Εισαγωγή στη νέα θεματική ενότητα

Διάγραμμα – Περίληψη 

Θέματος Α΄ τοῦ Θεολογικοῦ Προγράμματος «Ὀρθοδοξία καί Ζωή» 

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας, 

περιόδου Ζ΄, ἔτους 2012-2013.

Εἰσαγωγικά: Γενική εἰσαγωγή στή νέα θεματική ἑνότητα. Ἡ νέα (ἕβδομη) περίοδος τοῦ Θεολογικοῦ Προγράμματος «Ὀρθοδοξία καί Ζωή». Τί εἶναι τό Πρόγραμμα καί ποιός ὁ σκοπός του. Ὁ σκόπος ταυτίζεται μέ αὐτόν τῆς Ἐκκλησίας, πού εἶναι ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Σωτηρία εἶναι ἡ σύνδεση ἤ μᾶλλον ἡ ἕνωση μέ τόν Χριστό. Στόχος τοῦ Προγράμματος εἶναι νά ὁδηγήσει ἀκριβῶς στόν Χριστό. Ἡ διαδικασία αὐτή διέρχεται μέσω πολλῶν προβλημάτων καί στήν πορεία της ἀναδεικνύονται πολλά ἐρωτήματα. Ἀπαραίτητο εἶναι νά κατανοηθεῖ ἡ ἀναγκαιότητα αὐτοῦ τοῦ σκοποῦ καί αὐτῆς τῆς διαδικασίας: Γιατί πρέπει νά συνδεθεῖ ὁ ἄνθρωπος μέ τόν Χριστό; Γιατί ἔχουμε ἀνάγκη σωτηρίας; Τί σημαίνει σωτηρία γιά τόν σύγχρονο ἄνθρωπο; Ἀναγκαστικά στή διαδικασία αὐτή προκύπτουν τά μεγάλα καί διαχρονικά ἐρωτήματα γιά τόν ἄνθρωπο: α) Τί εἶναι, τελικά, ὁ ἄνθρωπος; ἤ Τί εἴμαστε; («Τίνες ἦμεν»;), β) Ποιά ἡ προέλευσή μας; («Τί γεγόναμεν»;), γ) Ποιός ὁ προορισμός μας; («Ποῦ σπεύδομεν»;). Σ’ αὐτά τά ἐρωτήματα προσπαθοῦμε νά ἀπαντήσουμε, μέ βάση τήν Ὀρθόδοξη Παράδοση, δηλ. τή διδασκαλία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας καί, βέβαια, τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Τό Θεολογικό μας Πρόγραμμα ἐπιχειρεῖ νά ἐμβαθύνει στήν Ὀρθόδοξη Παράδοση. Ἐπιχειρεῖ νά προσφέρει κάτι πέρα ἀπό τή συνήθη Κατήχηση καί τό Κήρυγμα, γι’ αὐτό προϋποθέτει τή στοιχειώδη Κατήχηση καί τό Κήρυγμα, χωρίς βέβαια νά τά ὑποτιμᾶ. Ἐπιχειρεῖ, ἐπίσης, νά διαλέγεται καί μέ ὅσους ἀπορρίπτουν τήν Ὀρθόδοξη Παράδοση, ἀρκεῖ νά ἔχουν μιά στοιχειώδη (ἔστω καί ἐσφαλμένη) ἀντίληψή της.

Οἱ προηγούμενες θεματικές ἑνότητες: Στίς προηγούμενες ἑνότητες ἀσχοληθήκαμε μέ βασικά θεολογικά ἐρωτήματα, γιά τά ὁποῖα πρέπει νά ἔχουμε ὀρθή ἀντίληψη, ὅπως: Ἡ ὕπαρξη (τό «ὅτι ἐστιν») τοῦ Θεοῦ, ὅπως προσεγγίζεται στήν Ὀρθόδοξη Παράδοση. Ἡ ἐμπειρική βάση ὅλων τῶν θεολογικῶν ζητημάτων, πού φέρνει τήν Ὀρθόδοξη Παράδοση πολύ κοντά στίς σύγχρονες ἐπιστῆμες. Τό «τί ἐστι» τοῦ Θεοῦ», δηλ. ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας γιά τήν Ἁγία Τριάδα, τόν Πατέρα, τόν Υἱό καί τό Ἅγιο Πνεῦμα. Τό Τριαδικό δόγμα καί οἱ θεολογικοί ὅροι τῆς διατυπώσεώς του («οὐσία», «φύσις», «πρόσωπον» καί «ὑπόστασις»). Τό ἱστορικό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ: ὁ «εἷς τῆς Τριάδος», ὅπως ἐμφανίστηκε στόν κόσμο καί στήν ἱστορία. Πῶς ὁ Χριστός ἑνώνεται μαζί μας στή Θεία Εὐχαριστία. Ἡ Θεία Λειτουργία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καί τά μέρη της. Ἡ συνεχής παρουσία τοῦ Κυρίου στόν κόσμο διά τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Ἐκκλησία, ὡς «Σῶμα τοῦ ζῶντος Χριστοῦ» καί ὡς «Χριστός παρατεινόμενος εἰς τούς αἰώνας». «Εὐχαριστιακή» καί «Θεραπευτική» Ἐκκλησιολογία. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς καί ἡ Θεολογία του, ἕνας μεγάλος Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, πού ἀπαντᾶ σέ προβληματισμούς καί ἀναζητήσεις τῆς ἐποχῆς μας καί διευκρινίζει καίρια θεολογικά ζητήματα, ὅπως: α) Ἡ σχέση πίστης καί (ἀνθρώπινης) γνώσης. β) Ἡ προσευχή καί μάλιστα ἡ λεγόμενη «νοερά προσευχή». γ) Τό θεῖο Φῶς καί ἡ μέσω αὐτοῦ τοῦ θείου Φωτός πραγματική ἕνωσή μας μέ τόν Θεό.

Ἡ νέα (Ζ') θεματική ἑνότητα: Τό θέμα τῆς νέας ἑνότητας: «Ἡ θεραπευτική τῶν παθῶν στήν Ὀρθόδοξη Παράδοση» ἤ «Τά πάθη καί ἡ θεραπεία τους στήν Ὀρθόδοξη Παράδοση». Ἕνα ἀνθρωπολογικό ζήτημα μέ ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον καί καίρια σημασία γιά κάθε ἄνθρωπο. Ἐπικαιρότητα καί ἀναγκαιότητα τοῦ θέματος: α) Τά πάθη εἶναι ἡ αἰτία τῆς δυστυχίας τοῦ ἀνθρώπου καί πηγή ὅλων τῶν προβλημάτων του, β) Τά πάθη εἶναι τό ἐμπόδιο, πού μᾶς στερεῖ κάθε ἐπικοινωνία καί σχέση μέ τόν Θεό καί γ) Ἡ σωτηρία καί ἡ λύτρωση τοῦ ἀνθρώπου, ἡ θεραπεία τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητας, ἡ ἀπόκτηση τῆς ἀδιάλειπτης χαρᾶς καί τῆς ἀληθινῆς εὐτυχίας, προϋποθέτει ἀκριβῶς τή θεραπεία ἀπό τά πάθη. Τί εἶναι τά πάθη; α) Ἀσθένειες τῆς ψυχῆς, ἀλλά καί τοῦ σώματος, β) Κάτι παρόμοιο μέ τίς ἁμαρτίες ἤ μᾶλλον κάτι χειρότερο ἀπό τίς ἁμαρτίες. Τό γενικό διάγραμμα τῶν ἑπόμενων συναντήσεων: α) Ποιά εἶναι ἡ ὑγειής καί φυσική κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου, β) Τί εἶναι τά πάθη καί πῶς διακρίνονται δηλ. ποιά εἶναι ἡ ἀσθενής κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου καί γ) Πῶς θεραπεύονται τά πάθη, δηλ. πῶς ἀποκαθίσταται ἡ ὑγεία τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητας. Πηγές τοῦ περιεχομένου τῶν ἑπόμενων συναντήσεων: α) Ἡ «Κλίμαξ» τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου, β) Ἡ ἀσκητική Παράδοση καί γραμματεία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καί γ) Ἡ λοιπή Πατερική Παράδοση.