουμενική Κίνησις») ἀναρτῶνται πρός ἐνημέρωσιν τῶν ἐνδιαφερομένων ἐπίσημα κείμενα, ἀναφερόμενα στόν Διάλογο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μέ διάφορες Χριστιανικές Ὁμολογίες, ἀκόμη καί ἄν δέν ἐκφράζουν ἀκριβῶς ἤ ὀρθῶς τό φρόνημα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.